Summary
Samenvatting Geschiedenis van het privaatrecht
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting Geschiedenis van het privaatrecht
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
saralopesguerreiro
Content preview
Geschiedenis van het privaatrechtLiteratuur: * Fons et Origo Iuris Versio Belgica. Examenstof zijn de hoofdstukken I t/m IX
en XII, dus niet X en XI.
* Cursus Geschiedenis van het Privaatrecht – teksten ter illustratie (niet om te leren)
en vragen.
Latijn: Dit is geen cursus Latijn.
Colleges: Volgen in principe het handboek, maar niet letterlijk; af en toe wordt er iets
toegevoegd – zoals bij hoofdstuk I. Maar die toevoeging komt deels uit hoofdstuk IX.
Examen: Mondeling met schriftelijke voorbereiding: tekst met vragen op schrift. Voorbeeld
komt in april beschikbaar.
Hoofdstuk I
Waarom bestuderen we rechtsgeschiedenis?
1. Vanwege het feit dat wij bij alle rechtstoepassing een norm toepassen uit het verleden op
een casuspositie uit het heden met een verantwoordingsplicht in de toekomst.
2. Vanwege het academisch karakter van de universitaire rechten-opleiding:
inzicht in samenhang tussen sociale, wetenschappelijke en juridische verschijnselen.
3.Het verleden als schatkamer van het heden.
Waarom bestuderen we het Romeinse recht ?
1. Vanwege de receptie van het Romeinse recht in het continentaal-Europese recht
(en ook daarbuiten, overigens)
=
het doordringen van het Romeinse recht in de rechtspraktijk vanaf 1100 tot 1900.
2. Verwetenschappelijking van het recht vond plaats aan de hand van de bestudering van de
Romeinse bronnen.
Verschillen tussen het Romeinse recht en het hedendaagse (privaat)recht
1. Het Romeinse privaatrecht omvat (veel) meer dan het huidige privaatrecht: bijvoorbeeld
het “delictenrecht”N.B. onderscheid crimina publica / delicta privata
2. In het Romeinse recht staat het procesrecht voorop, niet het materiële recht:
ubi remedium, ibi ius (waar een rechtsmiddel is, daar is ook een recht);
,3. het Romeinse recht gaat uit van een concrete casuspositie, het huidige (continentaal-
Europese) privaatrecht gaat uit van een geschreven wettekst of van een algemeen
rechtsbeginsel;
4. de Romeinse staat was nog geen rechtsstaat;
5. de rechtsbronnen hebben een andere hiërarchie: de verhouding tussen wetgeving,
rechtspraak en rechtswetenschap is in de tijd veranderd.
Studie van het Romeinse recht is in twee opzichten nodig en nuttig, ook voor nu:
1. vanwege de mogelijkheid tot het vergelijken van rechtsregels en rechtsstelsels
(rechtsvergelijking)
2. vanwege het streven naar eenvormig (privaat)recht in de Europese Unie:
* Unidroit
* Commissie-Lando
* Gandolfi (Pavia-Group) → Von Bar
* European Group on Tort Law (Tilburg)
* The Common Core of European Private Law
* Draft Common Frame of Reference (DCFR)
Keizer Justinianus (527-565) en keizerin Theodora
(Ravenna, San Vitale)
Een monument van Romeins recht
Het Corpus Iuris Civilis van keizer Justinianus
• Institutiones (533)
• Digesten (533)
• Codex (529 en 534)
De neerslag van bijna tien eeuwen rechtsontwikkeling sinds de Wet van de Twaalf Tafelen
(450 v.Chr.)
• Novellen (na 534)
,Het Corpus Iuris Civilis en zijn vertaling
De receptie van het Romeinse recht
• het Corpus Iuris Civilis naar Italië: 544-554; Sanctio
Pragmatica pro petitione Vigilii → tekst I-5
• 1088: Bologna (+- 1120: Irnerius)
• Europese universiteiten
• Glossatoren
• School van Orléans
• Postglossatoren / Commentatoren
• Humanisten
• Natuurrecht / Rederecht / Vernunftrecht
• De Historische School en de Pandectenwissenschaft
Romeinse chronologie
Koningstijd v.Chr. – 509 v.Chr.
Republiek 509 – 27 v.Chr.
Principaat 27 v.Chr. – 284 n.Chr.
Dominaat 284 n.Chr. – (of 1453?)
Koningstijd: instituties en rechtsbronnen
Absoluut koningschap
Koning heeft imperium:
* wetgevende macht
* rechtsprekende macht
* uitvoerende macht
Republiek: instituties
• patriciërs en plebejers (hogere en lagere stand)
• consuls: collegialiteit en annuïteit
(op den duur ook bij andere magistraten)
• sinds 367 v.Chr.: praetor, de magistraat die aan de burgers rechtsingang verleent
Republiek: rechtsbronnen
- XII Tafelen (451-450 v.Chr.) – eerste Romeinse rechtsoptekening
- wetten (leges): besluiten van de volksvergadering comitia centuriata op voorstel van de
magistraat, meestal de consul; laatste wet: 96 n.Chr.
, - plebiscita: besluiten van het concilium plebis op voorstel van een volkstribuun, sinds de lex
Hortensia (287 v.Chr.) verbindend voor alle Romeinse burgers
- senaatsbesluiten (senatus consulta): vooral van belang in de eerste eeuw v.Chr., met name
ook voor het privaatrecht (erfrecht)
- edicten van de magistraten, vooral de praetor. De edicten zijn rechtsmiddelen-catalogi,
waarin de burgers kunnen zien in welke gevallen zij via de magistraat toegang kunnen
krijgen tot de rechter → tekst I-1
- gewoonterecht
- juristenrecht : Romeinse juristen schreven over de rechtszaken die zij in de praktijk
behandelden
Republiek: juristen
Toenemend belang van de rechtswetenschap als rechtsbron; taak van de juristen:
cavere: opstellen van allerlei juridische documenten
respondere: geven van juridisch advies
agere: verlenen van procesbijstand voor de praetor
+ 100 v.Chr. Quintus Mucius Scaevola, toepassing van het onderscheid genus / species –
begin van een wetenschappelijke benadering van het recht
Principaat: instituties en nieuwe rechtsbron
• De magistraturen van de Republiek blijven bestaan
• Eerste keizer: Augustus (27 v.Chr. – 14 n.Chr.)
Er komt nu ook keizerlijke wetgeving: verschillende typen constitutiones
a. rescripta: epistula / subscriptio, schriftuur van de keizerlijke kanselarij met
advies/instructie, bestemd voor één concreet geval
b. decreta: gerechtelijke uitspraken van de keizer als rechter
c. mandata: keizerlijke ambtsinstructies
d. edicta: algemeen verbindende voorschriften (de keizer was ook magistraat)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller saralopesguerreiro. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.68. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53249 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now