Geschiedenis van België - Samenvatting + lesnotities + voorbeeldvragen
52 views 2 purchases
Course
Geschiedenis Van België
Institution
Universiteit Gent (UGent)
Book
Een geschiedenis van België
In dit document kan je een samenvatting en de lesnotities van het vak Geschiedenis van België vinden. Ook voorbeeldvragen (!) - Veel extra informatie bij tekeningen en belangrijke onderwerpen. Samen te leren met de powerpoint. Veel succes! - GESLAAGD
Pluspunt: Duidelijk opgeschreven en vlot lee...
Donderdag 16 februari – les 1 – Inleiding: Een geschiedenis van België
Waarom nu nog de geschiedenis van België geven? Is dit zinvol? Niet beter algemene geschiedenis?
HENRI PIRENNE – Natie – ‘De belangrijkste Belgische historicus ooit’
- Mediëvist
- Schrijver van ‘HISTOIRE DE BELGIQUE’
o Het verhaal van België
- Doel? Om de Belgische natie in de geschiedenis te plaatsen en uitleggen waarvan die vandaan komt
- Toen: België was een belangrijke natiestaat
- Economisch een wereldmacht
- Beroemde cultuur
- Belangrijk element: Vrijheid
- Belgische identiteit gaan ontdekken in de vrijheidslievendheid bij de Belgische geschiedenis
ELS WITTE – Natie en conflict – POLITIEKE GESCHIEDENIS VAN BELGIË
- Boek dat sterk rond breuklijnen werkt – Breuklijnenmodel
- Kenmerkt zich toch vooral door de natie te analyseren via de interne conflicten van de natie
- Breuklijnenmodel = concept ontwikkelt in de politieke wetenschappen
Nu? Natiedebat is passé
- Natie als ‘lieu de mémoire’?
- Andere invalshoeken?
- Allerlei problematieken die de natiestaat minder relevant maken
o Vb. Grote migratiestromen
- Patroon in de geschiedenis: Als er een bepaalde stroming zich ontwikkelt is er altijd ook een
tegenstroming (!)
- Vlaamse natie is jong, DUS: Er zullen factoren zijn die tegenwringen
- We leven vandaag in een soort tijdssegment waarin de natie langs de ene kant wordt in vraag gesteld
en langs de andere kant wordt ‘gepromoot’
- Proces is in België bijzonder zichtbaar – Hoezo? Omdat we intern problemen meemaken
Breuklijnenmodel
- = Concept ontwikkelt in de politieke wetenschappen
- SEYMOUR LIPSET en STEIN ROKKAN (1967)
- Verschillende breuklijnen
1) Kerk en staat
2) Stad en platteland
3) Eigenaar en arbeider
4) Centrum en periferie
- België: LUC HUYSE
o Socioloog die het breuklijnenmodel heeft geïntroduceerd in België
- Nieuwe accenten
o Interactie met transnationale processen – Grote transnationale golven
o Nadruk op het geconstrueerde van de natie
o Aandacht op gender
Drie traditionele breuklijnen voor de Belgische geschiedenis:
1) Kerk – Staat
1
, o Levensbeschouwelijke breuklijn – Vrijzinnigen vs. katholieken
o Formerend geweest voor België
o Dominant in de 19e eeuw
o Karikatuur: Eerste Schoolstrijd
Vraag van niet-gelovigen om lekenscholen te mogen hebben
o Vandaag: Minder prominent, MAAR: Nieuwe assertieve godsdienst onder ons
Zorgt voor nieuwe spanningen en debatten die terugkomen
o Splijt de politieke elites van België
2) Geld – Arbeider
o Sociaal-economische breuklijn
o Eind 19e eeuw- 20ste eeuw prominent aanwezig
o Arbeidersbeweging die inbeukt op een politiek systeem waardoor ze worden uitgesloten
Vb. 401 in het gebouw Vooruit
o Zeer zware sociale strijd
o Vandaag: Breuklijn van de vakbonden die de werknemers organiseren
Soms in strijd, maar veel vaker in overleg
3) Natie - Subnatie
o Communautaire breuklijn
o Hierdoor is de mogelijkheid ‘het einde van België’ ontstaan
o Talen en door de Vlaamse Beweging
o Ontstaan van een Vlaamse subnatie
o Er zijn 2 partijen die België willen opdoeken – Oorzaak? Deze breuklijn
Volstaan deze 3 breuklijnen?
- Postmaterialistische en materialistische breuklijn
o Geld voor materiële waarden?
o Valt samen met inkomen
o Ontwikkeling van een stroming die de nadruk legt op immateriële waarden = …
o Kan men dit vertalen in politieke partijen? Vb. Groen heeft zich genesteld op deze breuklijn
- Ecologische breuklijn – !: Climate change
o Mobiliteit
o Landbouw
- Groeiende breuklijn tussen stad en platteland
- Conservatief en progressief? Zeker een breuklijn, maar deze tegenstelling kan je terugvinden op elk
van de 3 breuklijnen – Gaat voorbij het breuklijnenmodel (!)
