Summary
Samenvatting keuzevak criminologie en inleiding strafrecht
- Course
- Institution
Zelfgemaakte samenvatting van het keuzevak criminologie en inleiding tot het strafrecht van het derde jaar orthopedagogie aan HoGent.
[Show more]
Seller
Follow
deleeuwantje1
Content preview
SAMENVATTING: CRIMINOLOGIE EN STRAFRECHTDEEL 1: STRAFRECHT
Hoofdstuk 1: Afbakening van het onderwerp
1. Materieel strafrecht
Geheel van rechtsregels waardoor bepaalde menselijke gedragingen strafbaar
worden gesteld en gesanctioneerd bepaalt inhoud van strafrecht
Omschrijft:
- Strafbare gedragingen
- Toepasselijke straf/maatregel
Geeft algemene beginselen aan over strafbaarheid van feit en dader,
straftoemeting en de modaliteiten ervan
Richt zich tot de burgers door verbodsbepalingen, stelt geen positieve
gedragsregels voorop maar bestraft wel
Kan worden beschouwd als sociaal controlemechanisme
Vergelijken met (vb: arbeidsreglementen, voorschriften in de sportclub)
2. Formeel strafrecht (strafvordering/strafrechtspleging/strafprocesrecht)
Geheel van procedurele spelregels volgens welke het materieel strafrecht wordt
toegepast. bepaalt regels die moeten worden nageleefd om materieel
strafrecht te doen functioneren
Omschrijft:
- Vorm waarin het materieel strafrecht moet worden toegepast
Vergeleken met controlemechanismen die zijn verbonden aan regels (vb:
gezin, familie, school, kerk)
Realiseert het materieel strafrecht in de samenleving en zijn dus niet van
elkaar te scheiden
FORMEEL STRAFRECHT MATERIEEL STRAFRECHT
Procedurele regels Omschrijving algemene regels rond strafbare
Doet het materieel strafrecht feiten
functioneren Omschrijving specifieke strafbare
Opsporing vooronderzoek feiten/misdrijven
Bewijsmateriaal verzamelen Oordelen over schuldbewijzen
Wijst door naar vonnisgerecht Vonnisgerechten: politie- en correctionele
Zoekt naar bewijzen rechtbank, hof van assisen en cassatie
ONTDEKKEN VAN DE WAARHEID BERECHTEN VAN EEN BESCHULDIGDE
1
,Hoofdstuk 2: Betekenis van het begrip wet
Wettelijk = verwezen naar akten die uitgaan vd Wetgevende Macht verschillende
wetgevers die elk strafbepalingen mogen uitvaardigen
Federale (nationale) wetgever Wetten Belang vh geheel vd federale staat
Gemeenschappen en Gewesten Decreten Cultureel, persoonsgebonden materie
Brussels Gewest Ordonnantie Economische materie
s
Hierdoor worden gedragingen/handelingen die niet toelaatbaar zijn,
opgenomen in het strafrecht
Strafrecht evolueert, wordt gewijzigd, aangepast/aangevuld door
maatschappelijke veranderingen
1998: reeks radicale hervormingen sommigen vloeiden voort uit dossiers met grote
maatschappelijke beroering (vb: Bende van Nijvel, zaak Dutroux)
Wijziging vd organisatie van vooronderzoek in strafzaken
Doel = rechtspositie verdachte en slachtoffer verbeteren en grotere openheid tot stand
brengen in de fase van het vooronderzoek
Doorgevoerd door: Wet Franchimont (voorzitter commissie) 12 maart 1998:
verbetering vd strafrechtspleging in het stadium vh opsporingsonderzoek en het
gerechtelijk onderzoek
2 nieuwe wetten:
Potpourri 1 (1 mei 2016) = wijzigingen rond burgerlijk procesrecht en rechtelijke
organisatie om procedures binnen burgerlijk procesrecht te versnellen (10 jaar
langer onderzoek naar Bende van Nijvel)
Potpourri 2 = wijzigingen rond strafrecht en strafvordering
1 juni 2022 = hervorming seksueel strafrecht
Hoofdstuk 3: De strafwet
= vormen inhoud van het strafrecht, moeten voldoen aan aantal eigenschappen:
Beginselen:
Legaliteitsbeginsel
= enkel de wet kan gedragingen strafbaar stellen
= axioma vn democratische staat + mensenrecht dat NOOIT kan worden
opgeschort
Straf kan enkel als er een wet is die de handeling als strafbaar benoemt en ook de
straffen erin vermeld staan + wet moet al bestaan voordat de rechter ze toepast
[Nullem crimen, nulla poena, sine lege = geen misdrijf, geen straf zonder wet]
Strikte interpretatie vd strafwet
Niet-retroactieve werking vd strafwet (geen terugwerkende kracht)
2
, Interpretatie van de strafwet
Rechter mag strafwet enkel interpreteren en niet uitbreiden enkel strafwet toepassen
op gedragingen die uitdrukkelijk of impliciet door de wetgever geviseerd zijn
Analogische toepassing op vergelijkbare maar niet uitdrukkelijk of impliciet geviseerde
gedragingen is VERBODEN!
