Aantekeningen van de colleges in 2023 aangevuld met de belangrijkste informatie uit de artikelen waar de docent naar refereert voor de premaster Orthopedagogiek bij de SPO.
Samenvatting
Neuropsychologie
Aantekeningen van de colleges in 2023 aangevuld met de belangrijkste informatie uit de artikelen
waar de docent naar refereert voor de premaster Orthopedagogiek bij de SPO.
Inhoudsopgave
College 1 .................................................................................................................................................. 2
Prognoses ............................................................................................................................................ 3
Plasticiteit ............................................................................................................................................ 3
Herstelpatroon .................................................................................................................................... 4
Onderzoek ........................................................................................................................................... 4
Testen .................................................................................................................................................. 5
Hersenontwikkeling ............................................................................................................................. 6
Het brein .............................................................................................................................................. 8
Wat kan er mis gaan? .......................................................................................................................... 8
College 2 .................................................................................................................................................. 9
Prenataal versus postnataal .............................................................................................................. 10
Grijze en witte stof ............................................................................................................................ 10
Lokalisatie van functies in het brein .................................................................................................. 10
Nature versus nurture ....................................................................................................................... 11
Causaliteit .......................................................................................................................................... 11
College 3 ................................................................................................................................................ 12
Cerebrale parese ............................................................................................................................... 12
Prematuriteit ..................................................................................................................................... 13
Hechtingstheorie van Bolby en Ainsworth ........................................................................................ 13
College 4 ................................................................................................................................................ 14
Verschillende specifieke onderzoeken worden besproken ............................................................... 14
Onderzoeken over ADHD ................................................................................................................... 16
College 5 ................................................................................................................................................ 19
Comorbiditeit tussen ADHD en ODD / CD ......................................................................................... 19
College 6 ................................................................................................................................................ 21
Congenitale hypothyreoïdie (CH) ...................................................................................................... 21
Phenylketonurie (PKU)....................................................................................................................... 21
, College 1
19-04-2023
Diagnose
Ontwikkelingsstoornissen
• Worden vroeg in kindertijd ontdekt
• Vroege interventie nodig om beperkingen te minimaliseren en onaangetaste functies te
beschermen
Verworven stoornissen
• Verschillende oorzaken
• Verschillend verloop van herstel
• Kinderbrein ontwikkelt snel
▪ Meer plasticiteit
▪ Kwetsbaarder
Waarom is er een ontwikkelingsperspectief nodig?
• Belangrijk onderscheid tussen verworven letsel of aangeboren letsel. De diagnose is
verschillend
• Belangrijk onderscheid tussen ontwikkelingsstoornissen en verworven stoornissen omdat er
bij een verworven stoornis de oorzaak bekend is en bij een ontwikkelingsstoornis niet
• Je wilt zo vroeg mogelijk interventie toepassen om te voorkomen dat de problemen
uitbreiden
• Meerdere oorzaken kunnen leiden tot hetzelfde probleem en een oorzaak kan leiden tot
meerdere problemen
Moeilijkheden bij de diagnose
• Brein is in ontwikkeling
▪ Ontwikkeling van de hersenstam gaat van achter naar voor. De prefontale kwab is een
soort aansturingscentrum voor de rest, is in ontwikkeling tot ongeveer 21 jaar.
