Samenvatting van het hoofstuk 'de socialisten'. Een volledige samenvatting waarin de powerpoints zijn aangevuld met eigen notities. Ook gecontroleerd in het boek.
Deel 2/7
Belgische binnenlandse politiek
De socialisten
1885: oprichting Belgische Werkliedenpartij.
Door de druk van de slechte economische situatie zag men de noodzaak een hechte partij uit te
bouwen BWP is ontstaan, maar een partijstructuur en organisatie waren niet echt uitgebouwd.
Het was een “overkoepelende” socialistische partij: syndicaten, coöperatieven,
mutualiteiten en bestaande BSP hadden deze opgericht.
Schets de pragmatische houding van de Belgische Werkliedenpartij aan de hand van een aantal
voorbeelden:
Uit vrees om een aantal organisaties en individuen af te stoten, had de BWP bij haar oprichting een
duidelijke ideologische profilering vermeden.
Blijkt al uit de benaming van de partij. Het woord ‘socialisme’ gebruikt men niet in de
partijbenaming.
Van meet af aan gaat deze partij via parlementaire weg, dus legitieme manier, hun
eisenplatform proberen te realiseren.
Het Charter van Quaregnon is het ideologische programma van de BWP (het echte zal er pas
in 1894 komen). Dit was een mengeling van verschillende ideologische stromingen en men
gaat zich dus niet volledig uitspreken als volhoudend aan één bepaalde ideologie.
1886-1887: woelige Waalse stakingen in Wallonië was er een anarchiserende/ revolutionaire
stroming. In Vlaanderen had je eerder het sociaal democratische verhaal verschillen. Duidelijk dat
er een verschil is tussen mensen die het via een parlementaire weg willen doen en de anderen via
acties (militanten).
Spanningsveld tussen militanten en de partijleiding.
Dit zijn de belangrijke stakingsmomenten in België omtrent sociaaleconomische problematiek, maar
de BWP zal zich hiervan distantiëren om niet de stempel “ophefmakers” te krijgen.
REACTIE: Waalse dissidenten groepeerden zich in de Parti Socialiste Républicain en steunden
de stakingen volop. Na het mislukken van de stakingen zagen ze de nood van een sterke
organisatie en sloten zich weer aan bij BWP.
1893: invoering Algemeen Meervoudig Stemrecht, eerste verkiezingen onder dit stelsel.
1894: Charter van Quaregnon
= hun ideologisch programma. Dit was een mengeling van verschillende ideologische
stromingen en men gaat zich dus niet volledig uitspreken als volhoudend aan één bepaalde
ideologie.
Waarom het Charter van Quaregnon in 1894?
1
,(1) Het Algemeen Meervoudig Stemrecht -> meer kiespubliek
(2) Het profileren ten aanzien van de progressief liberalen.
Scheuring bij de liberalen: progressistische vleugel binnen de liberale partij hadden min of meer
gelijklopende thema.
1900: invoering evenredige vertegenwoordiging.
De strijd tussen de militanten en de partijleiding duurt verder: In 1902 was er een algemene staking
met pleidooi voor invoering algemeen enkelvoudig stemrecht, maar de staking mislukt en het
wetsvoorstel wordt verworpen
Voortaan wilde de partij op een legitieme manier haar eisenplatform realiseren en gaf voorkeur aan
de uitbouw van de zuilorganisaties.
1. De BWP in de regering
Bij uitbreken WO I had men de keuze tussen twee opties:
Internationale arbeiderssolidariteit
cf. Marx : “Proletariërs aller landen, verenigt U”
niet echt maar eerder nationale solidariteit (Afspraak: onderlinge conflicten tussen
partijgrenzen laten liggen en eerder voor het nationale gaan)
↕
Nationale solidariteit
Overgang van klassenpartij naar nationale partij
Al gauw bleek dat men koos voor de tweede optie, waardoor Marx’ stelling “Proletariërs aller landen
verenigt U” was voorbijgestreefd. De evolutie van klassenpartij naar nationale politieke partij was
een feit! Ook de andere partijen stellen dit vast en misbruikten dit om de socialisten te accapareren
binnen het systeem.
Men zal zich inschrijven als nationale politieke formatie. Aan socialistische zijde werd gevreesd dat
men met WOI een aantal belangrijke sociale organisaties zou laten verdwijnen.
In 1916 (tijdens Wereldoorlog I) wordt Emile Vandervelde (belangrijke socialistische voorman)
minister zonder veel bevoegdheden.
Ook na de oorlog trouw aan godsvrede-regering:
Regering van nationale eenheid van 1918 tot 1921
Dus in de periode van 1918 tot 1921 ging de eerste regering van nationale eenheid van start, deze
waren belangrijk … ze hebben op politiek, sociaal en economisch vlak een aantal krachtlijnen
vastgelegd die in het democratiseringsproces van de Belgische samenleving uiterst belangrijk waren.
Wat betekent het verregaand pragmatisme in term voor de BWP?
2
, Je ziet dat een aantal mensen, op dat moment, het niet eens waren met de pragmatische koers (dit is
de meer extremere vleugel van de partij), zij verlaten de partij vanwege het verregaande
pragmatisme en richten in 1921 de Belgische Kommunistische Partij op.
Als gevolg van woelige internationale context en persoonlijk engagement van de Koning werd het
A.E.S. ingevoerd in 1919. De eerste verkiezingen onder A.E.S. betekenden een politieke
aardverschuiving:
Eerste naoorlogse verkiezingen (1919)
Algemeen enkelvoudig stemrecht voor de mannen
Socialisten grote winnaars.
Liberalen verloren een groot aantal zetels.
Verschillend voor twee taalgebieden: in Vlaanderen bleef de katholieke overmacht wel.
Betekenis van de verkiezingen in 1919 voor de BWP? Het Algemeen Enkelvoudig Stemrecht wordt
ingevoerd en de socialistische partij (BWP) was de grote winnaar.
Vooral in Wallonië scoort de socialistische partij zeer goed (tot op de dag van vandaag).
De redenen waren onder meer dat Wallonië meer anti-klerikaal is: niet zozeer gebonden door de
sociale controle door de Kerk, en Wallonië meer Belgicistisch is dan Vlaanderen, dit uit zich in
socialistisch stemmen.
Parlementsverkiezingen 1925
Socialistische overwinning. Behaalde na 40 jaar evenveel zetels als de katholieken.
Oprichting regering Poullet-Vandervelde (rooms-rood = katholieken en socialisten)
Bijna de crash van Wall Street
De verkiezingen stonden in het teken van het slechtere economische situatie, dus de
socialisten kunnen hier zeker goed op inspelen.
De regering Poullet-Vandevelde had 2 prioriteiten:
- De sanering van de openbare financiën door middel van hogere directe belastingen ;
- De stabilisatie van de Belgische frank.
Het probleem voor deze regering was dat ze behoorlijk wat tegenkanting kreeg, zowel van de
Belgische als van de internationale financiële wereld. De regering is ten val gekomen.
Vanaf dan was er een grote terughoudendheid van de socialisten t.a.v. een eventuele
regeringsdeelname. De socialistische partij was verdeeld voor die regeringsdeelname; Vlaamse kant
was men voorstander, de Fransen waren tegen.
Twee jaar later, vanaf 1927 tot 1935 bleef de BWP uit de regering (lange oppositieperiode).
1929 Crash Wall Street: de economische situatie was ongunstig en de BWP slaagde er niet in om een
duidelijk economisch alternatief te vinden. Vanaf 1930 was er een verslechtering van de economie.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kaatminne. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.
