Summary
uitgebreide samenvatting 5 havo biologie thema 4 - bvj
- Course
- Level
- Book
duidelijke samenvatting van thema 4 havo 5 biologie
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
noemidemooij
Content preview
BIOLOGIE SMV H4 – 5H(bas1): beschrijven hoe opname, transport, afgifte van water met stoffen in planten plaatsvindt
Transport over kleine afstanden = diffusie
Transport over grote afstanden = dmv vatenstelsel
anorganische sapstroom (opwaartse): houtvaten vervoeren water en mineralen van
wortels via stengels naar de bladeren. = eenrichtingsstroom: wortel > blad
organische sapstroom: bastvaten vervoeren water en assimilatieproducten vanuit
bladeren baar alle delen van de plant. = stroom in alle richtingen
Wortels nemen op in wortelharen > epidermis > centrale cilinder: 1) endodermis =selectie:
2) bandjes van Caspary = barrière, 3) bastvaten, 4) houtvaten > stengel > nerven van blad
houtvaten vertakken zich door het hele blad = bij elke cel licht een houtvat dichtbij
Transport door houtvaten dankzij drie krachten:
1. Worteldruk: ontstaat door actief transport door endodermiscellen en osmose van water
naar centrale cilinder = water met opgeloste mineralen stijgt in houtvaten
2. Capillaire werking: vloeistof die stijgt in een smal buisje door:
cohesiekrachten: kracht waardoor moleculen elkaar aantrekken
adhesiekrachten: kracht waardoor moleculen aan celwanden plakken
deze 2 krachten zijn samen groter dat zwaartekracht = omhoog getransporteerd
3. Verdamping van water: door huidmondjes: openingen in epidermis blad/stengel =
verdampte water wordt aangevuld = water wordt aangezogen uit houtvaten
planten kunnen water behoefte regelen dmv openen/sluiten huidmondjes > nacht of
overdag droog = huidmondjes gesloten
Transport in houtvaten veroorzaakt door verdamping in blad en capillaire werking
Transport in bastvaten:
- Bastvaten transporteren producten van fotosynthese vanuit balderen door hele plant
- geproduceerde sap in bastvaten = 30% suiker + mineralen, aminozuren, hormonen
- Sapstroom: suikerbron (bladeren, stengels: afbraak/ fotosynthese) > plek waar
suiker nodig is / opslag
(bas1): verschillende circulatiesystemen herkennen en functies van bloedsomloop benoemen
Bij planten vindt transport plaats in 2 richtingen, bij dieren circulair: vloeistof met daarin
opgeloste stoffen stroomt rond dmv een pomp: hart
Transport is nodig om elke cel van zuurstof te voorzien en afvalstoffen af te voeren
Eencellige dieren/enkele cellaag: transport door diffusie
Grotere dieren: transport van stoffen dmv vatenstelsel met circulatiesysteem, door kracht
van het hart die het bloed door bloedvaten pompt
Geleedpotige open circulatiesysteem: buisvormig hart dat lichaamsvloeistof rond organen laat bewegen
Gewervelde gesloten circulatiesystem = bloedsomloop: bloed gescheiden van lichaamsstoffen
sommige diersoorten hebben meerdere harten.
Enkelvoudige bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed 1 keer door het hart
Van mens Dubbele bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed 2 keer door het hart
Kleine bloedsomloop: rechterharthelft pompt bloed naar beide longen > vanuit longen
stroomt bloed naar linkerharthelft = bloed neemt O2 op en geeft CO2 af
Grote bloedsomloop: linkerharthelft pompt bloed door hele lichaam > bloed stroomt door
alle organen > bloed stroomt terug naar rechterharthelft = O2 + voedingstoffen afgegeven
aan cellen en CO2 + afvalstoffen uit cellen opgenomen in bloed
blauw = zuurstofarm, rood = zuurstofrijk
Bloedsomloop zorgt voor homogeen intern milieu door:
1. Transport van stoffen tussen intern en extern milieu
2. Transport van signaalstoffen tussen delen van organisme
3. Verdeling van vrijgekomen warmte bij dissimilatie over hele lichaam
4. Transport bestanddelen van afweersysteem tegen ziekteverwekkers
(bas2): delen van hart noemen met hun functies en kenmerken
Het hart: dubbele pomp en holle spier die energie verbruikt, en waarover bloedvaten lopen:
kransslagaders = vertakkingen van aorta: voorzien hartspier van O2 en voeding
kransaders: voeren CO2 en afvalstoffen af en monden uit in rechterboezem.
Harttussenwand: scheidt linker- en rechterharthelft
beide harthelften bestaan uit een boezem (zakje op kamer) en een kamer
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noemidemooij. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now