Goede samenvatting van het vak 'Erfrecht' waarin alles duidelijk wordt uitgelegd. Alle oefeningen die we in de les hebben gemaakt staan erin vermeld met veel uitleg. Ook de juiste wetsartikels staan erin en informatie uit de PowerPoints.
Erven – erfopvolging – nalatenschap/erfenis – civiel recht
Het voorwerp van erven: het verkrijgen van vermogen door het overlijden van iemand
Erfopvolging: de personen die erven = personen die de overleden persoon ‘opvolgen’
MAAR, niet zomaar alles is overdraagbaar in geval van overlijden!
bv. de persoonlijke rechten (je staat van gehuwd, …)
→ extrapatrimoniale rechten vallen erbuiten !
Erfrecht: het geheel van de regels dat aanwijst wie erft, de wijze waarop de
vermogensovergang gebeurt en de gevolgen ervan
→ = CIVIEL RECHT (= federale materie: dus voor gans België van toepassing)
Te onderscheiden van erfbelasting (= regionale/gewestelijke materie → verschillende
regeling in de 3 gewesten)
Deze cursus gaat over erfrecht
Wat gebeurt er met je vruchtgebruik als je sterft?
- het vervalt en gaat terug naar de blote eigenaar
Beding van aanwas: ‘als ik sterf wil ik dat mijn helft van mijn appartement toekomt aan mijn
partner (en niet de familie)’
1. openvallen van de nalatenschap
Ogenblik waarop de nalatenschap openvalt
Erfenissen vallen open door een overlijden!
Overlijden moet vastgesteld worden door een geneesheer (art. 4.4 BW)
bv. iemand ligt in coma: die persoon is pas dood vanaf het moment dat die echt dood
is (= als de arts vaststelt dat alle vitale functies volledig en onomkeerbaar zijn
uitgevallen)
Burgerlijke stand maakt een overlijdensattest
= een erfgenaam bewijst zo dat iemand dood is. Zonder dit attest zal een notaris
geen nalatenschapsdossier openen
Casus: stiefmoeder die allemaal geld afhaalt van rekening van de vader die op sterven ligt in
het ziekenhuis. Kunnen de kinderen hier iets aan doen?
- neen, die kinderen kunnen daar niks aan doen zolang de vader nog leeft (pas als hij dood
is)
Plaats waar de nalatenschap openvalt
De woonplaats van de erflater op het ogenblik van het overlijden (art. 110 oud BW)
Dat is waar men zijn hoofdverblijfplaats heeft, waar men de meerderheid van zijn
belangen heeft (= feitenkwestie: niet noodzakelijk waar hij is ingeschreven)
Essentiële formaliteiten
Vanaf de bank weet dat iemand overleden is gaan ze alles blokkeren van tegoeden/kluizen
van de overledene en zijn echtgenoot. Bank gaat dus geld bevriezen (je kan het dan niet
meer door een volmachthouder laten afhalen, maar belangrijke facturen kunnen wel nog
betaald worden). De bank heeft een verplichting tot melding van alle tegoeden op dag van
overlijden.
1
,Hoe gaan we dat nu deblokkeren?
- door een akte van bekendheid: notaris zegt ‘die persoon is nu gestorven en die liet … na
aan …’
OPLETTEN bij de regeling van de begrafenis!
→ als je de begrafenis hebt georganiseerd en betaald, dan heb je een handeling gesteld
waaruit de aanvaarding van de nalatenschap blijkt (en dan mag je NIET meer die
nalatenschap verwerpen!)
2. bekwaamheid om te erven
Er zijn twee voorwaarden om te kunnen erven:
- bestaan
- niet onwaardig zijn
• Bestaan op ogenblik van het openvallen van de nalatenschap
bv. een kindje dat verwekt is kan erven op voorwaarde dat het levend en
levensvatbaar geboren wordt
bv. kan een hond erven? – neen, niet in het Belgische recht
Commoriëntesleer: als de volgorde van overlijden van 2 personen niet kan
vastgesteld worden geldt er een vermoeden van gelijktijdig overlijden
bv. een vliegtuigramp waarbij iedereen omkomt, auto-ongeval
• Niet onwaardig zijn
De wet somt enkele gevallen van onwaardigheid op
= Opzettelijke feiten met de dood tot gevolg
Dan kan de rechter je onwaardig verklaren en erf je dus niet meer
(automatisch bij een veroordeling, en geen vergiffenis mogelijk)
= Opzettelijke feiten zonder dood tot gevolg
= Specifieke gronden tot onwaardigheid
Ouders die ontzet zijn uit ouderlijk gezag kunnen niet meer erven want die zijn
ook onwaardig
Kinderen van een onwaardige kunnen door plaatsvervulling tot nalatenschap
komen (zie verder)
3. toebedeling van de nalatenschap
Er zijn 3 belangrijke begrippen om de hiërarchie tussen de erfgenamen te bepalen!
