Exam (elaborations)
Biologie Examen HAVO 2016
- Course
- Institution
Biologie-examenvragen VWO voorzien van antwoorden
[Show more]
Seller
Follow
tandhiwahyono
Reviews received
Content preview
Examen HAVO2016
tijdvak 1
vrijdag 20 mei
13.30 - 16.30 uur
biologie
Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.
Dit examen bestaat uit 42 vragen.
Voor dit examen zijn maximaal 77 punten te behalen.
Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald
kunnen worden.
Als bij een open vraag een verklaring, uitleg of berekening gevraagd wordt, worden
aan het antwoord meestal geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of
berekening ontbreekt.
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd.
Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee
redenen, dan worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
HA-1018-a-16-1-o
, Tenzij anders vermeld, is er sprake van normale situaties en gezonde
organismen.
Appaloosa-vlekkenpatroon
Het veulentje Bram is geboren. Het is een appaloosa, een paard met
kenmerkende vlekken op de vacht (afbeelding 1).
afbeelding 1
Er zijn verschillende appaloosa-vlekkenpatronen. Bram heeft alleen
vlekken achter op de rug; hetzelfde vachtpatroon als zijn vader. “Dat komt
doordat dat vachtpatroon dominant is. De dominante eigenschap erft altijd
over,” beweert de eigenaar. Deze laatste uitspraak over dominantie geldt
niet in het algemeen.
2p 1 In welk van de volgende gevallen komt een dominant allel wél in ieder
veulen tot uiting?
A Als beide ouders het dominante allel hebben.
B Als een van de ouders homozygoot is voor het dominante allel.
C Als het gen X-chromosomaal is en de merrie het kenmerk heeft.
D Als het gen X-chromosomaal is en de hengst het kenmerk heeft.
Het appaloosa-vlekkenpatroon komt tot uiting als het dominante allel A in
de cellen voorkomt. Als dit niet het geval is, is de vacht effen. Het gen
voor het appaloosa-vlekkenpatroon erft autosomaal over.
Paardenfokkers willen graag weten of hun hengst hetero- of homozygoot
is voor het gen voor het appaloosa-vlekkenpatroon. Dat is lastig te
bepalen. Een fokker heeft een appaloosa hengst, een appaloosa merrie
en een merrie met een effen vachtkleur.
HA-1018-a-16-1-o lees verder ►►►
,2p 2 Welke merrie moet de fokker door zijn appaloosa hengst laten dekken,
zodat hij de grootste kans heeft om het genotype van de hengst te
bepalen?
En bij welke nakomeling weet hij zeker dat de hengst heterozygoot is?
merrie veulen
A appaloosa-vlekkenpatroon appaloosa-vlekkenpatroon
B appaloosa-vlekkenpatroon effen vachtkleur
C effen vachtkleur appaloosa-vlekkenpatroon
D effen vachtkleur effen vachtkleur
In de paardenfokkerij worden DNA-profielen gebruikt om de genen die
verantwoordelijk zijn voor vachtkleur te onderzoeken. Hiervoor wordt DNA
uit bloed van paarden geïsoleerd en worden verschillen in DNA
geanalyseerd.
Een paardenfokker wil met zekerheid weten wat de genotypen zijn van
zijn appaloosa hengst en diens nakomelingen. Hiervoor heeft hij een
onderzoek laten doen door een gespecialiseerd onderzoeksinstituut. De
onderzoekers hebben een groot aantal effen merries laten dekken door
een appaloosa hengst. Het nageslacht bestaat uit veulens met en veulens
zonder appaloosa-vlekkenpatroon. De onderzoekers gebruiken een
methode om de overeenkomsten in DNA aan te tonen waarbij bepaalde
stukjes DNA als piekjes op een lijn worden weergegeven. Bij een
heterozygoot individu bevinden de piekjes van de allelen van hetzelfde
gen zich op korte afstand van elkaar. Als er sprake is van een
homozygoot individu zal de piek van het betreffende allel iets hoger zijn
dan de piek die dit allel oplevert bij een heterozygoot individu.
2p 3 Welke van de volgende DNA-profielen verwachten de onderzoekers te
vinden bij de hengst en zijn veulens?
DNA van de dekhengst
DNA van de veulens met
appaloosa-vlekkenpatroon
DNA van de veulens
zonder allel 1 allel 2 allel 1 allel 2 allel 1 allel 2 allel 1 allel 2
appaloosa-vlekkenpatroon P Q R S
A P
B Q
C R
D S
HA-1018-a-16-1-o lees verder ►►►
, Bij het veulen Bram en zijn vader komt het appaloosa-vlekkenpatroon
alleen achter op de rug voor: dit noemen we het blanket-patroon. Dit
blanket-patroon wordt veroorzaakt door een dominant allel B van een
ander autosomaal gen. Men vermoedt dat embryo’s die homozygoot zijn
voor dit dominante allel in de baarmoeder sterven, wat tot een miskraam
leidt.
Als dit vermoeden juist is, kan de kans op miskramen bij kruisingen van
twee paarden met het blanket-patroon berekend worden.
3p 4 Hoe groot zou in dat geval de kans op een miskraam door het blanket
allel zijn?
Licht je antwoord met een kruisingstabel toe.
Omcirkel in de kruisingstabel het genotype dat tot een miskraam leidt.
HA-1018-a-16-1-o lees verder ►►►
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tandhiwahyono. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $2.60. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62491 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now