Samenvatting van het boek 'Een kwestie van vertrouwen' van lector Dieter Gryp, met noties van de lessen.
Ik was zelf geslaagd voor dit onderdeel in eerste zit (14/20 met verhoogde cesuur).
DEONTOLOGIE
Inhoudsopgave
ten geleide (enkel lezen, niet kennen voor examen........................................................................................2
een deontologisch perspectief..............................................................................................................................2
deontologie als deel van een beroepsethiek.........................................................................................................3
proloog: het goede doen................................................................................................................................ 4
moraal en ethiek...................................................................................................................................................4
de verwisselbaarheidsgedachte........................................................................................................................4
rechtvaardigheidstheorieën..................................................................................................................................4
consequentialisme............................................................................................................................................4
deontologie.......................................................................................................................................................5
consequentialisme en deontologie: een verhaal van worden en zijn..............................................................5
teleologische of deugdenethiek.......................................................................................................................6
deel 1 Pricacy: alom bekend, weinig bemind?................................................................................................ 7
the right to be let alone........................................................................................................................................7
privacy als fundamentele vrijheid.....................................................................................................................7
privacy als mensenrecht en grondrecht...........................................................................................................8
privacy: much ado about nothing.........................................................................................................................9
de relativering van privacy................................................................................................................................9
privacy is privacyvrijheid...................................................................................................................................9
het tijdperk van big data.................................................................................................................................10
juridisch kader rond gegevensverwerking..........................................................................................................11
de GDPr als nieuwe impuls voor privacybescherming...................................................................................11
beginselen van gegevenswerwerking.............................................................................................................12
rechten en plichten.........................................................................................................................................13
principieel verwerkingsverbod.......................................................................................................................13
geïnformeerde toestemming..........................................................................................................................14
handelings- en wilsbekwaam..........................................................................................................................15
anderen onderbouwende wetten...................................................................................................................15
het toezichtskapitalisme als bedreiding voor privacy.........................................................................................16
het einde van privacy......................................................................................................................................16
het toezichtskapitalisme.................................................................................................................................17
de impact van toezichtskapitalisme en digitale profilering............................................................................17
taking back control.............................................................................................................................................18
discretieplicht, ambtsgeheim en beroepsgeheim..........................................................................................19
discretieplicht en ambtsgeheim..........................................................................................................................19
juridisch kader.................................................................................................................................................19
, discretie als deugd voor sociaal-agogisch werkers.............................................................................................20
de noodzaak voor een discretionaire ruimte.................................................................................................21
beroepsgeheim: zwijgplicht als basis voor vertrouwen......................................................................................21
alle (…) personen die kennis dragen van gehimen die hun zijn toevertrouwd..............................................22
… uit hoofde van beroep.................................................................................................................................22
uit hoofde van de staat...................................................................................................................................23
… en deze (geheimen) bekendmaken… worden gestraft…............................................................................24
een absolute interpretatie van het beroepsgeheim.......................................................................................24
discretieplicht en/of beroepsgeheim?............................................................................................................25
wettelijke uitzonderingen op het beroepsgeheim..............................................................................................25
zwijgrecht/ spreekrecht..................................................................................................................................26
spreekrecht.....................................................................................................................................................26
spreekplicht.....................................................................................................................................................29
andere uitzonderingen op de geheimhoudingsplicht....................................................................................31
functionele invullingen van het beroepsgeheim bij samenwerking...................................................................32
samenwerking als realiteit..............................................................................................................................32
gedeeld beroepsgeheim.................................................................................................................................33
gezamenlijk beroepsgeheim...........................................................................................................................33
belang van transparantie................................................................................................................................34
TEN GELEIDE (ENKEL LEZEN, NIET KENNEN VOOR EXAMEN.
EEN DEONTOLOGISCH PERSPECTIEF
,We gaan in op de letter van de wet, maar focussen ons op de geest van de wet. Dit is
de ‘waarom’ van bepaalde normen of regels.
Het volgen van regels is niet per se ethisch, het kan ook een gewoonte zijn of een
conformisme! Volgen van regels staat niet gelijk aan het zijn van een goed mens.
Ook het puur bestaan van regels, zorgt er niet voor dat we weten hoe we precies
moeten handelen. Wetten moeten altijd vertaald worden binnen bepaalde contexten.
