Sociale grondrechten samenvatting, gegeven door Tom Claeys, te Artevelde.
Geziene leerstof: inleiding, onderbenutting van sociale grondrechten en proactief handelen in het kader van onderbescherming
proactief handelen in het kader van onderbescherming
de onderbenutting van sociale grondrechten
Written for
Arteveldehogeschool (Artevelde)
Sociaal Werk
Sociale Grondrechten Verkennen
All documents for this subject (16)
Seller
Follow
noorgrammens
Reviews received
Content preview
SOCIALE GRONDRECHTEN
EXAMEN JUNI 2023
Inhoud
1. Inleiding sociale grondrechten..............................................................................................................................3
1.1 De tweede generatie grondrechten................................................................................................................3
1.2 Internationale mensenrechtenverdragen.......................................................................................................4
1.3 Betekenis voor het sociaal werk......................................................................................................................5
1.4 Situering binnen de welvaartstaat..................................................................................................................5
1.5 Situering binnen het armoedebeleid..............................................................................................................6
1.6 De sociale instrumenten en collectieve voorzieningen..................................................................................7
1.7 De sociale zekerheid, sociale bijstand en sociale bescherming......................................................................9
1.7.1 De klassieke sociale zekerheid.................................................................................................................9
1.7.2 De sociale bijstand....................................................................................................................................9
1.7.3 Verschil tussen klassieke sociale zekerheid en sociale bijstand............................................................10
1.7.4 Solidariteit..............................................................................................................................................10
1.8 De onderbescherming en het proactief handelen........................................................................................11
1.9 De sociale grondrechten onder druk............................................................................................................11
1.9.1 De afbouw van de welvaartsstaat..........................................................................................................11
1.9.2 Negatieve en positieve framing.............................................................................................................11
1.9.3 Responsabilisering, conditionalisering, criminalisering.........................................................................12
2. De onderbenutting van sociale grondrechten....................................................................................................13
2.1 Inleiding.........................................................................................................................................................13
2.2 Onderbenutting vanuit de burger.................................................................................................................14
2.2.1 Trots en schaamte..................................................................................................................................14
2.2.2 Onwetendheid........................................................................................................................................14
2.2.3 Perceptie t.a.v. de overheid...................................................................................................................14
2.2.4 Zwartwerk..............................................................................................................................................14
2.2.5 In het verleden afgewezen.....................................................................................................................14
2.2.6 Gebrek aan sociale vaardigheden..........................................................................................................15
2.2.7 Bureaucratie...........................................................................................................................................15
2.2.8 Leescultuur en taalvaardigheid..............................................................................................................15
2.2.9 Sociale omgeving....................................................................................................................................15
2.2.10 Misverstanden over regelingen...........................................................................................................15
2.2.11 Angst voor mogelijke risico’s verbonden aan een aanvraag...............................................................15
Pagina 1 van 28
, 2.3 De onderbenutting vanuit de wetgeving, organisaties en hulp- en dienstverleners....................................16
2.3.1 Ontmoediging.........................................................................................................................................16
2.3.2 Passieve dienstverlening........................................................................................................................16
2.3.3 Ingewikkelde regelgeving.......................................................................................................................16
2.3.4 Informatisering en digitalisering............................................................................................................16
2.3.5 Arbeidsomstandigheden........................................................................................................................16
2.3.6 Gebrek aan voorlichting en actieve bekendmaking...............................................................................16
2.3.7 Informele selectie...................................................................................................................................17
2.3.8 Contractualisering en voorwaardelijkheid.............................................................................................17
2.4 Besluit: het Mattheüseffect...........................................................................................................................17
2.5 Cijfers over onderbenutting..........................................................................................................................17
3. Proactief handelen in het kader van onderbescherming....................................................................................18
3.1 Inleiding.........................................................................................................................................................18
3.2 Begripsverklaring...........................................................................................................................................18
3.2.1 Onderbescherming.................................................................................................................................18
3.2.2 Proactief handelen.................................................................................................................................19
3.3 Belangrijke rol voor OCMW’s en CAW’s........................................................................................................20
3.4 Fases in proactief handelen ten aanzien van onderbeschermden...............................................................22
3.4.1 Het basisconcept....................................................................................................................................22
3.4.2 Fase 1: preventie (= preventief handelen).............................................................................................23
3.4.3 Fase 2: opsporen....................................................................................................................................24
3.4.4 Fase 3: benaderen..................................................................................................................................26
3.4.5 Fase 4: toeleiding (= naartoe leiden)......................................................................................................26
3.4.6 Fase 5: toegankelijkheid (=verhogen van toegankelijkheid)..................................................................27
3.4.7 Fase 6: onthaal (= onthaal verzorgen)...................................................................................................28
3.4.8 Fase 7: rechtendetectie (= rechten detecteren)....................................................................................28
3.4.9 Fase 8: rechten realiseren......................................................................................................................28
3.4.10 Fase 9: nazorg (=nazorg aanbieden)....................................................................................................28
Pagina 2 van 28
, 1. INLEIDING SOCIALE GRONDRECHTEN
1.1 DE TWEEDE GENERATIE GRONDRECHTEN
Grondrechten = geheel van universele rechten die tot doel hebben de voorwaarden te creëren en te blijven
garanderen opdat personen op een vrije, maar ook menswaardige manier zouden kunnen functioneren
Vrije manier van leven burgerlijke en politieke rechten
Burgerlijke rechten = rechten die de burger beschermen tegen onrechtmatig en ongeoorloofd optreden van de
overheid
Politieke rechten = rechten die bedoeld zijn om de burger ter laten deelnemen aan het staatsgezag
Menswaardige manier van leven sociale grondrechten (economische, sociale en culturele rechten)
Eerste generatie:
Burgerlijke en politieke rechten
Bieden een bescherming tegen een willekeurige overheidsinmenging
onthoudingsplicht
Tweede generatie:
Sociale grondrechten
Geven een appel aan de overheid om die rechten te voorzien die een menswaardig leven mogelijk maken
positieve handelingsplicht
Derde generatie:
Collectieve/solidariteitsrechten
Overstijgen het individu
Bescherming grondrechten wetgeving, mondiale en regionale mensenrechten verdragen en
mensenrechteninstrumenten
Burgerlijke en politieke rechten 1831 BGW
Sociale grondrechten 1994 BGW
Overzicht sociaal grondrechten België:
Recht op arbeid
Recht op wonen
Recht op sociale bijstand
Recht op bescherming van de gezondheid
Recht op sociale zekerheid
Recht op onderwijs
Recht op juridische bijstand
Recht op gezond leefmilieu
Recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing
Pagina 3 van 28
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noorgrammens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.42. You're not tied to anything after your purchase.
