Psychologie: inleiding
1Inleiding
1.1 Wat is psychologie
Psychologie als wetenschap onderscheidt zich van de “huis-tuin- en keuken psychologie” die
we doorgaans vinden in populaire magazines
Een psycholoog is geen ziener of visionair
Psychologie houdt zich niet enkel bezig met het begrijpen van psychische problemen of
“abnormale processen”
Psychologie is de empirische wetenschap van gedrag en mentale processen
Een defenitie: Psychologie is de wetenschappelijke studie van het gedrag en de mentale
activiteiten van het individu.
Wetenschap en intuïtie
Psychologie betwijfelt ongefundeerde beweringen van pseudowetenschappen
(bv. astrologie, toekomstvoorspellingen, handlezen, theorieën uit de middeleeuwen,…)
Pseudowetenschappen:
Elke benadering om fenomenen uit de werkelijkheid te verklaren die geen beroep doet op
de wetenschappelijke methode. Bv handlezen
Psychologie is niet:
- Pure speculatie over de menselijke natuur
- Een verzameling van volkswijsheden waarvan “iedereen toch weet” dat ze waar zijn
(=“common sense”)
Twee verschillen van wetenschap en intuitie
▪ Op vlak van verzamelen van gegevens (veel t.o.v. weinig)
▪ Op vlak van verwerken van gegevens (snelle verbanden t.o.v. systematisch)
Een wetenschappelijke aanpak kenmerkt zich door een empirische manier van werken!
1
, 1.2 De geschiedenis van de psychologie
De verre voorgeschiedenis
Socrates (waarom)
• Stelde heel veel waarom vragen
Plato
• Vragen stellen over wat is de realiteit?
Aristoteles
• Niet gefocust op vragen stellen maar wel op
Empirische werkelijkheid, gebaseerd op ervaring, of
op bewijs uit de praktijk
Galenus
Probeerde mense te begrijpen aan de hand van de
samenstelling van hun lichaamssappen, deze waren
gelinkt aan de persoonlijkheid van een persoon.
Ernst Kretschmer (1888-1964) was een Duitse psychiater (samenstellingen niet kennen)
> Geloofde in de theorie van de lichaamssappen
Frenologie
Franz Joseph Gall 1758 –1828)
Duits hersenonderzoeker en arts. Hij was een pionier in de studie
van het lokaliseren van psychische functies in het brein en een
grondlegger van de frenologie (=leer van de geest).
Aanleg en karakter worden door de groei van bepaalde
hersendelen bepaald.
Het karakter afleiden uit de vorm van de schedel. (ingedeukt =
minder van topassing op een persoon, een bult = van toepassing
op een persoon)
2
,19de eeuw: Structuralisme
Wilhelm Wundt
• Eerste ‘psycholoog’ (hij noemde zicht een psycholoog, hiervoor werd niemand zo
benoemd)
• 1879: eerste psychologisch wetenschappelijk lab in Leipzig
• Psychologie als nieuwe experimentele wetenschap
• Elementen van de bewuste waarneming
• Doel = structuur van de geest analyseren
• Methode = introspectie (= naar jezelf kijken)
Vb. Uit welke aparte indrukken bestaat pijngewaarwording?
Proefpersoon kreeg zachte speldenprik in de huid toegediend. Vervolgens moest die
persoon bij zichzelf nauwkeurig proberen observeren wat er in zijn geest omging. Uit de
beschrijvingen van de proefpersoon probeerde de onderzoeker dan af te leiden uit welke
elementaire deeltjes de pijngewaarwording was opgebouwd, en hoe dit overeen kwam met
andere gewaarwordingen (bvb. koude/jeuk)
19de eeuw: Functionalisme
William James (1842-1910)
• Amerikaanse tegenreactie op structuralisme
• Focus op functie en doelen van gedrag (↔ structuur): hoe lossen mensen problemen
op?
▪ Introspectie.
• Vb. proefpersoon moet puzzel oplossen en zijn strategieën uitleggen
▪ Externe observatie
• Vb. onderzoeker observeert tijdens puzzel welke fouten pp maakt
▪ Eerste dierproeven
• Vb. Hoe zoekt rat zijn weg in een doolhof, en hoe is dit vergelijkbaar met
hoe de mens dit doet?
20ste eeuw: opkomst behaviorisme
Studie van enkel uitwendig waarneembaar gedrag
Klassieke conditionering (KC) pionier: Ivan Pavlov
3
, John Watson (1878 – 1958)
= grondlegger behaviorisme
→ Verder onderzoek naar KC
→ Radicaal: enkel studie van uiterlijk waarneembare
→ Innerlijke buiten beschouwing
→ Elk gedrag: S-R verbinding (elk gedrag is aangerleerd)
→ Geest = onbereikbare ‘black box’ (het is er wel maar we kunnen er niks over zeggen)
Gestaltpsychologie
Reactie op structuralisme Wundt
▪ ‘het geheel is meer dan de delen’ bij perceptie
▪ Menselijke waarneming gericht op gehelen = GESTALT
Reactie op strikt behaviorisme
▪ Leren niet enkel door trial and error, ook inzichtelijk (AHA-erlebnis)
▪ Leren ook mogelijk zonder dat effect zichtbaar is in gedrag
is gericht op het geheel niet op afzonderlijke
Neobehaviorisme/ cognitieve psychologie
• Opkomst rond 1930
• Zelfde basisassumptie als behavioristische stroming
• Maar: herontdekking van het innerlijke (black box) = innerlijke bestaat
• S-O-R opvatting van het gedrag
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EstelleDS. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.50. You're not tied to anything after your purchase.