Wetgever is verplicht zich te richten naar de tekst van de strafwet en mag zelf geen
eigen interpretatie geven aan de wettekst en zelf geen toevoegingen aanbrengen
Interpretatie mogelijkheden:
Letterlijke interpretatie Strafwet wordt letterlijk geïnterpreteerd, tekst van de wet is duidelijk
van de strafwet en woorden worden begrepen volgens hun betekenis
Bij onduidelijkheid vd wet mag gezocht worden buiten de tekst naar de
bedoeling vd wet. Verboden om nieuwe regels te maken. Voldoende
Teleologische zekerheid nodig rond de wil vd wetgever.
interpretatie van de Wil vd wetgever mag op extensieve en evolutieve wijze
strafwet geïnterpreteerd worden zoeken naar de bedoeling vd wet door
voorbereidende stukken en begeleidende teksten te raadplegen
Verboden analogische Strafwet mag niet uitgebreid worden door haar toe te passen op
interpretatie vergelijkbare gevallen. Handelingen die lijken op andere strafbaar
gestelde handelingen kunnen alleen hierom niet gestraft worden
TOEPASSINGEN VAN DE STRAFWET
IN DE TIJD IN DE RUIMTE
Om uit te maken of een feit strafbaar is moet de Misdrijven gepleegd op Belgisch grondgebied
rechter zich stellen op het tijdstip waarop het feit is
gepleegd en hierbij nagaan of er op dat ogenblik Territorialiteitsbeginsel = iedere persoon, Belg
een strafbepaling was die het gepleegde feit of geen Belg, die een strafbaar feit stelt of het
strafbaar stelde. slachtoffer is, op Belgisch grondgebied, zal volgens
het Belgisch strafrecht berecht worden
Strafwet werkt dus niet met terugwerkende
kracht kan niet worden toegepast op Belgisch grondgebied:
gedragingen die toen ze gepleegd werden niet
- Grondgebied in nauwe zin
strafbaar waren
- Territoriale zee
UITZONDERING: indien de straf milder is dan de - Luchtruim
straf die gold ten tijde van het misdrijf, dan wordt - Schepen onder Belgische vlag
de mildere straf toegepast - Vliegtuigen in België ingeschreven
3
, NAAR DE PERSOON
Gelijkheidsbeginsel en non-discriminatiebeginsel
Grondwet = alle Belgen zijn gelijk voor de wet
Het genot vd rechten/vrijheden aan de Belgen toegekend moet zonder discriminatie verzekerd worden
Natuurlijke personen en rechtspersonen
Vroeger waren enkel de handelingen vh individu strafbaar
Sinds 1999 kunnen ook rechtspersonen die een dienst/organisatie vertegenwoordigen strafbaar gesteld worden
geldboete, opsluiten kan niet, bijkomende straffen: ontbinding organisatie
Schuldonbekwamen
2 categorieën personen werden onttrokken ah strafrecht onder invloed vh Positivisme-Sociaal Verweer:
- Minderjarigen (Wet Jeugdbescherming) opvoeding en bescherming minderjarigen
- Geestesgestoorden (Wet Bescherming Maatschappij) verzorging en bescherming maatschappij door
gevaarlijke personen te isoleren
Deze personen zijn schuldonbekwaam/ontoerekeningsvatbaar omdat het moreel element van misdrijf bij
hen ontbreekt
Kunnen niet gestraft worden maar kunnen wel maatregelen opgelegd krijgen
Immuniteiten en voorrechten
Bepaalde personen kunnen niet vervolgd worden omwille van hun functie op een bepaald moment (vb:
volksvertegenwoordigers kunnen tijdens hun mandaat niet worden doorverwezen naar de rechtbank)
Soms zijn er speciale procedures voor bepaalde categorieën mensen (vb: magistraten)
Hoofdstuk 4: Het misdrijf
Misdrijf = menselijke gedraging, door de strafwet omschreven en waarop een straf is
gesteld
Menselijke gedraging:
Strafwet is enkel toepasselijk op gedragingen, enkel gedachte/voornemens zijn niet
strafbaar
- Handeling (positieve gedraging) = mens doet iets
- Verzuim (negatieve gedraging) = iets niet doen
Door de wet omschreven:
Legaliteitsbeginsel = als een gedraging in de strafwet niet wordt omschreven als een
strafbaar feit dan kan er geen sprake zijn van een misdrijf
Waarop een straf is gesteld:
Om een misdrijf op te leveren moet de menselijke gedraging die in de wet is
omschreven, strafbaar gesteld worden met een strafrechtelijke straf = strafrechtelijke
sanctie verschilt van burgerrechtelijke (vb: schadevergoeding) en administratieve
sancties (vb: schorsing)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller deleeuwantje1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79650 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now