HOOFDSTUK 1.1.: INLEIDING EN EPIDEMIOLOGIE
1. Inleiding en situering (lees p.3)!
2. Alcohol
Vaak ingenomen in combinatie met illegale drugs
Eerste alcoholgebruik, vaak op zeer jonge leeftijd
Hoe vroeger je start, hoe gevaarlijker hoe groter de kans dat je op latere
leeftijd eraan verslaafd raakt als je het middel blijft gebruiken
Veel preventiestrategieën zoals VAD zijn gericht om jongeren op latere leeftijd
maar in contact te laten komen met alcohol
Belangrijke ‘gateway-drug’, ook bij terugval:
Vergemakkelijkt de toegang tot andere drugs (gebruik van cannabis en
cocaïne)
Door overmatig alcoholgebruik kunnen ze ook terug hervallen in cocaïne of
heroïnegebruik
Groot aantal verslaafden, slechts weinigen in behandeling (‘treatment gap’)
1/10 mensen met alcoholprobleem maakt gebruik van de gekende
hulpverleningskanalen
Evidence-based strategieën voor vraagreductie:
Beschikbaarheid verminderen : fiscaliteit, verbod op openbare reclame,
prijscontrole, openingsuren, wettelijke leeftijd…
Vroegtijdig ingrijpen: korte interventies, waarschuwingsberichten…
3. Preventie en behandeling
Nazorg = slecht woord want het geeft het
idee dat het na de zorg komt dat het geen
deel uitmaakt van de behandeling.
terwijl we weten dat voortgezette
zorg, zorgcontinuïteit cruciaal is om
ingezette verandering te gaan
behouden. Nazorg moet deel
uitmaken van elke behandeling
4. Evoluerend drugsbeleid: cannabis
Als het gaat over drugbeleid wereldwijd dan zie je wel veel verschillen
Verschillen in legalisering
4.1.Verschillen in de EU op vlak van drugsbeleid
1
,Verschillend beleid omtrent bestraffing van het bezitten van drugs
Blauwe landen: gaan bij de minste inbreuk van drugsbezit optreden
Rode landen: enkel optreden bij grote hoeveelheden bezit
Oranje landen (België en Ierland): cannabis tolereren, maar bij bezit van andere
drugs in kleinere hoeveelheden vervolgen en straffen
4.2. De Belgische drugsmarkt
1) Import: België belangrijk kruispunt (Antwerpse haven)
2) Export: exporteert synthetische drugs naar andere landen
3) Productie: België bekend voor het fabriceren van synthetische drugs
5. Multiperspectivisme
Bio-psycho-sociaal-ecologisch perspectief
Onderzoek, praktijk en beleid
Multidisciplinaire benadering (orthopedagogisch, psychologisch, medisch-
psychiatrisch, sociologisch, …)
Ervaringsdeskundigen, ex-gebruikers, praktijkwerkers, wetenschappers,
beleidsmensen …
5.1. Internationaal/intercultureel perspectief
Verschillende verschijningsvorm van middelengebruik in het buitenland in laag- en middel
inkomenslanden (zie voorbeelden p.5)
Integratie van theorie, onderzoek en praktijk
6. Evoluerende visies op verslaving & herstel – implicaties voor beleid, behandeling en OZ
6.1. Verslaving/afhankelijkheid en zijn oorzaken
Belangrijk om op een realistische manier naar een fenomeen te gaan kijken zoals verslaving
en afhankelijkheid wanneer is iemand verslaafd?
6.2. Veranderende visies op ‘verslaving’ (Van den Brink)
1750 – nu Moreel model (individuele Gevangenis, heropvoedingskamp
schuldmodel) Met militair regime proberen
heropvoeden, in sommige landen
zelfs nog doodstraf op druggebruik
1850 – nu Farmacologisch model Verbod op alcohol en drugs
3 M’s: Mens, Middel, Milieu:
altijd verschillende invloeden
vatbaar
Dit model kijkt enkel naar
middel wnr middel niet
beschikbaar geen probleem
1930 – nu Symptomatisch model Psychotherapie: doorwerken van
verslaafd wegens onderliggend symptomen zal er voor zorgen dat je de
2
, probleem: gebruiken om met middelen minder nodig zal hebben
symptomen om te gaan
1940 – Ziektemodel: sommige mensen zijn Medicatie; AA
1960 kwetsbaarder dan anderen Volgens de AA zijn er in de SL minstens
2 soorten mensen: mensen die kunnen
drinken en niet kunnen drinken.