Dezelfde functies worden eerst door achterin het hoofd aangestuurd en later meer
naar voren. Dus als je iets meetbaar wilt maken, moet je steeds andere delen
bestuderen om daar iets over te kunnen zeggen
▪ Bepaald ‘normaal’ gedrag veranderd voortdurend, wat voor de ene leeftijd wel
normaal is, is dat voor een andere leeftijd niet
• Testen zijn leeftijdsgebonden
▪ Bruikbare testen zijn afhankelijk van wat het kind al kan. En de uitkomst van testen
voor verschillende leeftijden, kan wel verschillen
▪ Voorspellende validiteit = hoe goed kan deze test voorspellen
• Communicatie met kind
▪ Doordat kinderen zelf (nog) niet alles onder woorden kunnen brengen, ben je als
hulpverlener aangewezen op wat anderen betrokkenen zeggen. Diagnose “by hear-
say”
▪ Dit brengt problemen mee, want hoe waar is het wat anderen zeggen, hoe zijn zij zelf
beïnvloed, je kunt het niet ‘meten’, aangewezen op oordelen van anderen
• Growing into deficit (tentamenvraag)
▪ Meerdere oorzaken, meerdere uitkomsten. Wij denken vaak in oorzaak > gevolg en
dat die dicht bij elkaar liggen (bij verworven letsel is dat ook vaak zo), maar bij
ontwikkelingsstoornissen zijn hersengebieden aangedaan en kinderen merken daar
zelf nog heel weinig van. Bepaalde problematiek worden pas duidelijk bij een
bepaalde groei van de hersenen als de problemen zichtbaar kunnen worden.
, problemen worden langzamerhand zichtbaarder, maar dat is iets anders dan een
progressieve aandoening.
Prognoses
De lange termijn prognose is voor neurologische en anatomische aspecten lastig door:
• Positieve gevolgen van plasticiteit > Kennard principle
• Negatieve gevolgen van plasticiteit > Crowding
• Grote kwetsbaarheid
De lange termijn prognose is voor functionele aspecten en gedrag lastig door:
• Aanpassingsvermogen van gedrag (positief)
• Growing into deficit (negatief)
Dosis-reactie-relatie (Dose-response reaction)
• Hoe groter de neurologische aandoening, hoe meer beperkingen
• Hoe harder je tegen de muur rijdt, hoe moeilijker het herstel is
• Dat geldt voor zowel kinderen als volwassenen
Plasticiteit
Plasticiteit = het reorganiseren van de hersenen, de reactie van de hersenen op verandering
• Plasticiteit is een reactie
• De vraag is maar of het brein ook daadwerkelijk zo plastisch is
• Is niet leeftijdsafhankelijk en stopt niet met ontwikkelen als je volwassen wordt
• Beperkingen
▪ Als een vaardigheid aan het ontwikkelen is, is het extra gevoelig
▪ Na een ongeval is hetgene wat al geautomatiseerd is wel houdbaar, maar iets wat in
ontwikkeling is, zal sneller verdwijnen
▪ Gender maakt uit: bij meisjes ontwikkelt het brein sneller dan bij jongens
▪ Hormonen hebben ook invloed, maar de hoeveelheid in je lichaam wisselt regelmatig
Positief effect van plasticiteit
• Kennard principe = als het dan toch je lot is om een aandoening te krijgen, dan kun je het
maar beter op hele jonge leeftijd krijgen, want dan is de uitkomst vaak beter (de vraag is
alleen of niet juist het omgekeerde waar is)
Negatief effect van de plasticiteit
• Crowding = negatieve vorm van plasticiteit
▪ Meisje, 7 jaar, ongeval en letsel aan de linker hersenhelft (taal)
▪ Kort na het ongeval wijzen testen uit dat er wel problemen zijn met taal, maar de
ruimtelijke oriëntatie (rechts) is niks mis mee
▪ Na een tijdje neemt de rechter hersenhelft de functies van de linkerhersenhelft over
▪ Bij een test op langere termijn zijn de taalproblemen verminderd, maar zijn de
problemen met ruimtelijke oriëntatie ook toegenomen
▪ Dat is crowding, door de plasticiteit wordt het zo druk in de rechter hersenhelft, dat
de gezonde functies die daar zaten ook worden aangetast omdat zij plek moeten
maken voor de rest wat erbij komt
• Crowding beïnvloed ook de prognose, want daardoor worden de problemen veel diverser
• Speelt een grotere rol bij kinderen dan bij volwassenen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller xxshelley. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.55. You're not tied to anything after your purchase.
