Inleiding tot de psychodiagnostiek
Omschrijving en belang van psychodiagnostiek
Alledaags impliciet diagnosticeren
Impliciet diagnosticeren in PSD
Expliciet diagnosticeren als oplossing
Belang van (bestuderen van) PSD
Alledaags impliciet diagnosticeren
Diagnosticeren = toekennen van oorzaken aan verschijnselen of gedragingen (attributietheorie)
Impliciet = onbewust, zonder erover na te denken
Iedereen doet het, elke dag, vooral als er een afwijking is van een verwacht patroon experiment dakloze
Vaak gebruikt als entertainment: online of in tijdsschriften; testjes, media; televisie en documentaires; extremer
(on)gewenst gedrag
Probleem van impliciet diagnosticeren:
A. Omgaan met kansen en waarschijnlijkheden
Mensen zijn slecht in het schatten, afwegen en herzien van kansen FOUTBRONNEN
B. Oorzaak van foutenbronnen
= Mensen redeneren niet statistisch, maar gebruiken heuristieken/ vuistregels
Heuristieken = (vuist)regels om sneller tot de oplossing van een probleem te komen (vaak impliciet of onbewust)
Informele, intuïtieve en speculatieve oplossingsstrategieën
Ontwikkeld om snel beslissingen te nemen (overleven)
Specifieke strategieën die we leren gebruiken in specifieke situatie en die niet altijd een oplossing garanderen
(<> algoritmen, die altijd en overal werken)
Hoe meer ervaring met een taak, hoe beter heuristieken ontwikkeld zijn
Heuristieken vaak oorzaak van foutbron
Andere statistische fouten:
Velen denken dat vliegen gevaarlijker is dan autorijden
Lijst van 19 ‘beroemde’ mannen en 20 ‘gewone’ vrouwen: meeste mensen denken dat er meer mannen dan
vrouwen op de lijst staan
Hoe gemakkelijker voorbeelden van een fenomeen te binnen schieten, des te frequenter is dat fenomeen
Beschikbaarheidsheuristiek Representativiteitsheuristiek
Gebeurtenissen Groepen
= als iets makkelijk uit het geheugen op te halen is, = hoe meer iemand overeenkomstige kenmerken vertoont
schatten mensen dat dit vaker gebeurt die typisch zijn voor leden van een bepaalde groep, hoe
groter de kans is dat de persoon ook tot die groep behoort
Welk type woorden zijn het meest
frequent in het Nederlands? Film brandweer, chirurg, gevechtspiloot
o Woorden die beginnen met een ‘r’ of “mijn vriend is professor, hij schrijft graag
o Woorden die ‘r’ als vierde letter gedichten, is nogal verlegen en klein van gestalte. Op
hebben? welk terrein is hij werkzaam: Chinese literatuur of
Vliegen is gevaarlijker dan autorijden psychologie?
Experiment bekende, onbekende Experiment hardrockende accountant
mensen
,Impliciet diagnosticeren in de psychodiagnostiek
Wat is er aan de hand? Advies?
Meer gebruik van heuristieken indien er meer ervaring met een thema
Opletten voor: conformation bias en andere foutenbronnen
Mogelijke foutenbronnen
Vaak geen systematische en consistente werkwijze
Informatie zoeken die idee bevestigt (confirmation bias)
Te vlug adviezen formuleren
Gebrekkige betrouwbaarheid en validiteit van de onderzoeksmiddelen en ongeschikte normen
Voor de hand liggende diagnosen en interventies over het hoofd zien
Diagnostisch proces onvoldoende afgestemd op de hulpvragen van de cliënt
Besluitvorming onvoldoende gebaseerd op beschikbare gegevens; geen objectieve criteria hanteren (=
verhoging van de subjectiviteit)
Besluitvorming onvoldoende geëxpliciteerd en daardoor onvoldoende duidelijk voor collega’s en cliënten
Eigen persoon als foutenbron
Onvoldoende samenwerking met cliënt en zijn omgeving
Teveel vakjargon in de communicatie
Expliciet diagnosticeren als oplossing
= Wetenschappelijk verantwoorde vormgeving van het proces obv valide & betrouwbare producten (instrumenten/
methodieken) = Prescriptief kader of model Pyschodiagnostisch procesmodel
A. Basis van het PSD procesmodel
= Empirische cyclus en hypothese toetsend denken
Essentie van evidenced-based denken
B. Expliciete psychodiagnostiek in de praktijk?
Explicieter werken met (gevalideerde) theorieën
Bewust rekenschap geven van de keuze van bepaalde theorie
Praktijkkennis gebaseerd op gesystematiseerde praktijkervaringen
Duidelijk de denkstappen vastleggen die geleid hebben tot het advies
Onderzoek doen naar de waarde van theorieën en de effecten van interventies
Resultaten (durven) uitwisselen met collega’s (e.g. supervisie-intervisie)
,Belang van (bestuderen van) psychodiagnostiek
, Maatschappij en psychodiagnostiek (geschiedenis)
Focus op tests…
Belang van context
Historische voorlopers: (psycho)diagnostiek voor psychodiagnostiek als wetenschap
Retrace: veel mensen die vechten voor een plek. Er worden verschillende rondes georganiseerd waarbij er
steeds mensen afvallen
Hippocrates: ziekte koppelen aan karaktertrekken
Plato: mensen met een sterk hart: vechters,…
Maatschappelijke context
Eind 19e eeuw
Bijdrage psychiatrie
Pinel (1745) Zachte psychologische aanpak () wrede ‘behandeling’ voor bezeten
patiënten
o Open, vriendelijke relatie naar patiënt
o Doelgerichte activiteiten
o Correcte fysieke verzorging en voeding
Diagnostiek obv observatie en onderzoek
Dossier voor elke patiënt
Kennis bij personeel door training
Esquirol (1772) Maakte een onderscheid tussen zwakzinnigheid en krankzinnigheid
leerling van Pinel Zwakzinnigheid = permanent, ongeneeslijk
Krankzinnigheid (psychiatrische stoornis) = Kan ontstaan op latere leeftijd, kan
verbeteren
Seguin (1812) ‘Idiotie’ door degeneratie van het centraal zenuwstelsel
leerling van Zwakzinnigheid is veranderlijk door zenuwstelsel te stimuleren, trainen en
Esquirol versterken
Trainingsmethode: training voor zwakzinnige kinderen focus op motorische en
sensorische functies
Kreaplin (1856) Eerste classificatie in de psychiatrie (nu DSM: symptoomcluster met verloop van
ziekte, oorzaak en afloop hij was de eerste die zei dat symptoom bij meerdere
mensen kan passen
Nadruk op fysiologische oorzaak test en meting noodzakelijk om psychiatrische
stoornissen te onderscheiden testontwikkeling van persoonlijkheidsstoornissen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller romyvanherk1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.34. You're not tied to anything after your purchase.
