De laatste decennia hebben personen met veel aanzicht zich uitgelaten over de betekenis en
impact van geestverruimende middelen zoals alcohol. Deze adviezen zijn ook steeds strenger
geworden en bevatten steeds meer medische argumenten. Het doel hiervan is om de bevolking
te waarschuwen voor de gevolgen van het gebruik van alcohol. Deze ontwikkeling ga ik
proberen te verklaren aan de hand van de theorieën de filosofen Norbert Elias en Michel
Foucault.
Bij Elias staat het civilisatieproces centraal. Dit proces houdt in dat mensen zich van elkaar
gaan onderscheiden (Elias, 1987). Hierbij gaat het vooral om de hoge klasse die zich wil
onderscheiden van de lagere klassen. Dit gebeurt eerst met geweld, maar doordat er een
geweldsmonopolie komt moet men andere manieren vinden om elkaar te onderscheiden. De
mensen zijn zich gaan specialiseren en differentiëren om zich te onderscheiden, maar hierdoor
zijn ze wel meer afhankelijk van elkaar geworden. Deze afhankelijkheid zorgt ervoor dat
mensen steeds gelijker worden aan elkaar. De hoge klasse wil dit niet, dus gaan zich
onderscheiden en vindt er distinctie plaats. Deze onderscheidende ideeën verspreiden zich
vervolgens over de bevolking, waardoor lagere klassen deze ideeën gaan imiteren.
Elias maakt dus een duidelijk verschil tussen de sociale klasse. Hierbij voelt de hoge klasse
zich beter dan de lage klasse en de hoge klasse wil dit dan laten zien door middel van zich te
onderscheiden. Zij gaan andere manieren aanleren of zich anders gedragen, zodat er grotere
sociale verschillen ontstaan tussen de klassen. De lage klasse gaat dit gedrag imiteren, zodat
de sociale verschillen weer kleiner worden. Dit principe wordt ook gebruikt bij de trend om
strengere adviezen op te stellen over alcohol. In dit geval zijn de mensen met een hoog
aanzicht, bijvoorbeeld de medici of de Gezondheidsraad, de hoge klasse en de mensen die er
minder verstand van hebben vallen onder de lage klasse. De hoge klasse heeft meer verstand
van de gevolgen en gevaren van het gebruik van geestverruimende middelen en gaan zich hier
ook naar gedragen. Met deze kennis in het achterhoofd zullen zij dus beter nadenken voordat
ze een alcoholische drank drinken. Deze verfijning van het gedrag van de hoge klasse zorgt
voor een onderscheiding tussen de hoge en lage klassen. Wat er vervolgens gebeurt is dat de
lage klasse dit gedrag gaat imiteren. Via de hoge klasse weten zij nu ook wat de risico’s zijn
van geestverruimende middelen en gaan hier dus ook voorzichtiger mee om. Dit is dus het
principe van distinctie en imitatie, net zoals Elias beschrijft in het civilisatieproces. Het
verschil is wel dat de hoge klasse vroeger niet wilde dat de lage klasse op hen ging lijken.
Terwijl de medici dit principe juist gebruiken zodat de lage klasse dit gedrag gaat imiteren en
gezonder gaat leven.
De theorie van Foucault is vooral gericht op macht en kennis. Elke machtsrelatie is gegrond in
een bepaald gebied van kennis en andersom brengt ook elke vorm van kennis
machtsverhoudingen met zich mee of maakt deze mogelijk.
Deze macht is rond de 18e en 19e eeuw verschoven van een vorst naar meerdere instituties,
zoals ziekenhuizen en scholen. Dit zijn plekken waar individuen constant gecontroleerd en
gereguleerd worden. Foucault beschreef dit als biomacht. Naast dat deze instituties de
individuen controleren en reguleren, stellen zij met de kennis die zij hebben normen en
discours op. Discours zijn regels die bepalen wat wel en niet als een geaccepteerde taaluiting
of architectuur wordt beschouwd. Deze taaluitingen worden gezien als een vorm van kennis
en dus ook als een vorm van macht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yonivanderlinden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.02. You're not tied to anything after your purchase.