Summary
Volledige Samenvatting Inleiding tot het Recht eerste 4 hoofdstukken
- Course
- Institution
Samenvatting, rekening houdend met nota's, lessen, boek, geschreven in 2022
[Show more]
Seller
Followdonnatellastragier
Content preview
Inleiding tot het recht samenvattingLES 1: Thema 1
RECHT EN RECHTSWETENSCHAP
WAT IS RECHT?
Definitie?
Recht is een rationeel opgebouwd geheel van begrippen, normen
en instellingen met de bedoeling de maatschappij te ordenen door
regels waaraan van overheidswege sancties kleven.
• Enge zin: meestal “recht” = “rechtsregels”
= afdwingbare normen via overheid (geweldmonopolie)
• Maar recht is ook methode, jargon, geheel van instellingen...
• De facto meestal: financiële balans
Men probeert onrecht recht te zetten, wat meestal gebeurt via
geld.
KENMERKEN
A. Rationeel
Recht = samenstellende deeltjes die op logische wijze verbonden zijn.
Nu ook veel aandacht voor voelende mens.
B. Begrippen, normen & instellingen
Elke term heeft eigen specifieke betekenis in het recht. Juridische taal
moet tegelijk volkstaal als vaktaal zijn, jurist moet begrijpelijk kunnen
communiceren met vakgenoten + groot publiek.
C. Middel om maatschappelijke orde te REGELEN, te HANDHAVEN, te
HERSTELLEN
1
,Politici (en juristen) zorgen voor een (beperkt) beleid.
!?(de)regulering!?
is de overheid te ver gegaan met alles wettelijk te regelen?
Velen willen aantal regels verminderen, maar zonder regels geen orde
D. Sanctie
(door of erkend door overheid)
met oog op HANDHAVING (geweld- of machtsmonopolie)
Overheid heeft geweldmonopolie
enkel overheid mag geweld of dwang gebruiken
wanneer zij dit effectief doet en dus bijdraagt tot handhaving
van de rechtsnormen
overheid doet aan rechtshandhaving
E. Recht en rechtsstelsels
Er bestaan families rechtsstelsels. Binnen de “westerse”:
België behoort tot “civil law”-systemen.
- Algemene codificatie van rechtsnormen
- Wetgeving neemt prominente plaats in
Er zijn ook “common law”-systemen (bv. VS en GB)
- Recht ontstaat op basis van wat de rechter heeft beslist
- Recht ontwikkelt zich van geval tot geval
- Wetgeving wordt pas uitgevaardigd om specifieke gevallen op te lossen,
zonder algemeen systeem aan te bieden
Bv. contracten in civil law-systeem minder gedetailleerd, bouwt
voort op wettelijk systeem & geeft slechts aanvullingen.
Contracten in common law-systeem gedetailleerd.
RECHT VS. RECHTVAARDIGHEID
2
,= verhouding middel/doel
Recht is een middel (rechtsregels) om o.a. rechtvaardigheid te bekomen
(doel).
* Doel blijkt o.a. uit:
• Eed advocaten, magistraten, ...
• Debatten politieke regelgevende instellingen
* Doel wordt soms niet bereikt, soms treden er onrechtvaardige situaties
op:
• Bv. toepassen van op zich goede regel kan slecht uitvallen
o Casus: mondelinge huur. Je huurt kot, verhuurder doet
mondeling akkoord, maar je kot is al verhuurd aan iem anders
via schriftelijk contract. Persoon met schriftelijk contract gaat
voor je verliest, onrechtvaardig.
+ Als verhuurder een schriftelijk contract mondeling opzegt,
kan het zijn dat huurder nog steeds huur gaat moeten betalen.
Schriftelijk contract moet schriftelijk opgezegd worden.)
• Algemeen: rechter heeft weinig ruimte
o Bij het toepassen van recht is er weinig manoeuvreerruimte,
kan leiden tot onrechtvaardige situaties.
* Positief recht <-> natuurrecht
‘POSITIEF recht’ = enig bindende
= het geheel van regels dat werd vastgelegd door de
overheid & dat bindend is voor alle burgers. Staat los van
moraal.
‘NATUURrecht’ => vertrekt vanuit het idee dat er rechtsregels zijn die
kunnen w
afgeleid uit de natuur/het wezen vd mens.
= het idee dat voor iedereen rechten gelden omdat ze
3
, door de
natuur zijn gegeven.
RECHTS VS. RECHTWETENSCHAP
Recht is – in theorie – rationeel:
• Rechtswetenschap steunt op een aantal paradigma’s:
o Basisparadigma: iedereen wordt geacht “de wet” te kennen.
RECHTSDWALING kan je dus niet inroepen als geldig
verweer
“Ik wist niet dat dat niet mocht.”
(Behalve “onoverkomelijke dwaling”.)
o Indeling in rechtstakken
• Eigenlijke rechtsbedeling is in handen van gediplomeerde juristen
(universitaire studie) die recht goed kennen.
o Met uitzondering
Hof van Assisen
Lekenjury oordeelt over misdadigers
Arbeids- en ondernemingsrechtbank
Jurist-voorzitter bijgestaan door 2 lekenrechters
(bv. ondernemers zelf)
Strafuitvoeringsrechtbank (SURB)
Rechter bijgestaan door psychologen,
criminologen…
=> PROFESSIONALISERING
Gevolg: gevaar voor kloof tussen recht & de burger, tussen jurist &
anderen
RECHT VS. RECHTSPRAKTIJK
= Wettelijke vs. werkelijke land
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller donnatellastragier. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $249.51. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now