Summary
Samenvatting Wooncultuur Macro - Slides en Notities
- Course
- Institution
Samenvatting van Wooncultuur Macro van Dirk Geldhof. Gemaakt aan de hand van info uit de slides en mijn eigen notities van tijdens de lessen.
[Show more]
Seller
Follow
violetjeheirstrate
Reviews received
Content preview
WOONCULTUUR MACRO1. De sociale gelaagdheid van woonwensen en woonbehoeften
Centrale vraag:
à hoe komen woonvoorkeuren tot stand? + wat is de invloed van de samenleving?
à wat beschouwen wij als onze eigen smaak? (woonvoorkeur)
à waar komt doe smaak en het idee van schoonheid vandaan?
à mensen zijn voorspelbaarder pop vlak van smaak, afhankelijk van wie ze zijn en wat ze kopen (bv. Keuze
van krant is verschillend bij mensen afhankelijk van hun opleiding à hooggeschoold vs. Laaggeschoold)
Woonvoorkeuren zijn niet ‘zomaar’ verdeeld:
à woonvoorkeuren verschillen, niet alleen o.b.v. persoonlijke smaak, maar ook o.b.v. sociologische
kenmerken van mensen
à smaak is niet neutraal, maar kan beïnvloedbaar zijn afhankelijk van de locatie (stad vs. platteland) à
zoeken naar patronen binnen de samenleving
à wat kan men veroorloven (rijk vs. arm) en wat wilt men besteden?
à opleiding kan mensen ook veranderen
à cultuur heeft ook invloed op indeling van het interieur
à verschillen in wooncultuur:
- ouderen en jongeren
- rijken en armen
- laag- en hooggeschoolden
- stadsbewoners en mensen uit voorsteden
- stadsbewoners en mensen op het platteland
- Belgen en migranten
- migranten onderling (bv. Mensen van Marokkaanse origine vs. mensen van Ghanese origine)
- mannen en vrouwen
- kinderen en volwassenen
De samenleving stuurt (mee) onze smaak:
à woonvoorkeuren staan niet op zich, ze zijn een onderdeel van een ruimere smaak, en van culturele patronen
à smaken, voorkeuren en culturele patronen zijn niet enkel het resultaat van de ontwikkeling van onze
persoonlijke smaak, maar worden meebepaald door het sociale milieu & de sociale klasse of laag waarin we
zijn opgegroeid of leven
à die persoonlijke smaak is ook vaak ingebed in een bepaald tijdvak à ga er niet altijd van uit dat iedereen
dezelfde dingen mooi vindt als jij
Voorbeeld: cultuurconsumptie:
à onderzoek van 10 jaar geleden: welke muziek wordt mooi gevonden door mensen van andere
opleidingsniveaus? à balkje laag = geen verschil, balkje hoog = vooral door hooggeschoolden mooi gevonden
(bv. Kleinkunst en klassiek vooral door hooggeschoolden)
à dit is het soort informatie dat wordt gebruikt door grote bedrijven afhankelijk van welke mensen ze willen
aantrekken
à wat bepaalt wat we mooi vinden?
- socialisatie (opvoeding en gezin)
- opleiding
- werksetting en inkomen (klasse en beroepsgroep)
Sociale gelaagdheid en cultuurparticipatie:
à hoe hoger geschoold, hoe groter de cultuurparticipatie
à recenter onderzoek waarbij men nagaat hoe vaak mensen naar theater, muziekvoorstellingen, theater…
gaan
à hierbij zien wat dat vooral hooggeschoolde mensen kernparticipanten (abonnees) of belangstellende
participanten (geregelde bezoekers) zijn
à wat geldt voor cultuur, geldt ook voor architectuur à wat we mooi vinden, is sociaal bepaald (‘socially
constructed ideas of beauty’) à wie vindt wat mooi? Smaken verschillen
1
,Hoe speelt sociale gelaagdheid in het wonen? (cursus: ‘culturele distinctie en sociale distantie’)
à het werk van de Franse socioloog Pierre Bourdieu inspireert nog steeds om processen van distinctie te
ontdekken (onderscheiden van mensen door smaak en cultuur)
à mensen verschillen van elkaar omdat ze verschillende soorten kapitaal hebben
- sociaal kapitaal: soort diploma, vrienden, wie ken je
- cultureel kapitaal: wat weten mensen van kunst en cultuur, kunnen interpreteren en mooi leren vinden,
weten wat er bedoeld wordt
- economisch kapitaal: wat je bezit, geld, bv. Duurste fles wijn pakken, zonder na te gaan of die wel bij het eten
past
à niet alleen het economisch kapitaal, maar ook het cultureel kapitaal telt
Vertrekpunt: de socioloog Bourdieu vs. de filosoof Kant over schoonheid
à Immanuel Kant: schoonheid =
- belangeloos en noodzakelijk
- welbehagen
- doelmatigheid zonder doel
- schoonheid op zich
- straalt
- puurheid
- doet ons goed voelen
à Pierre Bourdieu: zet zich af tegen oude filosofen, schoonheid =
- geen universele smaak, maar klasse gebonden smaak
- resultaat van strijd waarin de dominante groep erin slaagt haar definitie erkend te doen krijgen
Bourdieu’s kerngedachte:
à smaken nauw gebonden met economische en sociale condities
à opgroeien in een bepaalde sociale klasse creëert een habitus die mensen ongeveer voorbestemd om zich
wel/niet voor kunst te interesseren à ontstaan van persoonlijke smaak, je doet dingen die je ouders ook doen
à afhankelijk van in welk gezin je terecht komt, zijn bepaalde dingen vanzelfsprekend (bv. musea…)
