Inhoud
1. Een inleiding in de ontwikkeling van het kind ................................................................................ 4
1.1. Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie ...................................................................... 4
1.2 Kinderen: verleden, heden, toekomst ...................................................................................... 6
2. Theoretische perspectieven en onderzoek..................................................................................... 8
2.1 Perspectieven bij het kijken naar kinderen............................................................................... 8
3. Het begin van het leven ................................................................................................................ 13
3.1 Erfelijkheid.............................................................................................................................. 13
3.2 De interactie tussen erfelijkheid en omgeving ....................................................................... 14
3.3 Prenatale groei en verandering .............................................................................................. 16
4. De geboorte en het pasgeboren kind ........................................................................................... 19
4.1 Geboorte ................................................................................................................................ 19
4.2 Complicaties tijdens de geboorte ........................................................................................... 19
4.3 Wat een pasgeboren baby allemaal kan ................................................................................. 20
5. De fysieke ontwikkeling in de babytijd ......................................................................................... 22
5.1 Groei en ontwikkeling............................................................................................................. 22
5.2 De motorische ontwikkeling ................................................................................................... 22
5.3 De ontwikkeling van de zintuigen ........................................................................................... 24
6. De cognitieve ontwikkeling in de babytijd .................................................................................... 26
6.1 Cognitieve ontwikkeling volgens Piaget ................................................................................. 26
6.2 De informatieverwerkingstheorie van de cognitieve ontwikkeling ........................................ 29
7. De sociale ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de babytijd ................................ 33
7.1 De basis van sociaal gedrag .................................................................................................... 33
7.2 Relaties aangaan..................................................................................................................... 35
7.3 Verschillen tussen baby’s ....................................................................................................... 38
8. De fysieke ontwikkeling in de peuter- en kleutertijd .................................................................... 41
8.1 Fysieke groei ........................................................................................................................... 41
8.2 Motorische ontwikkeling ........................................................................................................ 42
9. De cognitieve ontwikkeling in de peuter- en kleutertijd............................................................... 44
9.1 De intellectuele ontwikkeling ................................................................................................. 44
10. De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de peuter- en
kleutertijd ......................................................................................................................................... 46
10.1 Een antwoord op de vraag ‘Wie ben ik?’ .............................................................................. 46
10.2 Vrienden en familie: het sociale leven van peuters en kleuters ........................................... 47
10.3 Morele ontwikkeling en zelfbeheersing................................................................................ 48
,11. De fysieke ontwikkeling in de schooltijd ..................................................................................... 50
11.1 Het groeiende lichaam ......................................................................................................... 50
12. De cognitieve ontwikkeling in de schooltijd ............................................................................... 51
12.1 De intellectuele en taalkundige ontwikkeling ....................................................................... 51
13. De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de schooltijd ........ 52
13.1 De ontwikkeling van het eigen ik .......................................................................................... 52
13.3 Relaties: vriendschappen in de schooltijd ............................................................................ 54
14. De fysieke ontwikkeling in de adolescentie ................................................................................ 56
14.1 Fysieke rijping ....................................................................................................................... 56
14.3 Bedreigingen van het welzijn van adolescenten ................................................................... 57
15. De cognitieve ontwikkeling in de adolescentie........................................................................... 60
15.1 De intellectuele ontwikkeling ............................................................................................... 60
15.2 De morele ontwikkeling ........................................................................................................ 62
