Summary
Samenvatting politiek & sociaal beleid
- Course
- Institution
Volledige samenvatting van het vak Politiek & Sociaal beleid uit het tweede semester van het tweede jaar Sociaal Werk
[Show more]
Seller
Follow
lolavandenbogaert
Content preview
POLITIEK & SOCIAAL BELEIDInhoud
H1. Algemene inleiding.............................................................................................................................................3
1. Wat is sociaal beleid?........................................................................................................................................3
2. Wat is de welvaartsstaat?.................................................................................................................................3
Essentiële kenmerken van een welvaartsstaat.................................................................................................4
Waarom een welvaartsstaat?...........................................................................................................................5
Functies van de welvaartsstaat.........................................................................................................................5
Welvaart vs. inkomens(verdeling).....................................................................................................................5
Welvaartsstaten in internationaal perspectief.................................................................................................6
H2. Heden en verleden van de welvaartsstaat.........................................................................................................7
1. De welvaartsstaat in historisch perspectief......................................................................................................7
2. Crisis van de welvaartsstaat..............................................................................................................................8
3. Determinanten van de crisis – sociale veranderingen......................................................................................8
Veranderingen op de arbeidsmarkt..................................................................................................................8
Veranderingen in de structuur van de bevolking – demografische veranderingen.........................................9
Teloorgang van het kostwinnersmodel.............................................................................................................9
de actieve welvaartsstaat................................................................................................................................10
Activering kritisch gewikt en gewogen............................................................................................................11
4. Nieuwe transformaties....................................................................................................................................12
H3. De sociale organisatie van onze welvaartsstaat...............................................................................................12
1. Inleiding...........................................................................................................................................................13
2. Overlegeconomie: elementen & diensten......................................................................................................13
3. Instellingen van sociaal overleg......................................................................................................................13
4. Vakbonden (syndicaten) en hun kenmerken..................................................................................................14
5. Werkgeversorganisaties en hun kenmerken..................................................................................................15
6. Social profitorganisaties..................................................................................................................................15
7. En de overheid als derde partij?.....................................................................................................................16
8. Instrumenten van sociaal overleg en overeenkomst......................................................................................16
9. Evaluatie en uitdagingen van het sociaal overleg...........................................................................................16
H4. De financiering van de welvaartsstaat: over belastingen en sociale zekerheid...............................................17
1. Inleiding...........................................................................................................................................................17
2. Belastingen (fiscaliteit)....................................................................................................................................17
3. Sociale zekerheid (parafiscaliteit)...................................................................................................................18
Organisatie van de sociale zekerheid..............................................................................................................18
, 4. Financiering en uitgaven van de sociale zekerheid.........................................................................................19
5. Begrotingstekorten en de staatsschuld...........................................................................................................20
H5. Inkomensverdeling, armoede & ongelijkheid...................................................................................................20
1. Inleiding...........................................................................................................................................................21
2. Enkele fundamentele begrippen.....................................................................................................................21
3. Inkomensverdeling en -ongelijkheid in belgië................................................................................................21
Probleem van inkomensongelijkheid..............................................................................................................22
4. Armoede en ongelijkheid................................................................................................................................23
VErklaringen van armoede..............................................................................................................................23
Meting van armoede.......................................................................................................................................23
5. Ongelijke verdeling aan sociale goederen en diensten en het matheüseffect...............................................25
Het Mattheüseffect.........................................................................................................................................25
H1. Onderwijs, werk en sociale economie..............................................................................................................26
1. Onderwijs: uitdagingen, visie en voorstellen..................................................................................................26
2. Werk en sociale economie..............................................................................................................................28
H2. Welzijn, armoede en gezondheid.....................................................................................................................29
1. Visie en uitdagingen........................................................................................................................................29
werf 1: welzijn & gezin....................................................................................................................................29
Werf 2: Geïntegreerde en kwaliteitsvolle zorg en ondersteuning..................................................................32
Werf 3: Gezondheid........................................................................................................................................32
WERF 4: Vlaamse sociale bescherming...........................................................................................................33
Armoedebestrijding.........................................................................................................................................34
Werf Wonen....................................................................................................................................................35
H2. Cultuur en samenleving (incl. integratie/inburgering, sport & jeugd).............................................................35
1. samenleven en/in diversiteit...........................................................................................................................35
2. Inburgering en integratie................................................................................................................................36
3. Gelijke kansen.................................................................................................................................................37
4. Cultuur, jeugd en sport....................................................................................................................................37