- Migratie – Etnische breuklijn
o Waarbij migratiestromen op gang gekomen zijn (jaren 60) voor niet-Europeanen en dit zorgt
voor een nieuwe breuklijn die soms gekoppeld is aan de tegenstelling ‘rijk-arm’
Conflict en polarisatie
- Affiche: KONING LEOPOLD III – Koningskwestie
- Het moment dat de polarisatie tussen groepen bijna tot een burgeroorlog leidt in België
- 1950: Volksraadpleging
- Overbrugd door compromis – Boudewijn op de troon
2
, - Ondertekening van het schoolpact – Laatste grote oplossing van een massieve confrontatie tussen
clericaal en anti-clericaal – Oplossing: België met 3 entiteiten
- Gaat het consensusmodel nog wel werken?
Donderdag 17 februari – les 1 – België avant la lettre
Waar beginnen we met een geschiedenis zonder land?
- ROLF FALTER – België: Een geschiedenis zonder land
- !: Voor 1830 geen sprake van ‘België’
- DUS: Waar begint ‘het verhaal van Vlaanderen’?
o De BOURGONDIËRS – Niet België? Lage landen
o GALLIËRS – Belgica: Naam België
o Het Romeinse Rijk
o Zuidelijke Nederlanden
o !: Geen onverbrekelijke bloedband tussen mensen die hier vroeger leefden en het actuele
België
AMBIORIX – Gallo-Romeinen
- Horum omnium fortissimi sunt Belgae
- Eburonen vs. Romeinen
Waar begint onze geschiedenis? 1) Gallo-Romeinse tijd
- We liggen aan de Limes
- (!) Taalgrens = Cultuurgrens
- Christendom als staatsgodsdienst
Waar begint onze geschiedenis? 2) Merovingen en karolingen
- Volksverhuizingen Germanen
- Christelijk geloof opnemen – Doop van CLOVIS
- KAREL DE GROTE – Rijk vestigen via oorlogsvoering
o 3 opdelingen onder zijn 3 zonen – Verdrag van Verdun (843)
o Belang?
o Wij liggen in het ‘tussenrijk’
o Sluitstuk van de feodaliteit
- 3 opdeling verdwijnt en het middenrijk verdwijnt – Verdrag van Meerssen (870)
- Bourgondische rijk – Impact op staatsvormingsproces dat van belang is gezien de verdere evolutie
- Standenmaatschappij
Onze gewesten van de 10de tot de 14de eeuw
- De gewesten zijn leenrechtelijk verbonden – Diverse politieke territoria
- Dit is verdeeld door 2 grote entiteiten
1) Koning FR
2) Keizer DU
- Grens loopt door deze gebieden (zie kaart)
- Grens Vlaanderen en Brabant
3
, - Grens Schelde
- Guldensporenslag 1302 – Betekenis is een product van de Belgische geschiedenis van na 1830 en de
Vlaamse beweging (!!!) – HENRI CONSIENCE
- Slag bij Woeringen 1288
Onze contrijen kunnen zich voor een stuk wapenen tegen de slokzucht van monarchen
- Hoezo? Er zit veel rijkdom hierin
- Bourgondië – FILIPS DE GOEDE: Bourgondische staatsvorming
Habsburgse Nederlanden
- KAREL V
- Conflicten
- Uiteindelijk: Spaanse Zuidelijke Nederlanden
o Plakkaat van Verlatinghe – 26 juli 1561
Dit mondt uit in allerlei dynastieke ontwikkelingen
- Republiek – Noordelijke Republiek – WILLEM VAN ORANJE I
Donderdag 17 februari – les 1 – Van Ancien Regime tot moderne natiestaat + Belgische revolutie
Overgang? Cruciaal kantelmoment in onze westerse geschiedenis
- Vroegmoderne periode naar moderne tijd
- Einde VMT? Verlichting – Allerlei ingrijpende en nieuwe concepten
- !: Compleet nieuw maatschappijmodel met democratische principes
- Overgang naar scheiding tussen kerk en staat
Franse tijd: 1794-1814: Overgang van ancien regime naar ‘moderne natiestaat’
- Moment van de start van de Franse revolutie
- Moment dat de franse derde stand zich gaat uitroepen tot de enige rechtmatige vertegenwoordiger
van de natie – het volk grijpt de macht
- Gevolgen voor heel Europa (!)
- Doel? AR wegvagen en een constitutioneel/ grondwettelijk systeem gaat vestigen
- Einde van willekeur en machtsconcetratie
- Regime van scheiding der machten, scheiding van kerk en staat + gelijke burgers (!)
Franse tijd: Zuidelijke Nederlanden – Andere revolutie: Brabantse omwenteling
- 1789 (hetzelfde jaar!)
- Wat? Zuidelijke Nederlanden protesteren tegen de Oostenrijkse keizer
- Waarom? Verzet tegen de moderniseringen die JOZEF II doorvoerde
o Vb. Tolerantie edict: Protestanse godsdienst + afschaffing privileges katholieke godsdienst
o Aanval oude instituties christendom
o Statisten = de stasies = diegenen die vast wilden houden = cosnervatieve krachten
- Statisten gaan steun krijgen van progressieve groepen (Vonkisten) maar voor andere redenen
o Meer hervormingen en minder hervormingen (!)
o Vreemde coalitie van progressieven en conservatieven
o De Eerste Belgische Revolutie’
- Eind 1789: Verslaan van Oostenrijkse leger
Etât Belgique – Nederlanden
Jonge staat die wordt verscheurd door tegenstellingen
Eind 1790: Oostenrijks rijk terug
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elisaderop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.
