Summary
Samenvatting - Sociaal Recht
- Course
- Institution
Samenvatting cursus sociaal recht, 2de jaar sociaal werk aan de Arteveldehoge school te Gent, campus sint-anna plein.
[Show more]
Seller
Follow
naomi2bossu
Reviews received
Content preview
SOCIAAL RECHT REALISERENWAT IS SOCIAAL RECHT?
1. Oorsprong
- 19e eeuw: De verpaupering (in armoede) van de arbeidsmassa in de steden
gaf aanleiding tot het ‘sociaal probleem’. Het geheel van wetgeving dat de
overheid uitvaardigde werd dan ook sociale wetgeving genoemd. Samen
met de rechtspreek en rechtsleer heeft men dit sociaal recht genoemd.
- Sociaal recht bestaat uit 2 grote deelgebieden: arbeidsrecht en
socialezekerheidsrecht
Arbeidsrecht
o = het geheel van rechtsregels dat de verhoudingen regelt
tussen de werknemers en de werkgevers, zowel
individueel als collectief.
o Basis: in de verhouding tussen werkgever en de
werknemer, is de werknemer de zwakste partij.
o De werknemer heeft als belangrijke bron zijn loon ->
afhankelijk van de werkgever.
Socialezekerheidsrecht
o = de maatregelen waardoor aan de werknemers, het
overheidspersoneel en de zelfstandigen de mogelijkheid
wordt gegeven om in alle omstandigheden in hun
levensonderhoud te voorzien.
o = verzameling van een hele reeks sociale verzekeringen.
Het organiseert een collectieve solidariteit, die uitgaat van
een verzekeringsgedachte + bijstandsstelsels die niet
steunen op een verzekeringsgedachte maar precies tot
doel hebben een min.-inkomen te garanderen aan de
bevolking.
o Deze stelsels noemt men sociale bijstand bv. leefloon
DEEL 1: ARBEIDSRECHT
TOEPASSINGSGEBIED
1. PERSONEEL TOEPASSINGSGEBIED
- Arbeidsrecht van toepassing op werknemers uit de privé-sector, ook op
sommige uit de publieke sector (degene verbonden met de overheid door
middel van een arbeidsovereenkomst = contractanten).
- Gedeelte van de wetgeving is geheel of gedeeltelijk van toepassing op alle
‘werknemers’, dus ook op de statutairen/ambtenaren bv.
arbeidsreglementenwet
, 2. MATERIEEL TOEPASSINGSGEBIED
Arbeidsrecht:
- Individueel arbeidsrecht
> Arbeidsovereenkomst tussen een werkgever en een individuele
werknemers.
> Kern: arbeidsovereenkomstrecht
- Collectief arbeidsrecht
> Verhouding tussen werkgevers en de collectiviteit van werknemers
o.a. de rechtsregels omtrent vakbondsvrijheid, collectieve
arbeidsovereenkomst…
- Arbeidsreglementering
> Geheel van maatregelen door de overheid genomen om de
werknemers te beschermen bij de uitvoering van hun arbeid.
> Normen die betrekking hebben op: onthaal werknemers,
arbeidstijdsregeling, loon…
- Sociaal handhavingsrecht
> Organisatie van het toezicht, sanctionering arbeidsrecht…
3. TOEPASSINGSGEBIED VOLGENS DE PLAATS
- Nationaal territorium van toepassing op alle werknemers die er
tewerkgesteld zijn.
- Tewerkstelling grensoverschrijdend karakter bv. buitenlanders in belgië:
bepaalde aspecten regelen door vreemd recht.
ANDERE VORMEN VAN TEWERKSTELLING
1. ZELFSTANDIGE ARBEID
- Bijzondere overeenkomsten -> aannemingsovereenkomst.
- Arbeidsprestaties, maar het ondergeschikt verband of de gezagsverhouding
onderbreekt en is een essentieel element bij de arbeidsovereenkomst.
- Ondernemingsrecht of het burgerlijk recht zijn van toepassing -> gevolg:
beschermende regels van het arbeidsrecht zijn niet van toepassing = de
partijen zijn vrij contractuele afspraken te maken betreffend: loon,
arbeidstijd…
- Ontbreken verband leid volgens het Burgerlijk wetboek tot contractuele
vrijheid en gelijkheid van de partijen.
- Economisch sterkere partij is in staat om contractueel het meest voordeel
te bedingen. Daarom heeft de wetgever een aantal zelfstandigen meer
bescherming gegeven:
> Bv. wetgeving wekelijkse rustidag en verplichte sluitingsuren
2. AMBTENAREN
,- Niet onderworpen aan de regels in het arbeidsrecht, maar enkele
uitzonderingen bv. arbeidsreglementenwet
- Ambtenaren: arbeid in ondergeschikt verband, maar hun dienstbetrekking
vindt oorsprong in een statutaire eenzijdige aanstelling
- Bestuursrecht beheert hun statuut bv. artikel 1
- Reden voor onttrekken van ambtenaren aan het arbeidsrecht =
administratieve reglementen over hun arbeidsvoorwaarden. De rechtsband
tussen een ambtenaar en zijn overheid berust niet op een contractuele
band, maar een statutaire band.