DEEL 1: KADER SOCIAAL BELEID EN WELVAARTSSTAAT
,H1. ALGEMENE INLEIDING
1. WAT IS SOCIAAL BELEID?
Sociaal beleid = Het optreden van de overheid met het oog op het behouden, scheppen of
veranderen van sociale bestaans- en ontwikkelings-voorwaarden van de burgers in functie van het
algemeen welzijn
Een macroaangelegenheid, maar niet uitsluitend de verantwoordelijkheid van de overheid
Ook o.a. verantwoordelijkheid van sw’ers om terug te spreken
Sociaal beleid is een macroaangelegenheid die zich richt zich tot de ganse bevolking
(universeel) of tot grote categorieën van mensen (categoriaal)
Sociaal (maatschappelijk) werk houdt zich vooral op het micro- of mesoniveau bezig met
problemen van individuen of kleine groepen
Géén sociale politiek, wel een sociale wetenschap met een interdisciplinair en prescriptief
karakter…
Beleid = wetenschap = rationeel handelen (uitrekenen & onderzoeken wat nodig is om
armoede op te lossen),
Politiek = eerder emotioneel = irrationeel & niet-beheersbaar (belangen, keuzes maken,
machtsverhoudingen, onderlinge betrekkingen…) => Spanningsveld
Interdisciplinair: sociologische, politicologische en economische ideeën convergeren
Doel = sociale bestaans- en ontwikkelings-voorwaarden van mensen beïnvloeden (verhogen,
wijzigen, veranderen, garanderen…)
Geëvolueerd van een armoedebeleid naar een breder sociaal en universeel beleid gericht
op diverse sociale categorieën
Welzijn versus welvaart?
Sociaal beleid houdt zich concreet bezig met dingen zoals armoede, ziekte of gebrek,
gebrekkige woonomstandigheden, …
Relatief karakter van sociaal beleid (naar tijd / plaats / context)
Sectoraal beleid maakt een onderscheid naar sectoren / domeinen van het
maatschappelijke leven: onderwijs, welzijnszorg, huisvesting, vrijetijdsbesteding en
cultuurspreiding…
Categoriale beleid richt zich dan op bepaalde categorieën van mensen (doelgroepen) als
bejaarden, jongeren, kansarmen, werklozen, verslaafden…
2. WAT IS DE WELVAARTSSTAAT?
, Welvaartsstaat = De samenlevingsvorm van geïndustrialiseerde en postgeïndustrialiseerde
markteconomieën waarin burgerlijke, politieke en sociale grondrechten van de burger, met het oog
op zijn materiële welvaart en de bevordering van zijn kansen tot ontplooiing, binnen een wettelijk
kader, effectief (dat wil zeggen door de inzet van beleidsinstrumenten en –technieken) worden
gewaarborgd. De welvaartsstaat is een eigen type van welvaartsverdeling en een eigen type van
beleid en besluitvorming daarrond.
ESSENTIËLE KENMERKEN VAN EEN WELVAARTSSTAAT
Landen met een hoog welvaartspeil / levensstandaard (in BBP/c)...
= OESO-landen (Organisatie van Economische Samenwerking en Ontwikkeling)
Sterke economieën, hoog niveau van materiële welvaart en hoge levensstandaard
Samenspel van overheid en vrije markt: een gemengde of de sociale markteconomie
Overheid treedt wel op, maar met principieel behoudt van vrije markt
Overheid optreedt om de nadelige gevolgen of de tekortkomingen van de
vrijemarkteconomie te ondervangen
Keynesiansime: kansen op een menswaardig bestaan worden minder afhankelijk van de
positie die mensen innemen op de markt
Gericht op de effectieve vrijwaring (‘borging’) van sociale en economische grondrechten
O.a. recht op: onderwijs (leerplicht), een behoorlijk inkomen (leefloon), huisvesting
(serviceflats), cultuur (uitpas), arbeid (vrije keuze, billijke voorwaarden), gezondheid ,
culturele ontwikkeling
Gewaarborgd via sociale wetten & sociale goederen en diensten
Kritiek: grondrechten worden tegenwoordig steeds meer geconditionaliseerd of voorwerp
van voor-wat-hoort-wat (vb. afkicken, Nederlands leren, werken, vrijwilligerswerk
aanvaarden… om recht op een leefloon, sociale huisvesting, ... te doen gelden)
Niet-staats karakter, zowel m.b.t. besluitvorming als m.b.t. uitvoering van sociaal beleid
Overheid heeft sociale beleid niet volledig in handen: staat wel juridisch garant voor de
effectieve beschikbaarheid van sociale voorzieningen maar aan zowel de besluitvorming
(sociale overleginstellingen) als aan de uitvoering (mutualiteiten & vakbonden) ervan
nemen een groot aantal sociale organisaties deel
Democratisch aangestuurd, althans in het westen (parlement en sociaal beleid als ‘emanatie’
van de volkswil)
Parlementaire democratie (in het Westen!!)
Bestuur van, door en voor het volk
Gefundeerd op een ideologische mix van liberale, socialistische en christendemocratische
elementen
Socialistisch: gelijkheid en verdelende rechtvaardigheid tussen burgers via
welvaartsspreiding of -herverdeling
Christendemocratisch: overleg en consensus, naastenliefde, macht voor het middenveld
Liberaal: in vrijheid georganiseerde solidariteit met behoud van de vrijemarkteconomie
Meer-lagig: Europees, nationaal, regionaal (Vlaams, lokaal) sociaal beleid
Uitgevoerd op nationaal, regionaal, lokaal en internationaal niveau
Europese armoedegrenzen, Europese anti-discriminatiewetgeving, Europese coördinatie
van sociale zekerheidsstelsels…
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lolavandenbogaert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.94. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48756 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now