1960 – Leertheoretisch model Gedragstherapie
1970 Verslaving is aangeleerd gedrag. Aangeleerd gedrag afleren
1970 – nu Biopsychosociaal model Multi-modale therapie
Een behandeling waarin je zowel voor
biopsychologische aspecten als sociale-
economische aspecten controle hebt
1990 – nu Hersenziekte model Medicatie en gedragstherapie
Sprake van een soort
controleverlies over
middelengebruik en waarbij
ziektemodel verfijnd werd
2020 - … Integratief model Gepersonaliseerde behandeling
Verklaringsmodellen vanuit
verschillende achtergronden bij
elkaar brengen om behandeling
meer te personaliseren
6.3. Theory of addiction (EMCDDA, 2015)
EMCDDA (Europees waarnemingscentrum voor drugs en
drugproblemen)
Vicieuze cirkel waarin mensen met
verslavingsproblematiek verzeild raken
Controleverlies: één van de centrale kenmerken
van verslaving geraken de controle over het
middel kwijt Daardoor niet meer voldoen aan
sociale verplichtingen tov vrienden, familie, werk of school
Men is gepreoccupeerd is met het middel: komt op de eerste plaats + anticiperen
erop Bv. maken dat er voldoende drank altijd aanwezig is.
Velen gaan de ontwenningsverschijnselen tegengaan door opnieuw te gaan
gebruiken en zo geraak je in die vicieuze cirkel
Als het over verslaving gaat zijn er twee systemen in onze hersenen die heel belangrijk zijn:
Corticale systeem: bottom-up (associatief systeem)
Frontale cortex is maar volledig ontwikkeld aan 23 à 25j
Alcohol en andere middelen kunnen die volle ontwikkeling van brein gaan
hypothekeren bij te veel drinken
Vorenste hersenhelft: top down (reflectieve systeem (denksysteem)
Verantwoordelijk voor controle over ons gedrag
3
, Gaat over maken van beslissingen, nadenken, controle over uw gedrag
Zorgt ervoor dat pubers heel impulsief zijn omdat die cortex nog onvoldoende
ontwikkeld is.
Beloningssysteem (limbisch systeem)
Zorgt ervoor dat je goesting krijgt in de zaken zorgt voor de drive: als je
gedronken hebt dat je meestal zin hebt in meer
Metafoor van de muis met de helm An accident waiting to happen
Moeilijk om te weerstaan aan alle uitdagingen in de omgeving eens je verslaafd bent
geweest
Corticale systeem/inhibitie die niet goed werkt bij mensen die gebruikt hebben
Verslaving: behoefte aan een verschuivende focus
Verslaving wordt gediagnosticeerd als een INDIVIDUEEL probleem met verschillende
sociale implicaties: waaronder een negatieve invloed op de volksgezondheid, sociale
cohesie, veiligheid en arbeidsparticipatie
Lange tijd domineerde een klinische benadering van het begrip 'afhankelijkheid':
Afhankelijkheid als acute aandoening, waarbij een korte, intensieve,
symptoomgerichte behandeling gericht moet zijn op het bereiken van een
abstinente levensstijl
Herstel als een vaste status, waarbij abstinentie moet worden gehandhaafd
Onthouding (abstinentie) /behandeling als DE manier om van verslaving af te
komen
Verslaving wordt beschouwd als een chronische, terugkerende hersenziekte waarbij
herstel mogelijk is
Binnen de verslavingszorg verschoof de focus van ‘cure’ naar ‘care’ en het
beheersen en stabiliseren van de problematiek
Brain imaging studies hebben aangetoond dat verslaving een hersenziekte is
Erfelijke/verhoogde kwetsbaarheid als basis voor misbruik van middelen ~
herhaaldelijk gebruik van middelen leidt tot veranderingen in de hersenen
Craving staat centraal bij ongecontroleerd gebruik en terugval tijdens perioden
van onthouding
Verslaving kan worden afgeschilderd als een chronische en terugkerende
aandoening, MAAR herstel is mogelijk
McLellan: Als verslaving als een chronische, recidiverende hersenziekte is (waarvan herstel
mogelijk is), moeten we de verslavingszorg anders organiseren en evalueren !
Behandelingsontrouw en herval hoog bij verslaafden !?
Minder dan 50% neemt medicatie volgens voorschrift
Minder dan 30% houdt zich aan gedragsvoorschriften (dieet, …)
40-60% heropnames, …
Meestal geen remissie na 1ste behandeling
En toch, niet altijd chronisch:
Herstel mogelijk, zelfs zonder behandeling
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ML996897. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.29. You're not tied to anything after your purchase.