Kwaliteit van leven bij mensen met psychische kwetsbaarheid
All for this textbook (1)
Written for
Hogeschool Gent (HoGent)
orth
Kwaliteit van leven psychische kwetsbaarheid
All documents for this subject (1)
Seller
Follow
lizeschamp
Reviews received
Content preview
Kwaliteit van leven bij mensen met een psychische
kwetsbaarheid
1 H1: Een helikopterblik op onze geestelijke gezondheidszorg
1.1 Geschiedenis van de psychiatrie
Kan onderverdeeld worden in 6 periodes:
1. Prehistorie en oudheid:
- Oorzaak bij geesten die men had beledigd
- Pogingen om ziekten te genezen
- Schedelboringen
- 2 personen die in de Oudheid een grote invloed hadden: Hippocrates (vader van de
geneeskunde genoemd, zei dat ziekte het gevolg was van een boze geest) en Galenus van
Pergamon
- Hippocrates zei dat ziekte veroorzaakt werd door een mengeling van 4 belangrijkste
lichaamsvochten: bloed, slijm, gele en zwarte gal. Hij zei dat krankzinnigheid =
hersenziekte. Hij behandelde het met warme en koude baden, rust en dieet
- Pergamon: beschrijving zenuwstelsel. Hij verdeelde de mens in 4 types naargelang
overheersing van lichaamsvocht.
Sanguinisch type = overheersing bloed
Flegmatisch type = overheersing slijm
Cholerisch type = overheersing gele gal
Melancholisch type = overheersing zwarte gal
2. 300-1600:
- Treurigheid of melancholie = slechte gedachte of bekoring
- 8ste slechtste gedachte
- Keisnijdingen, aderlatingen, kruiden, magie,.. om psychische kwalen te bestrijden
- Vanaf 1100, geesteszieken meer recht op leven
3. 1600-1800
- Dolhuizen, gasthuizen en gestichten
- Krankzinnigen werden afgezonderd van onze SL
- Descartes -> neuropsychologie
4. 19de eeuw:
- Recht op specifieke medische verzorging
, - Philippe Pinel ontwikkelde ideeën over de aard en behandeling van psychiatrische
aandoeningen. Contact met patiënt stond centraal in zijn therapie.
- Jozef Guislain specialiseerde zich als een van de eersten in België in het behandelen van
geesteszieken. Hij ijverde voor een humane behandeling
- Breuer en Freud: neurose = gevolg van belevingen die verdrongen worden naar het
onderbewuste.
5. Eerste helft 20ste eeuw:
- Belangrijk dilemma: enerzijds konden patiënten met een psychiatrische aandoening
terecht in instellingen, anderzijds behandelingen zoals psychoanalyse.
- Holocaust en psychogenocide
6. Halfweg 20ste eeuw tot 2010:
- Psychofarmaca
- Antipsychiatrie
1.2 De psychiatrie vandaag
• De psychiatrische ziekenhuizen zijn uitgegroeid tot professionele en gespecialiseerde
organisaties, waar verschillende disciplines interdisciplinair samenwerken
• Behandelen, verzorgen, begeleiding krijgt een ruimere invulling
• Van residentieel naar ambulant, van aanbod- naar vraaggestuurde zorg
• Meer participatie van patiënten en hun netwerk
• Naar een herstelgerichte benadering
Herstel ≠ genezing
Het gaat niet alleen om de genezing, maar ook om het herstel van het functioneren in de
samenleving en van het herstel van de eigen identiteit
Herstel: klinisch – sociaal – persoonlijk
Klinisch herstel: genezing of het zo veel mogelijk stabiliseren van de symptomen
Sociaal herstel of rehabilitatie: Als de gevolgen van de stoornis op het functioneren
in het dagelijks leven centraal staan
Persoonlijk herstel: herstel van de eigen identiteit
Herstel =proces van bewustwording
Kwartiermaken Herstelacademie
• “De focus verschuift van de kwetsbaarheid en de beperking van de patiënt naar zijn
krachten, talenten en competenties”
• Steeds meer onderzoek maakt duidelijk dat het betrekken van patiënten en hun omgeving
bij de behandeling, verzorging en ondersteuning de kwaliteit van de zorg aanzienlijk
verhoogt
1.2.1 Ervaringsdeskundigen
= mensen die zelf psychisch ziek zijn geweest en het vaak nog zijn, en die hun ervaringsdeskundigheid
via vorming en bijscholing ontwikkelen tot een zinvolle bijdrage voor anderen, dit beroepsmatig en
vrijwillig.
• Partners in de zorg
• Essentieel component in een meer herstelgerichte zorg
• Complementair met professionele zorgverleners
Citaten ter illustratie:
• Gina: “Als ervaringsdeskundige moet je je eigen verhaal overstijgen. Het gaat immers ook over de
ervaringen van al die anderen. Het is een vorm van gedeelde kennis. Dat is een belangrijk besef. Als
ervaringsdeskundige leer je ook het systeem achter de zorg kennen. Daarmee kan je zorgverleners
, ontschuldigen. Het is zeker niet zo dat de hulpverlener het altijd fout doet. Het systeem faalt
regelmatig.”
• Marianne: “Voor mij is hoop geven belangrijk. Als mensen naar de praatgroep komen zijn ze soms na
drie, vier maanden heel andere mensen. Ze krijgen een veel positievere houding.”
