Summary
Samenvatting Recht voor Welzijnswerkers
- Course
- Institution
Samenvatting van Recht voor Welzijnswerkers in het 1ste jaar van Sociale Readaptatiewetenschappen.
[Show more]
Seller
Follow
jokeg2002
Reviews received
Content preview
Recht voor welzijnswerkersOntstaan en ontwikkeling van recht
Recht is zo oud als de mensheid
Recht is ontstaan sinds mensen samenleven:
o Mensen maken afspraken over het samenleven
o Willen dat deze afspraken bij iedereen bekend zijn
o Willen dat deze afspraken worden nageleefd
Oorspronkelijk: afspraken tussen individuen
In complexere samenlevingen wordt “wetgevende bevoegdheid” overgedragen aan
vertegenwoordigend orgaan
Afdwingen gebeurde oorspronkelijk door primaire dwang (geweld) door leden van
de groep bepalen straf en voeren die uit (Bv. Uitsluiten, hand afhakken,
dwangarbeid…)
Evolutie naar meer geciviliseerde dwang:
o Afwijkend gedrag beoordeeld door rechtbanken
o Dwangmiddelen van louter fysiek, moreel economisch geweld naar meer
humane vormen van bestraffing… (België doodstraf afgeschaft, geen
dwangarbeid meer…)
o Evolutie naar alternatieve straffen
Belgisch recht is in oorsprong gebaseerd op Code Napoleon (1804): geboorte van ons
rechtssysteem
Samensmelting van
o Romeins recht
o Kerkelijk recht
o Gewoonterecht (gebeurde in het dagelijks leven)
Tot op vandaag van belang (gebaseerd op )
Maar ondertussen uiteraard modernisering onder invloed van
o Mensenrechtenverdragen (zie verder in deze cursus)
o Toenemende wetgeving van de Europese Unie
o Gewijzigde (wetenschappelijke) inzichten op vlak van economie, ethiek,
religie, maatschappijvisie…
Wat is recht?
Een geheel van regels = veelheid van bronnen van recht:
o Wetten
o Rechtspraak
o Gewoonte
o …
, Recht is afdwingbaar
Afdwingen gebeurt via rechtbanken door:
o Straffen bij misdrijven
o Dwingen iets te betalen
o Dwingen iets te doen
o Verbieden iets te doen (Bv. straatverbod)
Recht is op iedereen van toepassing ongeacht geloof, politieke overtuiging…
Afdwingbaar karakter tegenover alle leden van de samenleving onderscheidt recht
van andere normeringsstelsels.
In oorsprong onderlinge afspraken nu via vertegenwoordiging (parlementaire
democratie)
Doel
Doel: is het “samen-leven” te ordenen.
Zonder recht = chaos en geldt het recht van de sterkste (de rijken)
Dat veronderstelt:
o Objectiviteit
o Algemeenheid
o Rechtszekerheid
Recht = instrument om beleid te maken (Bv. België vrije hoge armoedecijfers en
dalen niet wij vinden dat er iets aan gedaan moet worden je kan beleid in vraag
stellen)
Beleid = politiek gebeuren
Recht = rechtvaardig? (samenlevingen zijn zeer verschillend dus meningen over
rechtvaardigheid verschillen)
Bronnen van het recht
Waar vinden we regels? Bronnen
Wat als regels elkaar tegenspreken? Hiërarchie.
