Samenvatting: Psychologische diagnostiek in de GGZ
Inhoud
Proloog: wat diagnosticeren we?
Antwoord wat diagnosticeren we?: ............................................................................................... 3
“Wat is een psychische stoornis?” ................................................................................................. 3
Over psychische aandoeningen ...................................................................................................... 5
Hoofdstuk 1: Wat is psychologische diagnostiek?
1.1 Voorlopige definitie van de psychologische diagnostiek .......................................................... 9
Hoofdstuk 2: Descriptieve diagnositek
2.1 Eerstelijnspsychologische diagnostiek.................................................................................... 12
Het eerste gesprek ........................................................................................................ 12
Hoofdstuk 3: Structurele diagnostiek
3.1 Observatie .............................................................................................................................. 16
3.2 Onderzoeksgesprekken .......................................................................................................... 17
Hoofdstuk 4: Doel en proces van de psychologische diagnostiek
4.1 Doel van psychologische diagnostiek ..................................................................................... 20
Theorie .......................................................................................................................... 20
4.2 Psychodiagnostiek als proces ................................................................................................. 22
Stap 1: Dataverzameling via observatie, gesprek en tests ............................................ 22
Stap 2: Hypothesevorming ........................................................................................... 22
4.3 Methodiek van de psychologische diagnostiek ...................................................................... 24
4.4 Therapeutische diagnostiek ................................................................................................... 24
4.5 Het klinisch oordeel ................................................................................................................ 25
Problemen met een klinisch oordeel: ........................................................................... 25
4.6 Structuur van de beoordelingsproblemen ............................................................................. 26
Systeem 1 ..................................................................................................................... 26
Systeem 2 ..................................................................................................................... 26
Hoofdstuk 5: Psychodynamische structurele diagnostiek
5.1 Inleiding .................................................................................................................................. 27
Structureel interview .................................................................................................... 27
5.2 Structurele analyse ................................................................................................................. 27
5.3 Drie patronen ......................................................................................................................... 29
(A) Identiteit ........................................................................................................................... 29
(B) Afweermechanismen ........................................................................................................ 30
1
, Ontwikkelde afweermechanismen .......................................................................... 30
Primitieve afweermechanismen .............................................................................. 31
(C) Realiteitstoetsing .............................................................................................................. 32
5.4 Het structureel interview (psychodynamisch onderzoeksgesprek) ....................................... 33
Stap 1: evaluatie van symptomen ................................................................................. 34
Stap 2: Onderzoek naar de pathologische karaktertrekken ......................................... 34
Stap 3: Verleden en heden ........................................................................................... 35
Stap 4: Afsluiting ........................................................................................................... 35
5.5 Kanttekeningen ...................................................................................................................... 36
Autisme ......................................................................................................................... 37
Intelligentie ................................................................................................................... 37
Depressieve patiënten .................................................................................................. 37
Medicatie ...................................................................................................................... 37
5.6 Besluit ..................................................................................................................................... 38
5.7 Drie structurele interviews ..................................................................................................... 38
Hoofdstuk 6: Psychologische tests
6.1 Inleiding .................................................................................................................................. 39
Hoofdstuk 7: Indicatiestelling, verslaglegging en feedback
7.1 Beslissingen: interventie of geen interventie ......................................................................... 43
Verslaglegging en feedback .......................................................................................................... 43
Indicatiestelling bij combinatiebehandeling ................................................................................. 44
Inleiding ........................................................................................................................ 44
Methodiek .................................................................................................................... 44
Stap 1: construeer een diagnose ............................................................................. 44
Stap 2: ontleed de diagnose in zijn samenhangende delen..................................... 44
Stap 3: Match elk symptoom met een hypothetisch disfunctionerend circuit in het
brein. ....................................................................................................................... 44
Stap 4: Bestudeer het portfolio van neurotransmitters .......................................... 44
Stap 5: Selecteer een behandeling .......................................................................... 45
Stap 6: Overschakeling bij ineffectiviteit ................................................................. 45
Stap 7: Herhaal tot herstelling ................................................................................. 45
2
, Proloog “Wat diagnosticeren we?”
Als we deze vraag stellen aan studenten zijn de neuropsychologen in opleiding het duidelijkst, want zij
schurken aan tegen de biologie en hersenfysiologie. Hun antwoordt sluit hierop aan; de relatie tussen
het functioneren van de hersenen en gedrag. Het gedrag komt hier achteraan hobbelen (achter de
hersenen) en wordt gezien als een gevolg.
De andere psychologen nemen ook het snelst het woord gedrag in hun monden. Dit vinden we in dit
boek een symptoom van een gebrekkig denkproces met betrekking tot dit thema.
! Maar: gedrag is een functie van de persoon en de omgeving. Er is sprake van een geïntegreerd proces,
waarin naast biologie ook de vroegkinderlijke fysieke, psychische, sociale, culturele en pedagogische
patronen en processen een rol spelen. Kortom: gedrag is allesbehalve eenvoudig.
Antwoord wat diagnosticeren we?:
Het accent op observeerbaar gedrag komt voort uit de geschiedenis van de academische psychologie,
waarin de onderzoekspraktijk is losgetrokken van de filosofische ontstaansgrond. Psychische patronen
en processen kunnen in deze tijd weer van stal worden gehaald. We diagnosticeren dus zowel voor de
persoon bewuste als onbewuste psychische patronen (relatief stabiel, zoals intelligentie) en processen
(relatief beweeglijk, dynamisch, zoals emotieregulatie).
Kader 1: Over psyche en gedrag
Vroeger naïef, eliminatief materialisme: mentale toestanden zijn taboe, zij moeten uit ons
taalgebruik verdwijnen. Stimulus en respons werden praktisch de enige relevante termen;
gedrag is het object van studie en verklaringen worden eventueel in de hersenen gevonden.
Kant analyseerde tamelijk scherp dat de psychologie zich niet moet meten met de wiskunde en
fysica. Hij gaf toen al aan dat psychische fenomenen geconstrueerd moeten worden. De
zelfbetrokkenheid, het gegeven dat observatie leidt tot wijziging van de bestudeerde
psychische patronen, kwam daarbij ook aan bod.
“Wat is een psychische stoornis?”
De psychische stoornis viel in de eerdere definities samen met de descriptieve classificatie, nu verwijst
deze naar een onderliggende psychologisch, biologisch of ontwikkelingsproces. Dit onderliggende moet
dus ook met behulp van een theorie op begrip worden gebracht.
Het categorieënstelsel wordt meer gerelativeerd, psychodiagnostiek is meer dan DSM-criteria optellen
maar vereist een case formulation, een nauwgezette anamnese, psychologische hulp kan ook
noodzakelijk zijn bij mensen die niet beantwoorden aan een van de stoornissen.
Een categorie met duidelijk grenzen is afkomstig uit de geneeskunde: je hebt een gebroken been of niet,
een appendicitis of niet,… Het medisch-modeldenken is met de DSM-traditie de klinische psychologie
binnengeslopen.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MarilynS. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.77. You're not tied to anything after your purchase.