Samenvatting Geschiedeniswerkplaats tijdvak 5: De tijd van ontdekkers en hervormers
3 views 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
VWO / Gymnasium
Book
Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
Samenvatting Geschiedeniswerkplaats tijdvak 5: De tijd van ontdekkers en hervormers. Complete samenvatting van het hele tijdvak.
incl. kenmerkende aspecten
Zelf altijd goede voldoendes mee gehaald :)
Ka’s: Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een
nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.
Niet meer de middeleeuwen, de vroeg moderne tijd. In kunst zit nu dieptewerking en
perspectief. Er is een nieuw mens- en wereldbeeld. De mens in nog wel gelovig maar de kerk
staat minder centraal. In de middeleeuwen stond de kerk centraal, in de renaissance stond
me mens en de wetenschap meer centraal. In de kunst werden ze minder schaamtevol over
naakt zijn en de kunst word minder bijbels.
De mens werd eerder gezien als slecht en zondig, ze moesten zich losmaken van de natuur en
zich richten op God. De wereld werd nog wel gezien als Gods schepping maar genoten ook
van de schoonheid ervan. De mens moest zich niet meer afwenden van de natuur maar hem
perfectioneren.
De renaissance ontstaat in Italië. In Italiaanse steden woonden de sponsoren van de kunst, zo
konden kunstenaren daar leven. Ook liepen er veel handelsroutes door Italië. In Italië was
ook de klassieke oudheid, de kunstenaren haalden hier inspiratie uit voor nieuwe kunst. De
kunstenaars probeerde de klassieke kunst te evenaren of te overtreffen. Zo ontstaat er een
hergeboorte. De tijd tussen klassieke oudheid en de renaissance word als negatief gezien, in
de tijd vonden weinig mensen het mooi. De kunst van de middeleeuwen noemden ze gotisch,
naar de barbaarse Goten die Rome hadden geplunderd.
Na de oudheid was er geen koepel meer gebouwd, Brunelleschi deed dit weer en bouwde
een koepel die groter was dan de oude. Hij gebruikte elementen uit de klassieke vormentaal:
zuilen, ronde bogen en kroonlijsten. Er ontstond een nieuwe architectuurstijl die leek op die
van de oudheid maar lichter en gracieuzer. Brunelleschi was ook de ontdekker van het
perspectief. Perspectief word in de renaissance opnieuw uitgevonden, met de hulp van
wiskunde. Beeldhouwers gingen aan de slag met anatomie, de wens was om beter te worden
dan de mensen waarvan ze inspiratie kregen. Naast de anatomie bestudeerde ze dus
klassieke voorbeelden. Ze onderzochten houdingen en gezichtsuitdrukkingen van mensen om
beelden levensecht te maken, het werk van Michelangelo was het hoogtepunt.
Door het idee dat ze een verbeterde versie van natuur creëerden werden kunstenaars niet
meer gezien als ambachtslieden, ze werden boven gewone mensen verheven.
Humanisten lazen klassieke werken. Er werden fouten ontdekt in oude teksten die werden
overgeschreven door monniken. Humanisten herkende bij klassieke auteurs hun
levenshouding. Ze bestudeerde teksten kritisch om de oorspronkelijke betekenis te
herstellen. Men nam de klassieke teksten op in het onderwijs, het onderwijs vernieuwde
hierdoor (humaniora). De uitvinding van de boekdrukkunst hielp hierbij. Boeken worden
goedkoper.
In de 16e eeuw werd de renaissance over Europa verspreid. Buitenlandse geleerden reisde
naar Italië om hun vorming af te ronden. In het noorden van de Alpen ontwikkelde het
anders omdat daar geen klassiek verleden was. Hier richtte het humanisme zich op de
wedergeboorte van het oorspronkelijke christendom. Humanisten ontdekte dat ook in
wetenschappelijke teksten fouten zaten. Er kwam meer observerend onderzoek.
, 5.2 De Europese expansie
Ka: Het begin van de Europese overzeese expansie
De ontdekkers begonnen aan ontdekkingsreizen. Ze zochten naar grond om uit te breiden
buiten Europa, mensen om te bekeren tot het christendom en goud. Het verlangen naar
goud was opgewekt door het goud dat via de Sahara naar Marokko was gebracht, ze wilde
weten waar dat vandaan kwam. Er werd gezocht naar een route langs de kust, vanaf de
Canarische eilanden werd de Afrikaanse kust verkend. Portugezen kwamen met hun
ontdekkingsreizen steeds verder naar het zuiden. Dit lukte omdat ze onbewoonde eilanden
ontdekten. Om verder naar het zuiden te kunnen moesten ze echt de oceaan op. Ze voeren
om West-Afrika heen en vonden zo de herkomst van het goud in Ghana. De kust waar goud
werd gevonden noemde ze de goudkust.
Na de goudkust gingen de Portugezen op zoek naar Indië. In 1488 vonden ze de grens tussen
de Atlantische oceaan en de Indische oceaan. Deze plek werd Kaap de Goede Hoop
genoemd.
Columbus kreeg geld om op reizen te gaan. In 1942 ging Columbus vanuit Spanje op
ontdekkingsreis. Hij kon met 3 schepen uitvaren door veel sponsoren en het geld van het
koningsechtpaar. Het geld was niet meer nodig om de Moren te verdrijven. In vijf weken had
Columbus land bereikt. De drie schepen waren de Pinta, de Niña en de Santa Maria.
Columbus noemde de mensen van het land waar hij aankwam indianen omdat hij dacht dat
hij in Indië was aangekomen. Zuid- en Oost Azië was Indië, hier werden specerijen en luxe
goederen vandaan gehaald. Columbus voer nog 3 keer naar Amerika en hij hield vol dat het
Indië was. Amerigo Vespucci zei dat er een nieuw continent was ontdekt en schreef hier een
2 boeken over, de nieuwe wereld. Een kaartenmaker noemde het later Amerika, dit is de
vrouwelijke versie van de naar Amerigo.
De Portugezen hadden ondertussen wel de weg naar Indië ontdekt. In 1510 arriveerde de
Portugezen in Indië waarna ze ook China en Japan bereikten. De Spanjaarden bereikten Indië
in 1522 volgens een andere route. Ze maakte voor het eerst in de geschiedenis een rondreis
om de aarde. De ontdekkingsreizen waren het begin van de overzeese Europese expansie. De
schepen werden steeds beter en er werden oorlogsvloten (armada’s) gestuurd om andere
landen te verjagen.
De Portugezen wilden geen grote gebieden veroveren, die waren te sterk. Ze namen kleine
gebieden in bezit langs de Afrikaanse en Aziatische kust waar ze factorijen bouwden
(handelsposten). Dit gebeurde vaak met steun van de plaatselijke machthebber. In 1550 had
Portugal 50 factorijen die deelnamen in handel russen de Aziatische kuststeden. Een deel van
het koopwaar ging naar Europa. Het hoofdkwartier in Azië was de stad Goa, deze hadden ze
gekoloniseerd. Na een tijdje kwam ook Spanje naar Indië en veroverde ze de Filipijnen die
vernoemd waren naar koning Filips II. Ook hun belangrijkste doel was handel en het
christendom verspreiden.
De Portugezen haalde slaven uit Afrika om suiker te maken, suiker was populair onder rijke
Europeanen. Toen ze Brazilië koloniseerde werden daar grote suikerriet plantages gesticht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annewolf1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.80. You're not tied to anything after your purchase.