• Marleen: “Als ervaringsdeskundige moet je in staat zijn tot zelfreflectie. Maar er zijn veel meer
mensen die dat kunnen, dan je op het eerste zicht zou denken.”
• Jasper: “Het is een leerproces. Hoe ga je om met je verhaal? Hoever geef je je bloot? Wat vertel je wel
en niet? Het is belangrijk om je verhaal in eigen beheer te houden. We raden iedereen aan om het
vooraf te proberen. Vertel je verhaal eens in een kleine groep, dan voel je snel hoe het bij anderen
binnenkomt.”
1.2.2 Enkele definities
Geestelijke gezondheid:
- In het verleden negatief -> geestelijke gezondheid als evidentie beschouwen. Wanneer
die ontbreekt wordt er veel te snel een etiket gekleefd. -> Veel meer dan de afwezigheid
van een dergelijke aandoening
- WHO: GG is een toestand van welzijn waarin het individu, zijn of haar competenties
realiseert, kan omgaan met normale druk van het leven, productief en vruchtbaar kan
werken en bekwaam is een bijdrage te leveren aan zijn of haar omgeving.
- Een toestand die de persoon toelaat zich optimaal te ontwikkelen op psychisch,
intellectueel en emotioneel vlak.
- Er kan geen sprake zijn van een goede gezondheid zonder een goede geestelijke
gezondheid.
- Ecobiopsychosociale eenheid: persoon is 1 geheel, alle levensdomeinen worden als 1
samenhangend geheel gezien
Psychiatrie:
- Medische discipline die zich bezighoudt met de studie en de behandeling van
psychiatrische stoornissen.
- Geneeskunde van de psychiatrische aandoeningen
Psychopathologie:
- Ziekteleer van de geest
- Onderzoekt oorzaken, symptomen en het verloop van psychiatrische stoornissen
1.2.3 DSM of ICD?
In wat verschilt de icd van dsm? -> icd is van alle ziekten, dsm brengt uitsluitend psychiatrische
ziektebeelden in beeld
- ICD: somatische zorg
- DSM: geestelijke gezondheidszorg
Iedereen heeft een psychische kwetsbaarheid: diverse uiteenlopende factoren kunnen onze
psychische gezondheid zowel positief als negatief beïnvloeden
We mogen psychiatrische problemen niet minimaliseren maar ook niet maximaliseren
1.2.4 Biopsychosociale benadering
- Holistische benadering: biologische, psychologische en sociale componenten beïnvloeden
mentaal welbevinden
, - Liaisonpsychiatrie: raakvlak tussen algemene geneeskunde en psychiatrie -> op systematische
manieren geneeskunde ne psychiatrie samen te brengen
1.2.5 Wat is normaal?
1.2.6 Psychiatrische aandoening
Vier ‘voorwaarden’:
- ‘afwijkend’ gedrag
- lijden, ongemak of beperking
- functioneren op verschillende levensdomeinen is negatief beïnvloed
- de vorige 3 voorwaarden hebben een ‘duurzaam’ karakter
Niet evident…
- De persoonlijke beleving van de persoon voorop stellen
- Sociologische, culturele en maatschappelijke context bepalen veel
Psychiatrische aandoeningen kunnen gepaard gaan met veel psychisch lijden en psychosociale
problemen in combinatie met een lichte tot zeer lichte graad van ernst.
1.2.7 Onrustwekkende toename van psychische problemen
Vragen zonder sluitende antwoorden…
- Meer diagnoses? -> JA
- Zetten mensen sneller dan vroeger de stap naar hulpverlening bij psychische problemen? ->
ja maar langere wachtlijsten
- Wordt ‘afwijkend’ gedrag maatschappelijk minder getolereerd? -> ja, bepaalde gedragingen
en fenomenen zullen vandaag vlugger als een psychisch probleem ervaren worden
- Legt de maatschappij hoge eisen op? -> ja, onze SL creëert een onrealistisch beeld over
merkbaarheid.
- Speelt de farmaceutische industrie een rol? Ja ze speelt in op de behoefte van de
postmoderne mens door nieuwe medicatie op de markt te brengen voor elk psychisch of
sociaal probleem.
1.3 Een aantal markante vaststellingen
1.3.1 Overconsumptie van antidepressiva
1/10 soms zelf 1/8 van de Belgen grijpt naar antidepressiva. Het aantal mensen met psychiatrische
problemen is het laatste decennium aanzienlijk gestegen, daarmee ook de medicatie ervan.
Er is zowel sprake van over – als onderconsumptie van psychofarmaca.
DALY’s: disability adjusted life years -> berekent het gezondheidsverlies door rekening te houden met
zowel de jaren verloren door vroegtijdige sterkte als de jaren de jaren geleefd met beperkingen als
gevolg van ziekte.
1.3.2 Zelfdoding
9/10 mensen die sterven door zelfdoding worstelden met psychische problemen. Meer mannen dan
vrouwen. Mislukte pogingen komen vaker voor bij vrouwen.
Zelfdoding is de laatste fase in de ontwikkeling van een extreem ongelukkige interactie tussen
interne en externe factoren.
• van preventie tot zorg! Ken verschillende vormen aannemen:
- meer inzetten op signaalherkenning via campagnes
- thema integreren in relevante opleidingen inzake geestelijke gezondheid
- extra aandacht aan risicogroepen
• Signaalherkenning en bespreekbaar maken!
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lizeschamp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.36. You're not tied to anything after your purchase.