THEMA 1. GEZONDHEID
1 Inleiding
Sociaal werk probeert verandering te brengen in de factoren die gezondheid beïnvloeden
Voorbeelden:
88000 jongeren te dik/ rookgedrag moeder zorgt voor meer atsma => erfelijkheid
Verhuizen brengt stress met zich mee (stress)
Woonplaats
Extreme temperaturen: klimaatbeïnvloeding op gezondheid
“inwoners van steden minder gelukkig’ => verstedelijking, te weinig sociale
cohesie, meer vereenzaming
1.1 Wat is gezondheid?
1.1.1 Omschrijving van het begrip
Ziekte en gezondheid zijn relatief
= betekenis afhankelijk van de plaats en tijd
WHO= World Health Organisation
Gezondheid= volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn (’50)
Lichamelijk welzijn is meer dan de afwezigheid van ziekte
Geestelijk welzijn wordt cultureel bepaald
=> hangt af v cultuur tot cultuur (DSM4 maar toch groot verschil)
Maatschappelijk welzijn houdt in: Pierre Bourdieu
1. Economisch welzijn/ kapitaal
= voldoende middelen hebben bv naar de dokter k hebben
2. Sociaal welzijn/ kapitaal
= je moet mensen rond je heen hebben, sociale ondersteuning
bv. vrouwen die geen borstscreening doen hebben vaak weinig sociaal
kapitaal, ze hebben geen netwerk dat hen ondersteunt of aanmoedigt om
te gaan
3. Cultureel welzijn/ kapitaal
= thuis voelen in de wereld die je leeft
-> de taal mogen spreken die je hebt, begrijpen van de taal, de “juiste”
religie hebben, traditie k uitvoeren zoals je die kent
=> Een sociaal werker gaat werken aan deze 3 soorten kapitaal van een belanghebbende
Kritiek op de definitie
=> geen oog voor veerkracht (= op pootjes vallen, bv na pandemie) of vermogen om zich a te
passen ae mtspij die verandert (empowerment: vanuit mens zelf)
In een nieuwe definitie moet ruimte zijn voor de veerkracht en het vermogen om je aan te
1
,passen aan veranderende maatschappij
=> Zelf bewaken van je gezondheid: je het je gezondheid ZELF in de hand ( vorige definitie)
=> Health as the ability to adapt and to self manage
1.2 Wat is ziekte?
In het Engels maakt men onderscheid in ‘ziek zijn’:
Illness
= subjectief ziektegevoel – “ik voel me ziek”
Disease
= objectief wetenschappelijk (diagnose) – dokter zegt ‘je bent ziek’
Sickness
= het ziektegedrag, wat doe je met die ziekte– “Ga je naar de dokter” “Behandel je je
symptomen? Ja of nee?”