Ondanks heldere regels zien we in de praktijk dus veel tegenstrijdige
gedragsvoorschriften en worden we geconfronteerd met ethische dilemma’s.
‘De wet is de wet’
- Ethische en deontologische codes zorgen voor een concreet kader, ze
vertellen ons waaraan je je moet houden
- Codes en wetten
Tijdelijke, contextuele morele consensus
Expliciteringen van wat we als samenleving op dat moment goed- of
afkeuren
- Wetten en regels kunnen in de praktijk onrechtvaardig zijn voor kwetsbare
groepen voorbeeld lage emissiezone in kansarme buurten
DEONTOLOGIE ALS DEEL VAN EEN BEROEPSETHIEK
We plaatsen deontologie binnen de normatieve ethiek, deontologie vraagt zich af wat
‘juist’ is.
We zullen stil staan bij de nood van normatieve professionalisering en technische
professionalisering
- Normatieve: doe ik de goede dingen? Het houdt in dat we deze opvattingen
expliciteren en bespreekbaar maken, in dialoog onder beroepsgenoten.
- Technische: doe ik de dingen goed?
Het juiste en het goede
- Juist: een juiste regel is gebaseerd op een principe, iets waar we allemaal
kunnen achterstaan. Het is een regel volgen letter van de wet, we moeten
beroepsgeheim kennen, de voorwaarden, … `
- Goede: het goede doen is je houden aan (rechtvaardige) regels. Het is het
‘juiste’ doen, het doen wat je zou moeten doen. Maken we de wereld beter
bezig zijn met kunnen we deze wet nu gebruiken in deze doelgroep? Is het juiste
ook het goede, dit is ethiek.
Het goede doen bestaat niet, het is niet absoluut maar juist context
gebonden
Ook is het niet relatief want iedereen heeft zijn eigen waarheid
, PROLOOG: HET GOEDE DOEN
MORAAL EN ETHIEK
De twee begrippen zijn ergens wel met elkaar verbonden, maar in de deontologie
maken we een duidelijk onderscheid tussen beiden.
Moraal
“Het geheel van waarden en normen die richting geven aan ons handelen
en zin geven aan wat we denken en doen”.
In ons dagelijks leven maken we vaak gebruik van onze morele intuïtie, deze komt
tot stand door socialisatie trial-and-error en door vallen en opstaan.
Gaat dus over waarden en normen, als mens doen we voortdurend waarderende of
normatieve uitspraken.
Ethiek
“Als we geconfronteerd worden met tegenstrijdige gedragsvoorschriften of
met conflicterende opvattingen over het goede, zien we ons gedwongen om
ons doen en laten te bevragen of om onze waardeoordelen te
rechtvaardigen”.
Het is het expliciteren en kritisch benaderen van morele standpunten en keuzes, wat
we ethiek noemen.
Binnen de ethiek hebben we drie moderne ethiek:
- Theoretische ethiek
Meta-ethiek: zoeken naar de fundamenten en kijken naar het morele
taalgebruik
Normatieve ethiek: zoeken naar de theoretische kaders waarin
problemen kunnen behandeld worden
- Toegepaste ethiek: bekijkt de problemen binnen het specifiek domein
- Empirische ethiek: zijn de disciplines waarbij concrete waarde en normen
onderzocht worden
DE VERWISSELBAARHEIDSGEDACHTE
Omdat we uit eerste lijn vertrekken vanuit de normatieve ethiek, komen we vanzelf
bij de verwisselbaarheidsgedachte:
“Principe van gelijkheid (of verwisselwaarheidsgedachte) is een belangrijke
toetssteen binnen de normatieve ethiek die bepaald of een theorie ethisch
is of niet”.
Een theorie is ethiek als de eigen rol binnen get moreel standpunt op één of andere
manier verwisselbaar kan zijn met de rol van de andere. Het is dus pas ethisch als
het handelen het eigenbelang en egoïsme overstijgt.
Deze theorie geeft dus een antwoord op de vraag naar de ethische
aanvaardbaarheid van een handeling.
RECHTVAARDIGHEIDSTHEORIEËN
CONSEQUENTIALISME
“Evaluatie van handelingen op basis van de toestand die die handeling
veroorzaakt”.
Ethiek is dus een afweging van onze belangen en die van de andere, waarbij we
streven naar een positieve balans.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lauradevriese. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.57. You're not tied to anything after your purchase.
