Dit is een uitgebreide samenvatting van het vak Spijsvertering (E03Y7B), morfologie, gegeven door prof. Sagaert. Deze samenvatting bevat alle informatie om hoge punten te halen voor dit onderdeel.
Spijsvertering
Morfologie (prof. Sagaert)
Spijsverteringsstelsel
Functie
- Propulsie
o Voortstuwen van voedsel van mond naar anus (peristalsis)
- Vertering
o Zure pH maag
o Enzymes speekselklieren, maag, pancreas
- Absorptie
o Water en voedingsstoffen dunne darm
- Detoxificatie
o Opgenomen voedingsstoffen lever
- Secretie
o Interne en externe giftige substanties colon
- Afweer
o Immuunsysteem GALT
Opbouw (macro- en microscopie)
- Buisvormige organen
o Mond, pharynx, slokdarm, maag, dunne darm en dikke darm
- Vaste organen
o Speekselklieren (mond), alvleesklier (dunne darm), lever (dunne darm)
- Histologie
o 4 lagen:
Mucosa
Epitheel (+ basale membraan)
o Variatie in epitheel volgens locatie in gut
(niet verhoornd) meerlagig plaveisel mond –
slokdarm + meest distale uiteinde anaal kanaal
(samengesteld) eenlagig cilindrisch cardia maag –
anus
Lamina propria
o Losmazig bindweefsel, capillairen, GALT, zenuwvezels
Muscularis mucosae
o Dun laagje glad spierweefsel
Submucosa
Losmazig bindweefsel
Submucosale klieren
GALT
Bloedvaten
Autonome zenuwplexus
o Oppervlakkig: plexus van Meissner
Tegen muscularis mucosae
o Diep: plexus van Henle
Tegen tunica musculosa
, Musculosa (muscularis propria)
Twee orthogonale lagen glad spierweefsel:
o Tunica muscularis interna: ringvormig (circulair)
o Tunica muscularis externa: longitudinaal
Evenwijdig met maagdarm-lengteas
Derde (schuine interne) spierlaag in de maag
Zenuwplexus: plexus myentericus/van Auerbach
o Tussen beide spierlagen in een zeer dun bindweefselseptum
Adventitia/serosa
Bind- en vetweefsel
Serosa: bekleed door peritoneum (buikvlies) maag + darm
o Laagje bindweefsel (subserosa), bekleed met een éénlagig
plaveiselepitheel
Het mesotheel van het vicerale peritoneum
Adventitia: niet bekleed door een vlies slokdarm + rectum
Bevloeiing (ex. mond en pharynx)
- Arteriën
o Aorta abdominalis: bevloeit de infradiafragmatische buikorganen
a. phrenicae inferiores
a. suprarenalis superiores
Truncus coeliacus
a. lienalis
a. gastrica sinistra
a. hepatica communis
o a. hepatica propria
o a. gastrica dextra
o a. gastroduodenalis
a. mesenterica superior
a. suprarenalis mediae
a. renalis
a. suprarenalis inferiores
a. testicularis/ovarica
a. mesenterica inferior
Ruggenmerg arteries
o Collaterale arteriële circulatie
Alle bloedvaten anastetaseren
Als één bloedvat uitvalt toch nog bevloeiing
o Grotere arteriën: longitudinaal verloop in submucosa en serosa
Kleine takken: loodrecht naar muscularis en mucosa
- Venen
o Vanaf de darm eerst naar de lever (detox)
o Alleen intraluminale klep wanneer in adventitia/serosa
- Lymfevaten
o Sterk ontwikkeld (vooral in de vlokken van de dunne darm)
o Niet aanwezig in de mucosa van het colon en de maag
,Bezenuwing
- Complex neuraal netwerk vanaf upper oesophageal sphincter (UOS) tot aan de onderrand
inwendige anale sfincter
- Somatische zenuwstelsel
o Mond en pharynx
- Autonome zenuwstelsel
o Slokdarm, maag, dunne- en dikke darm, speekselklieren, alvleesklier, lever
- Functies:
o Waarneming van verandering (sensatie) via sensoriële receptoren
Sensorische input
o Interpretatie van deze waarneming (integratie) en reactie via effector organen
Motorische input
- Synaps tussen
o 2 neuronen
o Neuron en spiercel
o Neuron en kliercel
- Aganglionaire plexus: bidimensioneel, polygonaal netwerk van zenuwbundels
o Axonen en/of dendrieten van neuronen en hun gliacellen
o Geen zenuwcellichamen aanwezig in de zenuwbundels
- Ganglionaire plexus: bidimensioneel, polygonaal, geknoopt netwerk
o Knooppunten zijn ganglia
In elk ganglion zijn er, via synapsen, zeer complexe interacties tussen
aanwezige zenuwcellichamen en hun axonen en dendrieten
axonen en/of dendrieten van naburige en meer afgelegen
zenuwcellichamen
o Interganglionaire verbindingen: de zenuwbundels, die gliacellen en de axonen en/of
dendrieten van de zenuwcellichamen uit naburige (en meer afgelegen) ganglia
bevatten
- Opbouw
o Anatomisch
Centraal zenuwstelsel
Hersenen, ruggenmerg, bindweefselige hulzen (meningen)
Perifeer zenuwstelsel
Zenuwuitlopers (van craniale en spinale zenuwen)
o 2 soorten:
Afferent/sensorisch: aanvoer prikkels
Efferent/motorisch: uitvoeren acties
Motorische actie (spieren)
Secretoire actie (klieren)
o Functioneel
Somatische (willekeurige) zenuwstelsel
Bewust
o Controle van gewilde bewegingen van skeletspieren
o Bewustzijn (relatieleven)
Autonome (viscerale) zenuwstelsel
Niet bewust
o Orthosympatische ZS
NT: adrenaline actie
o Parasympatische ZS
NT: acetylcholine relaxatie
, o Histologie
Zenuwcellen (neuronen)
Cellichaam met celkern (perikaryon)
o Collectie in CZS: kern (nucleus)
o Collectie in PZS: ganglion
Celuitlopers
o Dendrieten (afferent)
o Axon (efferent)
Celmembraan
Steuncellen (gliacellen)
- Craniale zenuwen
o Mond, pharynx en speekselklieren
1. N. olfactorius
o Ruiken
o Bulbus olfactorius
2. N. opticus
o Zien
o Sensorische zenuw
o Kruising in chiasma opticum
Laterale helft: zelfde zijde
Mediale helft: contralaterale zijde
o Tractus opticus naar de thalamus (synaps)
o Radiatio optica naar occipitale cortex
3. N. oculomotorius (P)
o Parasympatisch autonoom
Constrictie van pupil (pupilreflex)
Hersenstam is beschadigd als de pupil breed blijft als je in de ogen
schijnt
o Oorsprong: middenhersenen
o Motorisch: bezenuwt de oogspieren (beweeglijkheid oog)
4. N. trochlearis
o Bezenuwt de m. obliquus superior
5. N. trigeminus
o Sensorisch
Huid gelaat
Oog
Neus en mondholte
Gevoeligheid (slijmvlies)
o Motorisch
Kauwspieren
Spieren mondvloer
o Ganglion van Gasser
Verzameling van celkernen van sensorische zenuwtakken
o 3 takken:
N. opthalmicus (S)
N. maxillaris (S)
N. mandibularis (S + M)
6. N. abducens
o Bezenuwt de laterale oogspier
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RCB. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.79. You're not tied to anything after your purchase.