à verschillen in gedrag, smaak en levensstijl dienen om verschillen tussen groepen te legitimeren én te
reproduceren
à habitus = je leert van je ouders zonder dat je weet dat je ervan leert, context gebonden, beetje bij beetje
ingewijd in wat er van je verwacht wordt à maakt dat iedereen een ander cultureel kapitaal heeft
à iedereen groeit op in een bepaald gezin/omgeving/land, maar ook in een bepaald cultureel milieu à habitus
De sociale evolutie van de gave des onderscheids:
à in habitus is socialisatie cruciaal à bv. Opgroeien in een milieu rijk aan cultureel kapitaal
à ‘hogere’ kunst meer gewaardeerd door hoger opgeleiden vs. populaire kunst à bv. KMSKA vs. lokale
tentoonstelling over borduren
à de ‘gave’ om kunst juist te interpreteren is niets meer dan een exhibitie van tijdens het leven opgebouwd
en geïnternaliseerd cultureel kapitaal à ‘gave’ is aangeleerd
Smaken verschillen én maken verschillen:
à kunstzinnige smaak verbonden met de sociale condities waarin die smaak is ontwikkeld
- gezinsmilieu bepaalt sterk het socialisatieproces
- daarbinnen ontstaan ‘persoonlijke’ smaak en habitus
- niet alleen voor ‘verheven’ kunst, maar evengoed voor kledij, woninginrichting, voedsel… (luxe en verfijning
vs. nut en eenvoud)
- let op: geen zwart-wit-beeld van sociale reproductie
à machtsstrijd: sommige dingen vinden we met z’n allen mooi, maar andere dingen ook niet à we leren
dingen mooi vinden (samenleving, ouders, docenten, mensen om ons heen)
Distinctie door distantie, distantie door distinctie:
à verschillen in smaak ook als ‘wapen’, gebruikt bij de sociale reproductie van ongelijkheid
- dominantie klasse dwingt acceptatie van haar smaak en levensstijl af
- sociale stijging betekent culturele inhaalbeweging (zelden volledig haalbaar voor wie er niet in
opgroeide)(economisch kapitaal = geen garantie voor cultureel kapitaal)
à hogere klassen gebruiken hun smaak om zich te onderscheiden van mensen die niet mooi vinden wat zij
mooi vinden à dominante klasse dwingt af
à socialisatie: er wordt sociaal kapitaal verwacht van jou nu je in die sociale klasse behoort à culturele smaak
wordt gebruikt om te onderscheiden
2
, Bourdieu vandaag:
à mechanismen van culturele reproductie werken nog steeds à rol van architectuurmagazines en -beelden
+ rol van ontwerpers à 80% van de Belgische bevolking heeft niet het geld om deze woningen te betalen +
dominante beelden die naar buiten worden gebracht zijn niet representabel (bv. Sets van soaps)
à anno 2023 iets minder deterministisch en voorspelbaar: meer cultureel omnivorisme
à smaak blijft mee sociaal bepaald à mensen gaan makkelijker over hun sociale grens
2. Individualisering, veranderende gezinssamenstellingen en demografische transities als uitdaging voor wonen
3 invalshoeken:
à demografische invalshoek
à sociologische invalshoek
- individualisering en onzekere vrijheid
à wat betekent dit voor wonen?
Basisvraag: voor wie ontwerpen we?
à dominant beeld van gezin (75 jaar geleden): twee witte volwassenen & één, twee of eventueel drie kinderen
à in realiteit veel complexer (denk aan samengestelde gezinnen etc.)
à snelle demografische evoluties (samenstelling gezinnen, etnische-culturele diversiteit…)
à beeld van klassieke gezin komt steeds terug (bv. in architectuurbijlage…)
Demografische transitie:
à een kijk op bevolkingsevolutie en prognoses in tijden van snelle demografische veranderingen:
bevolkingsprojecties, huishoudprojecties (vertelt meer over hoeveel woningen er nodig zijn)…
à als iedereen apart zou wonen, zouden er veel meer woningen nodig zijn dan als iedereen koppels, gezinnen
of samenhuizen zou doen
à demografie sluit nauw aan bij sociologie à sociologische kijk op veranderende relaties: focus op
- onderliggende individualiseringsprocessen
- veranderende woonbehoeften
Vertrekpunt: de loop van de bevolking (en woonbehoeften) zijn (enigszins) voorspelbaar:
à leeftijdspiramide: maakt bevolking voorspelbaarder
à bv. diegene die dit jaar geboren worden:
- gaan binnen zes jaar naar de lagere school
- binnen 18-20 jaar mogelijk naar hoger onderwijs
- binnen +/- 20 jaar op vruchtbare leeftijd
- binnen 65-70 jaar op pensioen
à hieraan kan je afleiden wat de noden gaan zijn binnen X aantal jaren
à vrouwen leven gemiddeld langer dan mannen
à inwoners op 1 januari van het aangegeven jaar
à wie in welk jaar geboren werd
à lexis-diagram
à hoeveel mensen er in een bepaald jaar geboren worden/sterven
à migratie heeft grote invloed op bevolkingscijfers
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller violetjeheirstrate. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.50. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
68175 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now