Algemeen overzicht
1. De Algemene Nederlandse Spraakkunst
2. Taalzuinigheid
3. Het werkwoord
4. Het bijvoeglijk naamwoord
5. De woordvolgorde
6. De syntactische coherentie
1. De algemene Nederlandse Spraakkunst
Standaardnaslagwerk Nederlandse grammatica
Doel:
o Exhaustieve beschrijving hedendaagse Nederlandse grammatica
o Hulpmiddel om grammaticaliteit en aanvaardbaarheid van taalgebruik te toetsen
E-ANS
Soorten variatie in de ANS
o stilistische variatie
standaardtalig (geschreven – gesproken taal)
Geschreven taal verloren hebben
Gesproken taal verloren zijn
niet-standaardtalig (<formeel> – <informeel>)
<Formeel > alsmede
<Informeel > Appelmoes houd ik niet van
o streekgebonden variatie
standaardtalig
Ervoer - ervaarde
niet-standaardtalig (<regionaal>)
<regionaal> Moest het morgen regenen, dan …
o ‘gecombineerde’ variatie
<informeel, regionaal> mekaar
normatief werk? Neen
o onderscheid ST – geen ST
o beschrijvend werk
2. Taalzuinigheid
« economisch formuleren » (Niet alles uitdrukken wat we zouden kunnen uitdrukken)
3 strategieën
o beknopte bijzin (2.1)
o nominalisering (2.2)
o samentrekking/ellips (2.3)
2.1 Beknopte bijzin
Wat?
, Syntactische knelpunten
o « een bijzin zonder uitgedrukt subject en met het gezegde in de vorm van
een (on)voltooid deelwoord of (te-)infinitief »
Soorten?
o LIC (infinitief met te)
Wij hebben geleerd netjes met mes en vork te eten.
o KIC (infinitief zonder te)
Geduld hebben is een deugd.
o DWZ (deelwoordzin)
Breed grijnzend vertelde hij over zijn overwinning.
Knelpunten bij beknopte bijzin:
om bij LIC
o NIET als LIC = DO bij zeggen, meedelen, … bij bevestigende WW behalve vragen
o WEL als LIC = doelzin, bijvoeglijke nabepaling (doel, geschiktheid), bepaalde
adjectieven
klaar om, gepast om, geschikt om,…
Zijn wij gemaakt om te werken?
Te + adjectief
Disneyland is te leuk om over te slaan.
o ANDERS optioneel
Ze was bang (om) te vallen.
reconstructie van het subject bij LIC/DWZ
o WEL: impliciet subject = subject / (in)direct object van de dominerende zin
Lustig zingend werden de aardappelen geschild
DO
Normaal zou het S van zingend overeen moeten komen met het S
van de dominerende zin, = aardappelen. Dat zou impliceren dat die
aardappelen aan het zingen zijn, kan natuurlijk niet
Eigenlijk zou er ander S moeten zijn
Na de deur gesloten te hebben, vertrok ze.
S
De politie verdenkt hem ervan drugs te smokkelen.
S DO
! Als overeenkomst met DO, dan moet het er snel op volgen
o WEL: vaste uitdrukkingen
Eerlijk gezegd geloof ik er niets meer van.
= S
o NIET: andere gevallen
Subject expliciteren of volle bijzin maken
plaats van LIC als bijvoeglijke nabepaling
o WEL bij de kern van die LIC want is een onderdeel van de NC dus moet die
ook meteen op je nomen volgen
Hij deed een voorstel [om samen op reis te gaan.]
als om voorop, dan als voorstel naar waar
als origineel voorstel samen op vakantie
2.2: nominalisering
Wat?
, Syntactische knelpunten
o « een volledige zin wordt tot een nominale constituent herwerkt, die dan in
een andere zin kan worden geïncorporeerd »
Voorbeeld:
o Het veroveren van Carthago door de romeinen is uitvoerig beschreven.
Hoe?
o afleidingen met toevoeging
o afleidingen zonder toevoeging
nomen = stam
nomen = infinitief
noot : nomina agentis ≠ nominalisering
o uitvoerder van de handeling is geen norminalisering
o bv. bakker, gijzelaar, …
Knelpunten bij nominalisering
overmatig gebruik
o vooral de infinitiefvormen (het+ inf.) komt stroef over
o bv. het vallen is problematischer dan de val
volgorde van de elementen
o nomen + van-bepaling + rest
2.3 samentrekking/ellips
SAMENTREKKING
Wat?
o « het weglaten van identieke nevengeschikte delen in een constructie, op
één van die delen na »
Hoe?
o op verschillende niveaus
woord bv. Hart- en longziekten
constituent bv. Het direct object en het indirect
zin bv. hij wou en kon het niet geloven
o in verschillende richtingen
voorwaarts : wat vooraan staat blijft staan
achterwaarts : wat achteraan staat blijft staan
Knelpunten:
voorwaarden voor correcte samentrekking
o gemeenschappelijk deel
o zelfde
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittseré. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.60. You're not tied to anything after your purchase.