College 1: Introductie & herkenning en screening van geweld .................................................................................. 2
Wat is Intrafamiliaal geweld? ....................................................................................................................................................... 2
Veiligheids- en risicotaxatie .......................................................................................................................................................... 3
College 2: Partnergeweld + getuigenis Geert ............................................................................................................... 5
Veiligheidsplan bij partnergeweld: 1ste stap richting veiligheid binnen gezin...................................................................... 10
College 3: Grensgewijs (vlaggensysteem) .................................................................................................................. 11
Wat is grensoverschrijdend gedrag? ........................................................................................................................................ 11
Het grenswijssysteem ................................................................................................................................................................. 13
Hoe reageren op grensoverschrijdend gedrag? ..................................................................................................................... 16
College 4: Ouderenmis(be)handeling .......................................................................................................................... 17
6 vormen van mis(be)handeling ................................................................................................................................................ 20
De signalen/knipperlichten van OMB ....................................................................................................................................... 21
Pleger vs. slachtoffer ................................................................................................................................................................... 22
Wat doen? Aanpak: ..................................................................................................................................................................... 22
College 5: Slachtoffer-daderbemiddeling (Moderator vzw) ....................................................................................... 25
Mogelijkheden in slachtofferdaderbemiddeling (algemeen – niet enkel IFG) .................................................................... 28
Signalen die kunnen wijzen op een behoefte aan bemiddeling ........................................................................................... 30
College 6: Politionele aanpak van huiselijk geweld ................................................................................................... 31
College 7: Traumasensitieve aanpak bij (vermoeden van) kindermishandeling .................................................... 33
1. Kindermishandeling, verontrusting en ontwikkeling: what’s in a name? ................................................................. 33
, 2. Prevalentie en sporen van kindermishandeling .......................................................................................................... 40
3. Veerkracht bevorderen en traumasensitief werken .................................................................................................... 42
4. Veiligheid en risicotaxatie ............................................................................................................................................... 45
5. Aanpak van kindermishandeling ................................................................................................................................... 45
6. Wat is en doet het VK? ................................................................................................................................................... 48
7. Wie zijn belangrijke partners? ........................................................................................................................................ 50
College 8: Signs of safety en veiligheidsplanning (sociale dienst jeugdrechtbank) ............................................. 50
Signs of safety / Family seeing (finding) .................................................................................................................................. 52
Family seeing – netwerk ............................................................................................................................................................. 54
De stem van het kind................................................................................................................................................................... 55
Wat zeker meenemen ................................................................................................................................................................. 56
College 9: De organisatie van hulpverlening .............................................................................................................. 57
College 10: Ketenaanpak .............................................................................................................................................. 63
De Ketenaanpak CO3 (interdisciplinaire samenwerking) ...................................................................................................... 64
Casusregie binnen de ketenaanpak werken aan duurzame veiligheid ............................................................................... 66
Expertisecentrum fjc “veilig thuis” aanbod en betrokken diensten....................................................................................... 68
De toekomst van de fjc’s waar gaan we naartoe? .................................................................................................................. 71
1
,College 1: Introductie & herkenning en screening van geweld
Wat is Intrafamiliaal geweld?
“Intrafamiliaal geweld (afgekort IFG) is elk dwingend, intimiderend gedrag dat uitgeoefend wordt
tegenover een gezins- of familielid of (ex-)intieme partner én waarbij dit dwingend intimiderend
gedrag gepaard gaat met geweld of dreiging met geweld en een intrafamiliale invloed heeft”
Geweld: fysiek, psychisch en seksueel geweld, alsook economische verdrukking, isolatie.
Het kan gaan over actief of passief geweld of dreiging met geweld. Het geweld kan zowel
gepleegd worden door volwassenen als door kinderen en adolescenten. Zowel kinderen
als volwassenen kunnen er het slachtoffer van zijn. Men kan zowel rechtstreeks als
onrechtstreeks slachtoffer zijn van intrafamiliaal geweld. Getuige zijn van geweld is in
die zin ook een vorm van slachtofferschap.
Intrafamiliaal: zowel partners als ex-partners, ouders (of diegenen die de ouderlijke taak
vervullen) tgo. kinderen, volwassenen tgo. ouderen, kinderen tgo. ouders en kinderen onderling.
Huisvrienden vallen buiten de afbakening van intrafamiliaal geweld.