orde – lijn – graad
Orde
Er zijn 4 ordes, die zijn ingedeeld volgens de aard van juridische bloedverwantschap met
overledene
Prioriteit van de orden: de vroegere orde sluit de latere orde uit
bv. vanaf dat iemand een erfgenaam heeft van eerste orde, komt de tweede orde niet meer
in aanmerking voor nalatenschap
• 1ste orde: de afstammelingen
= Kinderen en kleinkinderen
Vanaf dat je een kind hebt, heb je een afstammeling en komen je ouders dus niet
meer tot een nalatenschap
2
, • 2de orde: de bevoorrechte zijverwanten
= (half)broers en (half)zussen of hun afstammelingen
= én de ouders OP VOORWAARDE DAT er bevoorrechte zijverwanten zijn!
• de
3 orde: de ascendenten
= Grootouders, overgrootouders
maar ook de ouders als deze opkomen zonder bevoorrechte zijverwanten!
• 4de orde: de verdere zijverwanten
= Andere dan zijverwanten 2de orde)
Lijn
Onderscheid tussen rechte lijn en zijlijn
• Rechte lijn: stammen van elkaar af
= Descendenten: kinderen, kleinkinderen, …
= Ascendenten: ouders, grootouders, overgrootouders, …
• Zijlijn: stammen niet van elkaar af maar hebben een gemeenschappelijke stamouder
= Broers/zussen, neven/nichten, ooms/tantes, …
Graad
= hoeveel generaties tussen de bloedverwanten?
Er zijn 2 manieren: in rechte lijn en in zijlijn tellen
• In rechte lijn: graden tellen volgens generaties
• In zijlijn: tellen naar boven tot de gemeenschappelijke stamvader en vervolgens naar
de zijverwant
In erfrecht gebruiken we de zijlijn!
BELANGRIJK: tot en met de 4de graad heeft men wettelijke erfrechten!
Bloedverwanten in verdere graad erven niet dan door plaatsvervulling
Prioriteit van de graden binnen dezelfde orde: de dichtere in graad sluit de verdere graad uit
3
, Berekening van graden ten aanzien van X
OGV is 3de graad
GO is 4de graad
O is 3de graad
Vader is 1ste graad
Broer is 2de graad
Plaatsvervulling
= afstammelingen nemen de plaats in van een erfgerechtigde en komen zo in zijn graad tot
de nalatenschap
Wanneer is er plaatsvervulling?
- als een erfgerechtigde vooroverleden is
- als erfgerechtigde gelijktijdig met erflater overlijdt
- als erfgerechtigde de nalatenschap verwerpt
- als erfgerechtigde onwaardig is
X sterft.
X heeft 2 kinderen (A en B)
A heeft 2 kinderen (D en E)
B heeft 3 kinderen (F, G en H)
D heeft 2 kinderen (I en J)
Wat als X sterft?
- we kijken eerst naar de eerste orde: A en B erven allebei 1/2e
Wat als A vooroverleden is?
- eerste orde: B erft 1/2e, en de helft van A wordt verdeelt onder D en E want er is
plaatsvervulling (zij krijgen elk 1/4e)
Wat als A en B vooroverleden zijn?
- de helft van A wordt verdeeld onder D en E (krijgen dan elk 1/4e) . De helft van B wordt
verdeeld onder F, G en H (krijgen dan elk 1/6e) want er is plaatsvervulling bij A en B
Wat als A en D vooroverleden zijn?
- B krijgt 1/2e. De andere helft wordt verdeeld onder E (krijgt 1/4e) en onder I en J samen
(krijgen elk 1/8e)
Schets van de gevolgen – wanneer
Dus de gevolgen van de plaatsvervulling: afstammelingen komen in orde en graad van
diegene wiens plaats ze innemen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ellavansprengel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.97. You're not tied to anything after your purchase.
