Summary
Samenvatting recht
- Course
- Institution
In dit document staan de delen van recht die te kennen zijn voor het examen. Op het einde is er ook een woordenlijst bijgevoegd.
[Show more]
Seller
Followsharivanhecke
Content preview
Deel 1 – inleiding tot het rechtHoofdstuk 1
Definitie
Wat is recht? = moeilijkste vraag van de hele rechtswetenschap
enkele definities:
- Recht is een systeem van instellingen en regelingen dat in zijn geheel op een dwingende wijze
de uiterlijke aspecten van het samenleven ordent en bevordert
- Het recht is het geheel der regels die op een bepaald tijdstip, in een bepaalde gemeenschap
gelden en op haar gezag zijn vastgesteld
- Het recht is een stelsel van dwingende leefregels uitgevaardigd tot beveiliging van de
menselijke belangen welke in het contact der samenleving in het gedrang dreigen te komen
Kenmerken van het recht
Recht is een geheel van regels regelingen en instellingen
Het recht wordt gevormd door gedragsregels
In recht komen er tal van regels voor die aan de individuen een bepaalde gedraging voorschrijven →
hetzij dat zij hen iets opleggen of verbieden, hetzij dat zij een verlofbepaling inhouden
1. Gebodsbepalingen
- Aangifte van geboorte
- Kiesplicht
- (vroeger) dienstplicht
2. Verbodsbepalingen
- Bigamie
- Oneerlijke handelspraktijken
- Het strafrecht
3. Verlofbepalingen
Het recht bevat regels die niet moeten nageleefd worden, maar waar de ‘mogelijkheid’ bestaat om al
dan niet gebruik te maken van de rechtsregel
- Indexering van woninghuur
4. Louter technische regels
In ons rechtsstelsel bestaan ontelbare regels die geen gebod of verbod inhouden → het zijn louter
technische regels, dienen om het rechtsapparaat te laten draaien
- De akten van de Burgerlijke Stand
- De inhoud van een dagvaarding
- De regels over de verplichte vermeldingen op een rijbewijs en identiteitskaart
,Het recht omvat het geheel van regelingen en instellingen
Recht bestaat niet alleen uit abstracte normen die een algemene draagwijdte hebben en die op
iedereen van toepassing zijn → recht bestaat ook uit regelingen die geen regels of normen zijn
- Beschikkingen die een individuele draagwijdte hebben, zoals benoemingen,…
- De rechtsspraak
Recht bevat ook een aantal regels die betrekking hebben op instellingen van het land zoals
- De staatsstructuur: de samenstelling, de werking en de bevoegdheid van de wetgevende, de
uitvoerende en de rechtelijke mach t
- De gerechtelijke organisatie: de samenstelling, de werking en de bevoegdheden van de
rechtbanken
Het doel van het recht is het ordenen van de samenleving
Het recht is een instrument om het samenleving in groep mogelijk te maken
Vanaf het moment dat men in groep leeft, dienen er afspraken gemaakt te worden → bv. over de
jacht en de verdeling van de buit, de voortplanting,…
Het recht = een middel om bepaalde beleidsopties te realiseren → het uitstippelen van het beleid of
het doel dat men wil bereiken is echter een politiek gebeuren en is geen wezenlijk kenmerk van het
recht (daarom is recht ook steeds een afspiegeling van de overheersende maatschappelijke
tendensen in de maatschappij, een afspiegeling van waarden die historisch gegroeid zijn.
