Geschiedenis van de klassieke oudheid - Lesnotities + samenvatting
95 views 6 purchases
Course
Geschiedenis Van De Klassieke Oudheid (A001021A)
Institution
Universiteit Gent (UGent)
Book
De oudheid
In dit document kan je de lesnotities van al de colleges van Geschiedenis van de Klassieke Oudheid vinden. In tekstvorm geschreven en bevat heel veel informatie en tips die niet op de powerpoint staan. Samen te lezen met de gegeven lesdia's - GESLAAGD
Donderdag 17 februari – les 1 – Inleiding, Dark Age en Archaïsch Griekenland
Kapitein Thanos opweg van Griekenland naar Italië
- Stem op de kust van Paxi – “De God Pan is dood”
- Passage uit De defetum do oroclorum – 2de eeuw na Christus
- Plutarchus
Wanneer eindigde de oudheid?
- GK Chesterton: Dood van de god Pan is symbolisch voor de dood van het heidendom
- “Christ was born” – Romantische speculatie, GEEN geschiedschrijving
Pan – Typische voorstelling van een sater – Zie afbeeldingen
Het einde van de oudheid – Discussie
- 476: Germaanse krijgsheer Odoaker krijgt het Romeins Rijk in handen en zet Romulus Augustulus af
- Edward Gibbon over de val van Constantinopel (1453)
- Probleem met het vinden van eindpunten (!)
Illustraties:
- Munt met barbaarse snor – Typisch voorbeeld van Barbaarse keizer
- Romulus Augustulus – Kindkeizer
- Achtergrond: Vroegmodern 15e-eeuwse reisboek: Val van Constantinopel
Het begin van de oudheid – Discussie
- De val van Troje – 1200 v.Chr., MAAR discussie of het heeft plaatsgevonden (!)
- Eerste spelen in Olympia – 776 v.Chr., MAAR is dit de exacte datum?
Illustraties
- Homeros
- Olympia waar de spelen gehouden werden
Gangbare definitie
- Klassieke oudheid = Geschiedenis van Griekse en Romeinse beschavingen van ca. 1000 v.Chr. tot van
het West-Romeinse rijk (476) en, in het oosten, overgang naar Byzantijnse periode (ca. 6 e eeuw)
- <> Voortbouwen op eerdere beschavingen met wederzijds beïnvloedingen
Wat is geschiedenis van de Klassieke Oudheid?
- Verschillende synoniemen: ‘oude geschiedenis’, ‘klassieke geschiedenis’,…
- Vakspecialisten: oudhistorici
- Bronnen: Proza en poëzie, documenten (inscripties, papyri), munten en archeologische resten
- Wie schrijft deze literaire teksten? ‘Famous male adults’
Wat is er ‘klassiek’ aan de KO?
- Klassiek? Classis: Romeinse vermogensklasse voor militaire en fiscale doeleinden
- Militaire indeling Fiscale doeleinden hangen af van in welke groep je valt
- Klassen?
- Classicus: ‘behorende tot de (hoogste/beste) klasse’ – eliteclub
In de oudheid werd deze verwezen naar de beste kunst en literatuur
- In de Renaissance: Klassiek: meer waard dan andere tijden
, - Waarom nu nog steeds? Omdat deze nog conventioneel is, MAAR het is niet meer ‘hoogstaand’ dan
andere periodes
Chronologische en geografische afbakening
- 1200 v.Chr. tot ca 600 na christus
- Regio muur van Hadrianus tot zwarte zee-gebieden – Mediterrane wereld in de brede zin
Minoïsche beschaving en Myceense beschaving
Minoïsche beschaving
- We weten niet hoe ze zich zelf noemden
- Sir Richard Evans (?) – Mythische koning Minos van Kreta
- GEEN Griekse cultuur (!)
- Minos – Labyrinth waarin hij de minotaurus verstopt
- 2000 tot 1470 vC
- Opkomst van paleizen – Knossos, Mallia, Phaestos
Monomentale bouwwerken gegropeerd rond een ‘court’ of binnenplaats
Controleerden en herverdeelden agrarisch surplus
Paleiseconomieën
Administratie bijgehouden op kleitabletten – Nog niet ontcijferd, maar het is geen Grieks
Kunst van stierschilderingen
- Paleizen hadden geen verdedigingsmuren, maar wel een machtige vloot – Thalassocratie
Heerschappij over de zeeën
- Vanaf 1470 vC vinden we sporen van distructie – Het enige waar dit niet zo is is in Knossos en hier
vinden we tabletten met een vorm van lineair B (= vroege vorm van Grieks) – Myceners hebben
overgestoken naar Kreta en de boel overgenomen
Myceense cultuur
- Vroege Griekse cultuur
- Vernoemd naar de burcht Mycene
- Hebben een taal – Lineair B – Vroege vorm van syllabeschrift – Verschil (!)(?)
- Lineair B – Ontcijfering en is een vroeeg vorm van Grieks
- Tholos = Bijenkorfvormige graven
Graven voor elites
Vanaf het moment dat we deze vaststellen wordt deze cultuur bevestigd
- Sterk minoïsche invloed
- 1450: Overname Kreta
- Ook paleiseconomieën met dezelfde doeleinden
- Homerische epen – Illias en Odyssei – Lange tijd werd gedacht dat deze de myceense cultuur
beschreven, MAAR dit is onjuist: Er zijn wel elementen, maar het merendeel lijkt meer op de
samenleving van de Dark Ages en de vroege Archaïsche periode
- Vanaf 1250 vC: Troebelen
Rond 1200 Myceense paleizen verwoest door brand
Kennis van lineair B verdwijnt + verdwijnt even uit Griekenland
- Contacten met de rest van het middelands zeegebied verdwijnt of loopt terug
- Conclusie: Er breekt een Dark Age aan van ongeveer 3 eeuwen
Illustratie: De Myceense wereld
- Geen rijk
- Wel de regio waar ze invloed hadden (!)
