Hoorcollege 8 Rechtsfilosofie
Representatie en de constitutionalisering van het EG-verdrag.
Overzicht:
1. Samenvatting week 7
2. Terug naar het Maastricht-arrest
3. Terug naar de teleologische leer
4. Een Europees volk
Vorige week zagen we dat het BVerfG had vastgesteld dat er geen sprake is van een Europees
volk, ergo er kan geen sprake zijn van een Europees parlement in de democratische zin van
het woord. Het is een leuk praatclubje, maar meer dan dat is het niet. Eerder ook gezien dat
de heer Koopmans hier zich behoorlijk over irriteert, alleen helaas wint het BVerfG van
Koopmans. De gedachte dat er een autonome rechtsorde is zonder zoiets als een Europees
volk is eigenlijk onzin. Dus we zitten voor een impasse.
Als we de kant opgaan van het BVerfG, dan zijn de twee kern leerstukken van het Europese
Hof van Justitie:
1. Rechtstreekse werking;
2. Voorrang Europees recht.
Kernstukken die eigenlijk uit de duim gezogen zijn en nergens op slaan. We hebben ons laten
misleiden door het Hof van Justitie sinds 1963, vrij dramatisch. Het Europees recht zoals we
het nu kennen zou niet bestaan zonder die twee leerstukken. Dat wil zeggen dat er een
fundamentele tweevoud zit in het Europees recht door de arresten: Costa vs. ENEL en Van
Gend & Loos. Dat is de implicatie van het Maastricht-arrest door het BVerfG. Geen volk,
geen motivering, legitimering van die twee leerstukken.
De vraag is: hoe gaan we hiermee om? Heeft het BVerfG gelijk? Of heeft het ongelijk? De
antwoord op de vraag houdt in: wat is nu precies politieke representatie? Ik wil vandaag met
jullie teruggaan naar het Maastricht-arrest, aan de hand van een artikel van een voormalige
rechter van het BVerfG: Pieter Grimm, waarin hij het verhaal van het BVerfG op een nette en
niet juridische manier vertelt. Ik herhaal: er is geen Europees volk en het verdrag is geen
constitutie. Dus ik ga weer terug naar waar we vandaan komen.
Daarna nog een stap verder in de tijd naar de twee leerstukken: Van Gend & Loos en Costa
vs. ENEL. Om de revue te laten passeren van die twee beroemde arresten in het licht van wat
we al geleerd hebben over politieke representatie. Ik heb afgelopen week een verhaal vertelt
over artikel 28 van het EG-verdrag. En ik zal laten zien dat Van Gend & Loos en Costa vs.
ENEL-arrest op dezelfde manier gelezen kunnen worden.
En dan sluit ik af met een aantal overwegingen over het Europese volk. Wanneer ik u vraag
om te kijken naar de problematiek van representatie, heb ik een soort stiekem een verandering
te weeg gebracht in de vraag over het volk. Eigenlijk gaat het niet zozeer om de vraag: wat
een volk is. Eigenlijk is de vraag: hoe komt een volk tot stand? Het is niet alsof volkeren er
altijd zijn, de echte interessante vraag is: hoe komt een volk tot stand? Representatie geeft
ons de sleutel tot het antwoord op de vraag. lekker filosofisch haha!
1) Samenvatting week 7:
Drie vragen over politieke representatie
Ik wil de problematiek van representatie vanuit drie perspectieven aankaarten:
1. Wat is politieke representatie?
Wat betreft de eerste vraag weet u het antwoord al van buiten en binnen: politieke
representatie is in de kern de concretisering van het algemeen belang. Dat gaat over
twee betekenissen van het politieke volk: het volk als een eenheid en het volk als politiek
Representatie en de constitutionalisering van het EG-verdrag.
Overzicht:
1. Samenvatting week 7
2. Terug naar het Maastricht-arrest
3. Terug naar de teleologische leer
4. Een Europees volk
Vorige week zagen we dat het BVerfG had vastgesteld dat er geen sprake is van een Europees
volk, ergo er kan geen sprake zijn van een Europees parlement in de democratische zin van
het woord. Het is een leuk praatclubje, maar meer dan dat is het niet. Eerder ook gezien dat
de heer Koopmans hier zich behoorlijk over irriteert, alleen helaas wint het BVerfG van
Koopmans. De gedachte dat er een autonome rechtsorde is zonder zoiets als een Europees
volk is eigenlijk onzin. Dus we zitten voor een impasse.
Als we de kant opgaan van het BVerfG, dan zijn de twee kern leerstukken van het Europese
Hof van Justitie:
1. Rechtstreekse werking;
2. Voorrang Europees recht.
Kernstukken die eigenlijk uit de duim gezogen zijn en nergens op slaan. We hebben ons laten
misleiden door het Hof van Justitie sinds 1963, vrij dramatisch. Het Europees recht zoals we
het nu kennen zou niet bestaan zonder die twee leerstukken. Dat wil zeggen dat er een
fundamentele tweevoud zit in het Europees recht door de arresten: Costa vs. ENEL en Van
Gend & Loos. Dat is de implicatie van het Maastricht-arrest door het BVerfG. Geen volk,
geen motivering, legitimering van die twee leerstukken.
De vraag is: hoe gaan we hiermee om? Heeft het BVerfG gelijk? Of heeft het ongelijk? De
antwoord op de vraag houdt in: wat is nu precies politieke representatie? Ik wil vandaag met
jullie teruggaan naar het Maastricht-arrest, aan de hand van een artikel van een voormalige
rechter van het BVerfG: Pieter Grimm, waarin hij het verhaal van het BVerfG op een nette en
niet juridische manier vertelt. Ik herhaal: er is geen Europees volk en het verdrag is geen
constitutie. Dus ik ga weer terug naar waar we vandaan komen.
Daarna nog een stap verder in de tijd naar de twee leerstukken: Van Gend & Loos en Costa
vs. ENEL. Om de revue te laten passeren van die twee beroemde arresten in het licht van wat
we al geleerd hebben over politieke representatie. Ik heb afgelopen week een verhaal vertelt
over artikel 28 van het EG-verdrag. En ik zal laten zien dat Van Gend & Loos en Costa vs.
ENEL-arrest op dezelfde manier gelezen kunnen worden.
En dan sluit ik af met een aantal overwegingen over het Europese volk. Wanneer ik u vraag
om te kijken naar de problematiek van representatie, heb ik een soort stiekem een verandering
te weeg gebracht in de vraag over het volk. Eigenlijk gaat het niet zozeer om de vraag: wat
een volk is. Eigenlijk is de vraag: hoe komt een volk tot stand? Het is niet alsof volkeren er
altijd zijn, de echte interessante vraag is: hoe komt een volk tot stand? Representatie geeft
ons de sleutel tot het antwoord op de vraag. lekker filosofisch haha!
1) Samenvatting week 7:
Drie vragen over politieke representatie
Ik wil de problematiek van representatie vanuit drie perspectieven aankaarten:
1. Wat is politieke representatie?
Wat betreft de eerste vraag weet u het antwoord al van buiten en binnen: politieke
representatie is in de kern de concretisering van het algemeen belang. Dat gaat over
twee betekenissen van het politieke volk: het volk als een eenheid en het volk als politiek