- Rechtsverhouding tussen overheid en ambtenaar is principieel beheerst
door het bestuursrecht, maar de overheid kan ook medewerkers aanwerven
via gewone arbeidsovereenkomsten = contractueel overheidspersoon.
Op hun geldt wel de arbeidsrecht.
- Federale en Vlaamse overheid geven aan statutaire aanstellingen te willen
afbouwen en het bestaande ambtenarenstatuut te hervormen.
HANDHAVING VAN HET SOCIAAL RECHT:
1. MOEILIJKE HANDHAVING
- De werknemer staat niet sterk genoeg tegenover de werkgever. Daarom
zijn de arbeidsverhoudingen in hoge mate collectief. Slechts door
vereniging zijn de meeste WN in staat een onderhandelingspositie te
bereiken.
- Ondernemingsraad (OR) en de vakbondsafvaardiging (VA): zorgt
voor controle op de naleving van de sociale regels.
Maar deze organen hebben geen beslissingsbevoegdheid bij geschillen. De
bevoegdheid bij arbeidsovereenkomsten berust bij de arbeidsgerechten.
2. DE ARBEIDSGERECHTEN
- Wijziging 2014: 9 arbeidsrechtbanken, per gerechtelijk arrondissement zijn
afdelingen waardoor het aantal plaatsen voor zittingen van de
arbeidsrechtbank niet wijzigt ten aanzien van de situatie voor 2014.
- Elke kamer van de arbeidsrechtbank wordt voorgezeten door een
beroepsmagistraat die rechter in de arbeidsrechtbank wordt genoemd.
> Hij wordt bijgestaan door 2 lekenrechters die rechters in sociale
zaken worden genoemd. Zij worden aangeduid door de
representatieve werknemersorganisaties en representatieve
werkgeversorganisaties.
> In geschillen over sociale zekerheid van zelfstandigen zetelt een
lekenrechter aangeduid door de organisaties van zelfstandigen.
> Lekenrechters bij uitspraak: feedback aan beroepsmagistraten.
- Arbeidsrechtbank is bevoegd voor geschillen in verband met de
arbeidsovereenkomst (loon, concurrentie, ontslag…) en geschillen in
verband met sociale zekerheid (arbeidsongevallen, werkloosheid,
pensioenen…).
- De arbeidsrechtbanken zijn alleen bevoegd voor individuele
arbeidsgeschillen, niet voor collectieve conflicten.
, - Naast een materiële bevoegdheid, bestaat er ook een territoriale
bevoegdheid = geschillen met betrekking tot de arbeid moeten worden
behandeld door de rechter die bevoegd is voor de plaats waar de
onderneming is gevestigd.
- Arbeidshof: hoger beroep tegen vonnis van de arbeidsrechtbank. Elke
kamer van het arbeidshof wordt voorgezeten door de voorzitter die
beroepsmagistraat is en raadsheer in het arbeidshof wordt genoemd.
> Bijgestaan door 2 raadsheren in sociale zaken, die zorgen voor de
patriare vertegenwoordiging van werknemers & werkgever +
zelfstandigen.
3. ARBEIDSAUDITORATEN
= het openbaar ministerie voor sociale zaken op het niveau van de
arbeidsrechtbank.
- Onder leiding van de arbeidsauditeur, bijgestaan door substituten.
> Zij zijn belast met de vervolging van sociale misdrijven, geven advies
in kwesties van openbare orde en vervullen een belangrijke rol bij
het samenstellen van het dossier in geschillen van SZ.
- Arbeidshoven: auditoraar-generaal (advocaten en substituten-generaal),
onder bevoegdheid van procureur-generaal.
> Autonoom sociaal openbaar ministerie, maar de leiding is hetzelfde
als voor het gewoon openbaar ministerie
4. DE ARBEIDSINSPECTIE
- Wanneer een werknemer die ontslagen is een werkgever voor de rechtbank
brengt terwijl de overeenkomst nog loopt -> risico: werkgever treft
represaillemaatregelen bijzonder beschermde maatregelen vereist!
aparte korpsen in het leven geroepen om de naleving van sociale normen te
verzekeren = inspectiediensten.
- Algemene directie toezicht op de sociale wetten = toezicht op de
arbeidsrechtelijke normen (federale overheidsdienst Werk, arbeid en
sociaal overleg).
- Algemene directie toezicht welzijn op het werk = naleving reglementering
omtrent welzijn op het werk.
- Bevoegdheden inspecteur bv. zonder verwittiging, dag of nacht, inspectie
voeren.
- Er bestaan nog verschillende andere inspectiediensten bv. RSZ, RVA en
RIZIV
- Voor 2017: FOD sociale zekerheid bestond toen ook uit een ‘sociale
inspectie’ die optrad als aparte entiteit om fraude, sociale dumping &
misbruiken op een efficiënte en daadkrachtige manier te kunnen
aanpakken koos men ervoor de sociale inspectie te integreren in de RSZ-
inspectie.
- Bevoegdheden: vlak van SZ, mogelijkheid tot wisselwerking met het
arbeidsrecht bv. inspectie kan tussenkomen wanneer een WG bij ontslag
weigert zijn C4 af te leveren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller naomi2bossu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.64. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
71498 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now