Klemtoon op Disease heeft ook nadelige gevolgen:
1. Zorgt dat groepen uit de boot vallen
=> het is namelijk niet bewezen dat ze ziek zijn -> als het niet gediagnostiseerd werd
(CVS en SOLK) => niet elke ziekte h al een diagnose geen tsskomst in hun medicatie,
geen terugbetaling vd ziekteverzekering => plan te trekken
2. Zorgt dat groepen onnodig wordt behandeld
bv. te veel preventieacties borstkanker, om de zoveel jaar gescreend w (= onnodig)
klein deel vd mensen effectief de ziekte
SOLK= Somatisch Onverklaarbare Lichamelijke klachten
= klachten die mensen hebben MAAR waar de wetenschap geen verklaring voor
Bv. CVS= chronisch vermoeidheid syndroom -> zat vroeger bij SOLK maar is nu een legitieme
diagnose
=> Hoe sterker de wetenschap, hoe kleiner de SOLK groep wordt
1.2.1 Gezondheid en ziekte zijn relatief naar tijd en ruimte
Illustratie 1: : Gezondheidsverschillen naar geografische ruimte
Gezondheid is sociaal ongelijk verdeelt => sociaal werkers iets aan doen
=> In Brussel hoofdstedelijk gewest:
Gevraagd aan mensen of ze zich gezond en gelukkig voelen (illnes)
We zien waar mensen in het algemeen z minder gezond voelen+ armer ih centrum
en gezonder aan de rand
-> Waarom? Armoede
Armoede bepaalt of iemand gezond is of neit
=> Gebrek aan verschillende vormen van kapitaal
De vaststellingen lopen gelijk met resultaten onderzoek naar sociale ongelijkheid
en armoede
Hoe sociale ongelijkheid de reden is dat mensen ongezonder zijn, loop parallel
Sociale ongelijkheid en gezondheid sociale ongelijkheid en armoede
2
,Illustratie 2: Tijdsgebondenheid van ziekte
=> nu andere ziektes dan vroeger
30% Vlamingen heeft tegenwoordig, 2 en meer chronische ziekten
Elementen van maatschappelijke evolutie als oorzaak:
Vergrijzing
Vroege opsporing
Welvaart
Leefstijl
Milieu
2 Determinanten van gezondheid
Determinanten= bepalende factoren, wat bepaald onze gezondheid
=> rode draad
Zo weet je hoe je als sociaal werker hoe je kunt porberen e invloed te h op deze gezondheid
(die te versterken)
bv. preventiemedewerker (invloed op die factoren die e invloed h op onze gezondheid
The Dhalgren – Whitehead Rainbow (1992)
Kapstok van de lessen
In functie van de gezondheidszorg
Middelste cirkel (groen) dichtst bij je gezondheidssituatie, verste cirkel (licht blauw)
3
, verst van je gezondheidssituatie (niet minder invloedrijk => kan je minder aandoen)
Cirkel geeft de relatie tussen het individu, de omgeving en de ziekte weer
2.1 Invloeden vanuit Micro-Meso-Macro de begrippen
Microniveau:
= de plek waar het gedrag wordt uitgevoerd
= de beïnvloeding vanuit structurele factoren als werkloosheid, de huisvesting,
milieuaspecten, …op het individu.
Bv. het gezin, de school of de werkplek, erfelijkheid en levensstijl
bv. moeder proberen laten stoppen roken id de omgeving van hun kind
Mesoniveau:
= de mogelijkheden en beperkingen van organisatie en gemeenschap, netwerken
Bv. de Clan, de buurt en de formele instellingen als school, werk en de gemeente
clan= groep mensen die met elkaar verbonden is door middel van verwantschap en
afstamming
Macroniveau:
= “de maatschappij” die ons gedrag beïnvloedt
Het gaat om economie, cultuur en politiek (wet)
Interventies op vier niveaus
Gezondheidsbevorderaars kunnen op 4 niveaus interveniëren !!
Sociaal werkers zijn gezondheidsbevorderaars
Bv. W en N van bewoners te veranderen (roken)= hulpverlening
1. Sociale of interpersoonlijke omgeving (micro)
Vb. Ziek worden van ongezonde plek
=> door beïnvloeding
2. Het niveau van organisaties (Micro - meso)
Vb. Organisaties die helpen met huisvestiging
=> uitvoering van wetten (terugbetaling mutualiteit)
3. Het niveau van wijk of buurt (meso)
bv. wijkgezondheidscentra, buurtwerk
4. Het niveau van de politiek (meso – macro)
Vb. wetgeving op isolatie, premies, welke huizen onbewoonbaar zijn
(ifv. Gezondheid)
=> door wetgeving
2.1.1 De relaties tussen determinanten: clusteren
Clusteren= determinanten die vaker bij dezelfde persoon voorkomen dan verwacht op basis
van toeval
bv. roken, druggebruik, alcoholgebruik en onveilig vrijen vaak samen bij dezelfde jongeren
voorkomen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittvancoillie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.68. You're not tied to anything after your purchase.