o Bronnen worden besproken in hiërarchische volgorde
o Bij tegenstrijdigheid heeft hoogste bron voorrang
Overzicht:
1. Wetgeving
2. Gewoonte
3. Rechtspraak
4. Rechtsleer
5. Algemene rechtsbeginselen
6. Billijkheid
1. Wetgeving
1.1 Internationale verdragen
1.2 Grondwet
1.3 Wetten – decreten – ordonnanties – Besluiten
, 1.1 Internationale verdragen
Bilaterale verdragen: tussen 2 landen
o Bilaterale verdragen over kinderontvoeringen
o …
Multilaterale verdragen: tussen meerdere landen
o Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens
o Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
o internationaal Kinderrechtenverdrag
o …
In België van kracht indien “geratificeerd”
Soms ook supranationale wetgeving in materiële zin via bevoegdheidsoverdracht
o EU-wetgeving: verordeningen, richtlijnen, aanbevelingen
Verdragen staan in de hiërarchie helemaal bovenaan (boven de gewone wetten en
grondwet)
Ratificatieprocedure verdragen (verdrag sluiten):
o Onderhandeling (landen moeten akkoord zijn)
o Ondertekening
o Goedkeuring door parlement
o Bekrachtiging door uitvoerende macht
o Publicatie in Staatsblad
o Inwerkingtreding (meestal pas als min. aantal lidstaten verdrag geratificeerd
hebben)
Pas dan van kracht in “interne rechtsorde”
1.2 Grondwet
De Grondwet bevat:
o De organisatie en de structuren van de federale staat (WM, UM, RM…)
o De fundamentele rechten en vrijheden (grondrechten) van de Belgen
(Bv. recht op onderwijs, vrijheid van meningsuiting…)
Er is een bijzondere (zware) procedure om grondwet te wijzigen
De Grondwet is de “Hoogste” nationale wet - staat boven gewone wetten
Gewone rechtbanken toetsen wetten niet aan de Grondwet
Maar het Grondwettelijk Hof toetst “wetskrachtige normen” (wetten, decreten,
Koninklijke besluiten…) onder andere aan:
o Alle rechten en vrijheden opgenomen in Grondwet (titel II: art. 8-32)
o Inzonderheid art. 10 en 11 (gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel)
o Het Grondwettelijk Hof kan “wetskrachtige normen” vernietigen
1.3 Wetten – decreten – ordonnanties – besluiten
Wetgeving op diverse niveaus:
, o Federaal (België): wetten
o Regionaal (gemeenschappen en gewesten): decreten en ordonnanties
Elk niveau is bevoegd om wetgeving te maken voor zijn regio
De wetgeving van het federaal en het regionaal niveau
o staat hiërarchisch op gelijke voet
o het gaat om nevengeschikte besturen (ze zijn “even belangrijk”)
In geval van bevoegdheidsconflict : Grondwettelijk Hof
Wet in formele betekenis:
o Gaat uit van wetgevende macht / parlement
o Wet, decreet, ordonnantie
Wet in de materiële betekenis (naar vorm geen wet MAAR wel naar inhoud):
o Elke algemeen verbindende rechtsregel ongeacht van welk orgaan die uitgaat
o Voorbeelden: Koninklijke besluiten (KB), ministeriële besluiten (MB’s),
besluiten van gemeenschaps- en gewestregering…
Hiërarchie rechtsbronnen:
o Wetgeving in volgorde van belangrijkheid:
1. Internationale verdragen
2. Grondwet
3. Wetten – decreten – ordonnanties
4. Koninklijke besluiten – besluiten van de gemeenschaps- of
gewestregering
5. Ministeriële besluiten - besluiten van de gemeenschaps- of
gewestregering
2. Gewoonte
Aan belang ingeboet door overvloed wetgeving
Staat hiërarchisch onder de wet (en mag er dus niet mee in strijd zijn)
Gewoonte moet :
o Algemeen geldend zijn
o Duurzaam en bestendig zijn
o Openbaar zijn
o Samenleving moet het als rechtsregel aanvaarden
3. Rechtspraak
Rechtbanken passen recht toe op individuele gevallen (wetten zijn vrij algemeen
geformuleerd)
Interpretatie en toepassing van rechtsregels door rechtbanken in concrete situaties,
kan bron van recht zijn voor toekomstige uitspraken
Vooral rechtspraak van hogere rechtscolleges is belangrijk: Hof van Cassatie, Raad
van State …
Rechtspraak is niet bindend voor andere rechters! (MAAR rechters van lagere stand
luisteren wel naar hogere rechtbanken bv. Hof van Cassatie) eerder een moreel
gezag
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jokeg2002. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.03. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now