Vormen van IFG (actief/passief)
• Kindermishandeling
• Oudermishandeling (kind tot ouder)
• (ex-)partnermishandeling
• Ouderenmishandeling (volwassene tot ouder)
• Siblinggeweld (tussen brussen in samengesteld gezin, halfzus, adoptie…)
• Eergerelateerd (genitale verminking, gedwongen huwelijk)
• Fysieke verwaarlozing (geen jas in de winter, hygiëne)
• Emotionele verwaarlozing (geen liefde)
Ook getuige zijn is intrafamiliaal geweld.
Enkele prevalentiecijfers (grote onderschatting)
• 10% zet de stap naar hulpverlening
o Veel mensen weten niet waar ze terecht kunnen
o Angst en schaamte voor gevolgen
o Gevoel dat aangifte doen niets opbrengt
• Familiaal geweld wordt beschouwd als meest voorkomende vorm van geweld
• 43% vrouwen in Europa ooit slachtoffer van psychologisch partnergeweld
• 1 op 10 Europese vrouwen maakt een of andere vorm mee van seksueel geweld
• België: 4-23% volwassenen geconfronteerd aan 1 of meerdere vormen van partnergeweld
• Vrouwen vaker het slachtoffer van herhaalde en ernstige vormen
Signalenlijst
• Exploratie van signalen: lijst signalen = puur didactisch
o Weinigzeggend
o Andere oorzaak
o Kennis ontwikkelingspsychologie nodig
o Multiproblem (IFG is vaak een samenloop van meerdere problemen)
Signaal = alarmbelletje
2
, Voorbeeld: signalen van kindermishandeling
Mogelijke lichamelijke signalen:
• Kind heeft verschillende, onverklaarbare blauwe plekken of andere
verwondingen/kneuzingen
• Kind is slecht verzorgd (bv. enkel T-shirt aan in de winter), niet hygiënisch (bv. ongewassen
haar), ...
• Kind is vaak vermoeid, lusteloos, zwak
• Kind vertoont een houterige manier van bewegen
• Kind heeft urineweginfecties, vaginale of anale verwondingen
• Kind heeft eetproblemen (bv. geen eetlust) of slaapproblemen
• Kind heeft urineweginfecties, vaginale of anale verwondingen
• Kind heeft eetproblemen (bv. geen eetlust) of slaapproblemen
Mogelijkegezinssignalen:
• Onhygiënische of gebrekkige leefomstandigheden
• Gezin is sociaal geïsoleerd, weinig of geen betrokkenheid op de omgeving of de school
• Gezin wisselt vaak van woning, huisarts, ziekenhuis,...
• Samenstelling van het gezin wisselt (bv. moeder die regelmatig andere partners heeft)
• Andere kinderen zijn uit huis geplaatst, of door de ouders vrijwillig ondergebracht in een
internaat, een MPI,...
Mogelijke signalen op school:
• Leerproblemen of ontwikkelingsproblemen bij kind ØProblemen met taal / spraak
• Kind is regelmatig afwezig of te laat op school ØKind heeft geen eten/drinken bij
• Kind kan zich niet concentreren in de klas of verstoort de les ØKind wil zich niet uitkleden
bij turnles/zwemles
Casus:
Simon is 8 maanden oud. Zijn oma maakt zich ernstig zorgen: Simon vertoont motorische
achterstand en reageert niet adequaat op sociale interactie. Hij is niet ondervoed, maar is wel
vaak ziek. De vader van Simon is schipper en is vaak weg van huis, de moeder heeft een bipolaire
stoornis en functioneert zeer wisselend. Bij momenten is ze niet in staat om aandacht aan Simon
te geven of voor hem te zorgen. Op dit moment is de situatie aan het escaleren: moeder ligt bijna
continu in haar bed, is (nog) meer beginnen drinken en Simon ziet er verwaarloosd uit...
Veiligheids- en risicotaxatie
Risicoscreening
1. Universele screening
a. Specifieke doelgroepen bevraagd naar slachtofferschap
2. Routinescreening
a. Alle vrouwen (meermaals) bevragen naar partnergeweld
3. Gerichte screening/Case finding
a. Mannen en vrouwen actief bevragen die symptomen of klinische condities vertonen
die kunnen wijzen op partnergeweld, zoals suïcidaliteit, onverklaarbare chronische
pijnen of weerkerende vaginale bloedingen
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller karasteppe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.98. You're not tied to anything after your purchase.