15.3 Schoolprestaties en cognitieve ontwikkeling........................................................................ 64
15.4 Keuze van een beroep .......................................................................................................... 64
16. De sociaal-emotionele ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de adolescentie ... 66
16.1 Identiteit: een antwoord op de vraag ‘Wie ben ik?’ ............................................................. 66
16.3 Relaties: familie en vrienden ................................................................................................ 68
16.4 Verkering, seksueel gedrag en tienerzwangerschap ............................................................. 70
17. De volwassenheid ....................................................................................................................... 72
17.1 De fysieke ontwikkeling in de volwassenheid ....................................................................... 72
17.2 De cognitieve ontwikkeling in de volwassenheid ................................................................. 73
17.3 De sociale en persoonlijkheidsontwikkeling in de volwassenheid ........................................ 74
18. De oudere volwassenheid of de ouderdom................................................................................ 79
18.1 Beeldvorming over ouderen ................................................................................................. 79
18.2 De fysieke ontwikkeling in de oudere volwassenheid .......................................................... 79
18.3 De cognitieve ontwikkeling in de oudere volwassenheid ..................................................... 80
18.4 De sociale en persoonlijkheidsontwikkeling in de volwassenheid ........................................ 81
Specialisatieles; De creatief-expressieve ontwikkeling..................................................................... 87
1. Fantasie .................................................................................................................................... 87
2. Kindertekeningen ..................................................................................................................... 89
3. Kinderspel ................................................................................................................................. 92
Specialisatieles; Taal ......................................................................................................................... 97
1. De taalontwikkeling .................................................................................................................. 97
2. Het ontstaan van taal ............................................................................................................. 101
Specialisatieles; Onderwijs ............................................................................................................. 103
,1. Onderwijs wereldwijd: wie mag er naar school? .................................................................... 103
2. Onderwijstrends: meer dan lezen, schrijven en rekenen ....................................................... 103
3. Schoolrijpheid: wanneer is een kind klaar voor school? ......................................................... 104
4. Lezen: het leren ontcijferen van de betekenis van woorden .................................................. 106
, 1. Een inleiding in de ontwikkeling van het kind
1.1. Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
*Definitie ontwikkelingspsychologie;
o Wetenschappelijke studie naar patronen van groei, verandering en stabiliteit van conceptie
tot ouderdom, maar met een accent op de jaren tot de volwassenheid, waarin veranderingen
elkaar het snelst opvolgen
o Synoniem = levenslooppsychologie
o Ontwikkeling = genese, ontvouwen
➢ Lichamelijke groei en veranderingen in de psyche van individuele personen die
worden beïnvloed door de ontwikkeling van de samenleving
➢ Groei, toename, stabiliteit, voortgang & teruggang, afbraak, aftakeling
➢ Continu proces in de tijd
➢ Niet omkeerbaar
➢ Globaal naar gedifferentieerd
➢ Aanverwante begrippen; groei, rijping, leren
1.1.1 De reikwijdte van het vakgebied
Ontwikkelingspsychologen specialiseren zich meestal in een thema of leeftijdscategorie.
Thematische gebieden binnen de ontwikkelingspsychologie
o Fysieke ontwikkeling
➢ Studie naar de invloed van het lichaam op het gedrag
➢ Invloed van hersenen, zenuwstelsel, spieren, zintuigen, behoefte aan eten, ...
➢ Bv. Effecten van het seksuele rijpingsproces tijdens de adolescentie op het gedrag
o Cognitieve ontwikkeling
➢ Studie naar de invloed van groei en verandering in intellectuele vermogens op het
gedrag
➢ Houdt zich bezig met denken, leren, geheugen, probleemoplossing en intelligentie
➢ Bv. De manier waarop iemand een trauma zich later herinnert
o Sociaal-emotionele ontwikkeling
➢ Studie naar de manier van interacties tussen mensen en hoe hun sociale relaties in
de loop van hun leven groeien, veranderen en stabiel blijven ~ Sociaal
➢ Studie naar de manier waarop zij in toenemende mate hun emoties bewust ervaren
en greep krijgen op hun emoties ~ Emotioneel
➢ Bv. Het uitgaansgedrag van adolescenten
➢ Focus; Seksuele ontwikkeling
o Persoonlijkheidsontwikkeling
➢ Studie naar stabiliteit en veranderingen in eigenschappen die personen van elkaar
onderscheiden
➢ Bv. Bezit een mens gedurende zijn leven stabiele karaktereigenschappen?
➢ Focus; Morele ontwikkeling
Leeftijdsgroepen en individuele verschillen
In de ontwikkelingspsychologie maken we een globale onderverdeling;
o Prenatale periode; conceptie-geboorte o Lagere schooltijd; 6-12 jaar
o Babytijd; 0-1 jaar o Adolescentie; 12-20 jaar
o Peutertijd; 1-3 jaar o Volwassenheid; 20-60 jaar
o Kleutertijd; 3-6 jaar o Oudere volwassenheid of ouderdom; > 60 jaar
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jokelemmens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.36. You're not tied to anything after your purchase.