Hoofdstuk 1: een inleiding in de ontwikkeling van het
kind
1.1: Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie
- ontwikkelingspsychologie = wetenschappelijke studie naar patronen van groei,
verandering en stabiliteit bij mensen vanaf de conceptie tot de ouderdom, MAAR
met accent op de jongvolwassenheid waarin veranderingen elkaar het snelst
opvolgen
- richt zich op de menselijke ontwikkeling, soms specifiek, soms universeel
1.1.1 De reikwijdte van het vakgebied
- ontwikkelingspsychologen houden zich met verschillende, uiteenlopende
onderwerpen bezig
- specialiseren zich meestal in een leeftijd of categorie
Thematische gebieden binnen de ontwikkelingspsychologie
- Fysiek: invloed van ons lichaam op ons gedrag
o Vb: invloed van de hersenen, zenuwstelsel, spieren en zintuigen + eten en
drinken, slaap,…
o Effecten van ondervoeding, motoriek van kinderen, seksuele
rijpingsproces tijdens adolescentie
- Cognitief: Hoe beïnvloedt groei en verandering in intellectuele vermogens ons
gedrag?
o Vb: denken, leren, geheugen, probleemoplossing en intelligentie
o Hoe veranderen intellectuele vermogens gedurende de kindertijd?
o In hoeverre bestaan er culturele verschillen in hoe leerlingen hun
successen en mislukkingen op school verklaren?
, o Interesse in de manier waarop iemand die in de kindertijd een trauma
heeft ervaren, zich dit later in het leven herinnert
- Sociaal-emotioneel + persoonlijkheidsontwikkeling
o Manier waarop interacties van mensen en hun sociale relaties in de loop
van hun leven groeien, veranderen en stabiel blijven
o Manier waarop zij in toenemende mate hun emoties bewust ervaren en
greep krijgen op hun emoties
o Sociaal-emotioneel:
kijkt naar het uitgaansgedrag bij adolescenten of naar de effecten
van een klasstructuur op het emotionele welbevinden van
schoolgaande kinderen
seksuele ontwikkeling
o Persoonlijkheid:
Stabiliteit en verandering in karaktereigenschappen die het ene
individu van het andere onderscheiden
Vraagt zich af of een mens tijdens zijn leven stabiele en duurzame
karaktereigenschappen bezit
Morele ontwikkeling
Leeftijdsgroepen en individuele verschillen
Specialisatie in verschillende leeftijdsgroepen
- Prenatale periode (van conceptie tot geboorte)
- Babytijd (van geboorte tot 2 jaar)
- Peuter- en kleutertijd (van 2 tot 6 jaar)
- Schooltijd (van 6 tot 12 jaar)
- Adolescentie (van 12 tot 20 jaar)
, Bedenkingen
- Leeftijdsgroepen zijn sociale constructies, vaak gebaseerd op westers onderzoek
o Sociale constructie = idee dat breed geaccepteerd is maar dat afhangt van
cultuur en maatschappij op een bepaald moment
- Leeftijdsgroepen zijn willekeurig
o Niet altijd goed afgebakend: einde van babytijd wordt door iedereen
anders gezien + overgang schooltijd-adolescentie want dat is gebaseerd
op biologische veranderingen -> verschilt voor iedereen verschillend
- Sommige ontwikkelingspsychologen hanteren nog specifiekere leeftijdsgroepen:
o Puberteit: verschillend bij jongens en meisjes
In dit boek: adolescentie is de puberteit en de periode erna, tot de
jongvolwassene 20 jaar is
o Prepuberteit: periode voorafgaand aan de puberteit
Alle hormonale veranderingen treden in het lichaam op maar zijn
niet zichtbaar aan de buitenkant
o Opkomende volwassenheid: late tienerjaren tot midden 20
Niet adolescent, maar ook nog niet volwassen
Uitproberen van verschillende identiteiten
Zelfverkenning
- Tijdstippen waarop veranderingen zich voordoen kunnen voor iedereen
verschillen
o Oorzaken:
ene mens is sneller volgroeid dan andere
omgevingsfactoren: cultuurverschillen kunnen een grote rol spelen
ontwikkelingspsychologen hebben het dus vaak over westerse gemiddelden
1.1.2 Invloeden op de ontwikkeling: ontwikkelen in een sociale wereld
Cohorten
- Ieder mens behoort tot een cohorte
o Cohorte = groep mensen die rond dezelfde leeftijd zijn geboren
o Oorlogen, economische groei en crisis, hongersnoden, epidemieën
hebben bepaalde gemeenschappelijke invloed op leden van een cohort
- Naast cohorte zijn er ook veel andere factoren of gebeurtenissen die de
ontwikkeling mede bepalen
o Normatieve gebeurtenissen
o Niet-normatieve gebeurtenissen
, Normatief:
- gebeurtenissen die zich voor de meeste individuen binnen een groep op dezelfde
manier voltrekken
- Kunnen historisch, leeftijdsgebonden of sociaal-cultureel bepaald zijn
- Cohorteffecten = invloeden van cohorten op de ontwikkeling
o Historisch bepaalde invloeden: omgevingsinvloeden en biologische
invloeden die verbonden zijn aan een specifiek historisch moment
o Leeftijdsgebonden invloeden: biologische invloeden en
omgevingsinvloeden die gelijk zijn voor mensen in een bepaalde
leeftijdsgroep, ongeacht waar of wanneer ze opgroeien
Vb: bereiken van de puberteit
o Sociaal-culturele invloeden: etnische afkomst, sociale klasse, lidmaatschap
van een cultuur,…
Niet-normatief:
- Specifieke gebeurtenissen die plaatsvinden in het leven van een bepaald persoon,
terwijl de meeste anderen hier niet mee te maken krijgen
1.2: Kinderen: verleden, heden en toekomst
1.2.1 Vroege denkbeelden over kinderen
Geschiedenis
- Er was volgens sommige wetenschappers een periode waarin de kindertijd niet
bestond (in de belevingswereld van volwassenen)
- Werden eerst gezien als miniatuurvolwassenen en kregen in 1600 pas een eigen
status
Babybiografieën
= eerste geschriften waarin kinderen methodisch werden bestudeerd
Ontstaan
- Groei van een kind werd gevolgd door fysieke en taalkundige mijlpalen vast te
leggen
- Pas bij Charles Darwin kreeg de observatie van kinderen een meer systematisch
karakter
o Was ervan overtuigd dat begrip van ontwikkeling van individuen binnen
een soort kon helpen om te achterhalen hoe de soort zelf was ontwikkeld
o Schreef babybiografie over zijn eigen zoon in het eerste levensjaar
o -> was aanleiding tot heel veel babybiografieën
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hannahdebivre. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.26. You're not tied to anything after your purchase.