- Invloedsfeer, GEEN rijk
,Myceens Kleitablet uit Pulos
- De Wanax – De koning
- Lawagetas – Militaire leider
- Telestai – Leenmannen
Leeuwenpoort van de burcht van Mycene
- Ook vlakbij een bijenkorfgraf
- Geeft een goede indruk van het monumentaal aspect van de paleizen/ burchten
Dark Age
De Archaïsche tijd is het startpunt van belangrijke ‘dingen’ tot stand komen
- Vb. Het ontstaan van de polis, kolonisatie, revoluties, democratie,…
- Polis = politieke samenleving die sterk afwijk van andere culturen
- Polis = Gemeenschap van volwasssen mannen (…)
Breuk met het Myceense verleden zien we op vele aspecten
- Verdwijnen paleiseconomieën
- Kennis lineair B schrift gaat verloren
- Terugval in materiële cultuur
- Bevolkingsterugval
- Schaarse, kleinschalige sites
Donker om twee redenen
1) Geen geschreven bronnen, alleen maar magere archeologische rechten
2) Culturele terugval
Met de Dark Age begint ook de Ijzertijd
- Begint op Cyprus en gaat vandaar naar het Griekse vasteland
- Ijzer vervangt brons – Kleine hoeveelheid
Sterke regionalisering van aardewerkstijlen – Iedereen produceert zijn eigen aardewerk
- Myceense centra worden verlaten en er komen geen bouwwerken in de plaats
- Beschaving wordt minder beperkt, want verdwijning schrift
- Periode van contractie en relatieve verlaten
Kleine, geïsoleerde gemeeschappen door duidelijk geprononceerde elite, MAAR: wel geleid door koning/
chieftain
- Er is dus geen wanax meer maar lagere paleisambten ontwikkelen naar basileis (kleine koninkjes)
Vanaf 9e eeuw: bevolkingsgroei – zien we in de grafvelden (!)
- Schrift keert terug via de Fenicieërs in de 8 ste eeuw vC
- Alfabethisch schrift
- Verandering op til – Er gebeurt weer van alles
Met 8ste eeuw krijgen we de aanvang van de Archaïsche periode
- Age of experiment – A. Snodgrass
- Invoer van alfabethisch schrift
De Archaïsche periode – 750-500 vC
, Cruciale vormende periode Griekse cultuur
- (…)
- Wording polis
- Kolonisatie
- Grote sociale-politieke omwentelingen
- Begin Griekse literatuur
Eerste teksten zijn poëtisch – Verklaring? Makkelijk om te onthouden en te brengen
Cultuur is sterk oraal
Eerste omwenteling van oraal naar schrift is wanneer de poëzie op schrift wordt gesteld
Oudste griekse teksten
- Geen geleidelijke evolutie (!)
- Vaas uit het Dipolon grafveld te Athene met inscriptie – DUS: Wat is deze vaas? Volgens de inscriptie is
het een prijs voor een competitie in een bepaalde context waarbij een prijs wordt uitgereikt
- De drinkbeker van Nestor uit Pithikoussai – Figuur uit de Homerische epen – Eerste literaire verwijzing
– Grap: Literaire verwijzing met een knipoog
- Homerus, Illias – Goddelijke muze… – Openingslijnen van de Illias
Ontstaan en ontwikkeling van de polis
- = Gemeenschap van volwassen mannelijke burgers
- MV: Poleis
- Stad-staat – Ongelukkige term, want er was geen bureaucratie en deze term suggereert dit wel (!)
- Vrouwen waren tweederangsburgers – Geen politieke inspraak, wel deelnemen aan religieus gegeven
- Burgers besturen zichzelf
- Beslist over de belangrijkste interne en externe aangelegenheden
- Zelfstandig, MAAR volledig autonoom waren ze niet
- Nog sterk aristocratisch/oligarchisch
- Democratie = Elke burger beslist mee en de volksvergadering is het voornaamste politieke orgaan met
de laatste stem
- Elitaire raad
- Uitzonderingen – Vb. Sparta: Verovert gebied en onderwierp de bevolking aan een soort juk en deze
werden tweederangsburgers
- Voornaamste politieke organen
o Raad
o Volksvergadering
o Magistraten
o Volksrechtbanken
- Bestaat uit een stedelijke kern (astu) en een agrarisch hinterland/achterland (chora)
DUS: Gaat niet alleen over steden, maar ook het platteland
Illustratie: Griekenland in de archaïsche periode
- Paars: Regio’s waar poleis zich ontwikkelen
Ontstaan en ontwikkeling van de polis (2)
- Niet elke polis had een duidelijke zichtbare kern – Soms was het slechts een verzameling van dorpjes –
Vb. Sparta: Veel invloed maar had geen duidelijk centrum en monumentale gebouwen
- Polis is in de eerste plaats een burgergemeeschap en in de tweede plaats pas een stad
- Meeste poleis zijn relatief klein (dorpjes), maar anderen waren uitzonderlijk groot – Vb. Athene,
Sparta en Syracuse
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elisaderop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.92. You're not tied to anything after your purchase.
