Exam (elaborations)
Biologie Examen HAVO 2007
- Course
- Institution
Biologie-examenvragen HAVO voorzien van antwoorden
[Show more]
Seller
Follow
tandhiwahyono
Reviews received
Content preview
Examen HAVO2007
tijdvak 1
vrijdag 25 mei
13.30 - 16.30 uur
biologie
Bij dit examen hoort een bijlage.
Dit examen bestaat uit 47 vragen.
Voor dit examen zijn maximaal 81 punten te behalen.
Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen
worden.
Als bij een open vraag een verklaring, uitleg of berekening gevraagd wordt, worden aan het
antwoord meestal geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of berekening
ontbreekt.
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er
bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen, dan
worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.
700023-1-059o
, Tenzij anders vermeld, is er sprake van natuurlijke situaties en gezonde
organismen.
Koe redt konijn
Het duinkonijn is geen plaag meer. Het dier is zeldzaam geworden. Zonder de
tienduizenden tandjes die het hele jaar blijven doormalen, blijken de duinen te
verwilderen en te verruigen. Het gras schiet omhoog. Braam en kamperfoelie
nemen de plaats in van mossen en andere kleine planten.
Het duinecosysteem is door het verdwijnen van de konijnen veranderd.
1p 1 Geef de biologische term waarmee het proces van opeenvolgende
veranderingen in een ecosysteem zoals dat in de duinen plaatsvindt, wordt
aangegeven.
De konijnenpopulaties herstellen zich moeilijk. De verruiging die ontstaat door
het afnemen van het aantal konijnen, heeft tot gevolg dat er minder voedsel voor
hen beschikbaar is. Koeien eten naast gras, ook planten uit de ruigte. Door
koeien in te zetten hoopt men het gebied te ‘ontruigen’ en zo weer de weg vrij te
maken voor voedsel voor konijnen (jong gras). Om te onderzoeken of dit werkt,
is in Wageningen een experiment opgezet. Bij dit experiment wordt in drie
weiden, onder soortgelijke omstandigheden, eenzelfde aantal wilde konijnen
uitgezet. In onderstaande tabel is de verdere opzet van het onderzoek
beschreven en de situatie zoals de onderzoekers die na drie jaar verwachten.
startsituatie verwachte situatie na drie jaar
weide 1 wilde konijnen, 6 koeien aantal konijnen is toegenomen, koeien zijn sterk
vermagerd
weide 2 wilde konijnen, 3 koeien het aantal konijnen is niet veranderd, koeien zijn
niet vermagerd
weide 3 wilde konijnen, 0 koeien het aantal konijnen is afgenomen
2p 2 Welke relatie is er in weide 1 tussen konijnen en koeien?
A commensalisme
B competitie
C mutualisme
D predatie
Het onderzoek in Wageningen is een voorlopig onderzoek.
2p 3 Noem twee mogelijke verbeteringen aan deze proefopzet.
700023-1-059o 2 lees verder ►►►
, Het teruglopen van de konijnenstand wordt vooral veroorzaakt door een nieuwe
virusziekte (VHS). Konijnen die besmet worden met het VHS-virus, krijgen na
24 tot 48 uur hoge koorts en sterven dan binnen enkele uren.
1p 4 Leg uit waardoor het afweersysteem van het konijn na infectie met dit virus, de
dood van het konijn niet kan voorkomen.
indexcijfers konijnen- 180
populatie Amsterdamse
Waterleidingduinen 160
140
120
100
80
ziekte 'VHS'
60 slaat toe
40
20
0
'90 '91 '92 '93 '94 '95 '96 '97 '98 '99 '00 '01
jaar
In de afbeelding is weergegeven hoe de grootte van de konijnenpopulatie in de
Amsterdamse Waterleidingduinen is veranderd nadat het virus heeft
toegeslagen.
2p 5 Met hoeveel procent is naar schatting het aantal konijnen afgenomen tussen
1994 en 2000?
A ongeveer 30%
B ongeveer 50%
C ongeveer 70%
D ongeveer 90%
In een ingezonden brief in een dagblad staat het voorstel om eenmalig een
aantal konijnen te vangen en te vaccineren. Hierdoor zou de konijnenpopulatie
in de Amsterdamse Waterleidingduinen gered kunnen worden.
2p 6 Zal zo’n vaccinatieprogramma wel of geen effect hebben? Hoe komt dat?
A Ja, door vaccinatie worden geheugencellen gemaakt die een veranderd DNA
aan het nageslacht doorgeven.
B Ja, door vaccinatie zullen deze konijnen langer leven en kunnen ze
natuurlijke immuniteit opbouwen.
C Nee, vaccinatie heeft alleen effect op de huidige populatie en niet op het
nageslacht.
D Nee, vaccinatie is passieve immunisatie, na enige tijd zijn de ingespoten
antistoffen verdwenen.
700023-1-059o 3 lees verder ►►►
, Bestrijding van plagen
Dichte matten van een drijvend wateronkruid, Salvinia molesta, dreigen de
Senegalrivier in Afrika te overwoekeren. Volgens onderzoekers komt deze
reuze-Salvinia oorspronkelijk uit Zuid-Amerika. Boeren in Afrika werden
aangemoedigd om deze plant als kippenvoer te kweken. De plant verspreidt zich
razendsnel door waterlopen en irrigatiekanalen.
In de dichtgroeiende rivieren, waterlopen en irrigatiekanalen dringt minder licht
door in het water. Dit leidt weer tot een afname van de visstand in het water en
de diversiteit aan vogels bij het water.
3p 7 Leg stapsgewijs uit dat door de veranderde fotosynthese-activiteit in het water
zowel de visstand als de diversiteit aan vogels terugloopt.
Omdat mechanische onkruidbestrijding onbegonnen werk bleek, wil men de
snuitkever Cyrthobagous salviniae van elders invoeren. Volwassen kevers eten
de bladeren van de waterplant, de opgroeiende larven eten de plant van
binnenuit leeg.
1p 8 Aan welke voorwaarde moet voldaan zijn wil deze snuitkever in dit gebied niet
zelf tot een plaag uitgroeien?
Dichter bij huis wil men de bestrijding van tuinslakken op een heel andere wijze
aanpakken.
Slakken vreten zich ongans aan de planten in de tuin, in een etmaal soms
de helft van hun lichaamsgewicht. Sommige plantenbeschermers nemen hun
toevlucht tot chemische bestrijdingsmiddelen. Het betreft hier giftige korrels die
echter als nadeel hebben dat zij ook vogels en egels om zeep helpen. Anderen
lopen elke avond een uurtje door de tuin en vangen zo een paar honderd
slakken. Dan hup, over de schutting ermee, of in een radeloze bui: zout erover.
Een nieuw wondermiddel moet de strijd met de slakken aanbinden:
Nemaslug. Dit is een pakketje klei met daarin nematoden, parasitaire wormpjes
van een halve millimeter lang. Dit pakketje wordt in water gelegd en vervolgens
over de tuin verspreid. De nematoden dringen de slakken binnen,
vermenigvuldigen zich daar en besmetten de slakken met bacteriën die ze bij
zich dragen. De slakken krijgen zwellingen, stoppen met eten en sterven na een
week of twee.
2p 9 − Leg uit waardoor slakken dood gaan als er zout overheen wordt gestrooid.
− Geef de naam van het proces dat hierdoor vanuit slakkencellen optreedt.
700023-1-059o 4 lees verder ►►►
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tandhiwahyono. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $2.60. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now