Recht = noodzakelijk tijdsgebonden → ons recht is het resultaat van verschillende ideologische
stromingen die onze maatschappij hebben beïnvloed
Er is in de samenleving een toenemende ‘juridisering’ merkbaar
Er bestaat meer en meer de neiging alles te willen regelen
- De wet van 23 november 1998 betreffende de wettelijke samenwoning die meer
samenlevingsvormen in onze maatschappij introduceerde, het onderwijs, de medische
aansprakelijkheid
Het recht wordt steeds complexer en steeds meer gediversifieerd → door de toenemende
complexiteit van de samenleving
Vroeger → slechts enkele bepalingen over de huur – Nu → specifieke regels over woninghuur,
landpacht, handelshuur en bestaan er nieuwe aanverwante rechtsfiguren (leasing)
Er bestaat een binding tussen gezag en recht
Kleine primitieve gemeenschappen → recht was niets anders dan afspraken die men onderling
maakte
Complexe samenleving → bijzonder moeilijk om de burger rechtstreeks te betrekken bij het maken
van rechtsregels (uitzondering: toenemend belang van referenda, zoals in zwitserland, de brexit) , het
recht wordt gemaakt door erkend gezag (= eveneens nodig om de naleving van de rechtsregels af te
kunnen dwingen)
,In onze maatschappij wordt geopteerd voor een parlementaire democratie (= de macht van het volk
door vertegenwoordigers, in de kamer en senaat, die met elkaar in debat gaan) met een koning aan
het hoofd → de soevereine volkswil wordt vertolkt door de verkozen vertegenwoordigers in het
parlement
Het recht heeft een dwingend karakter
Het verplichte karakter van het recht = zijn meest wezenlijk kenmerk → het onderscheidt het recht
van religieuze of morele regels
Doel van rechtsdwang = meer rechtszekerheid verschaffen (de rechterlijke macht staat in voor de
sanctionering van de overtreding van de rechtsregel)
Publiek recht → de overheid neemt zelf initiatief tot sanctioneren
Privaat recht → burger moet zelf opkomen voor de handhaving van de rechtsregel waarbij hij belang
heeft
Enkele belangrijke begrippen
Objectief en subjectief recht
De geldende rechtsregels zijn het objectief recht, het objectief recht wordt gevormd door de
rechtsregel op zich. Uit dit objectief recht put een individu subjectieve rechten. Een subjectief recht
is de aanspraak die een persoon tegenover een ander kan laten gelden op basis van het objectief
recht.
Rechtssubject en rechtsobject
Een persoon die via het objectief recht bevoegdheden krijgt, is een rechtssubject (in principe alle
natuurlijke personen en rechtspersonen). Het rechtsobject is datgene wat het rechtssubject dient,
wat hij wil, met andere woorden het rechtsbelang of de rechtsverplichting. Het is een object waarop
de bevoegdheid wordt uitgeoefend bv. een zaak
Rechtsfeit en rechtshandeling
Een rechtsfeit is elke omstandigheid waaraan door het objectief recht rechtsgevolgen worden
gekoppeld. Een rechtsfeit is een voorval waardoor een rechtsregel in werking wordt gesteld. Men kan
ook stellen dat hierbij van belang is dat men niet de intentie had rechtsgevolgen te veroorzaken.
- Een gebeurtenis: een overlijden, het vallen van een steen
- Een handeling: een vechtpartij, een verkeersongeval
Een rechtshandeling is een handeling die bewust wordt gesteld om de rechtsgevolgen die aan een
objectieve rechtsregel verbonden zijn, te bekomen
- Een eenzijdige rechtshandeling betreft de wilsuiting van 1 persoon bv. testament
- Een meerzijdige rechtshandeling veronderstelt de wilsovereenstemming van 2 of meer
personen bv. een koopovereenkomst
, Dwingend recht en wilsaanvullende rechtsregels
Een rechtsregel is dwingend of imperatief wanneer de rechtssubjecten niet mogen afwijken van de
door de wetgever opgelegde regel (bv. primair huwelijksstelsel)
Wilsaanvullende of suppletieve rechtsregels zijn regels waarbij het de partijen vrij staat deze
rechtsregels te volgen of een afwijkend beding in hun overeenkomst in te lassen (bv. secundair
huwelijksstelsel)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sharivanhecke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.04. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78252 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now