Samenvatting Geschiedeniswerkplaats tijdvak 9: De tijd van wereldoorlogen.
3 views 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
VWO / Gymnasium
Book
Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
Samenvatting Geschiedeniswerkplaats tijdvak 9: De tijd van wereldoorlogen. Zonder 9.8!! Verder helemaal compleet. Incl. kenmerkende aspecten per paragraaf.
Zelf goede voldoende mee gehaald :)
Ka: Het voeren van twee wereldoorlogen
Ka: Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de
betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering
De aanleiding van de eerste wereldoorlog was de moord op de Oostenrijkse kroonprins Frans
Ferdinand die op 28 juni 1914 werd doodgeschoten in Sarajevo. De moordenaar was lid van een
Servische terreurgroep maar Oostenrijk vermoedde dat de Servische geheime dienst erachter zat.
Bosnië hoorde bij Oostenrijk maar Servië maakte er aanspraak. Servië stookte zo de in Bosnië
wonende Serviërs op. Door deze dreigingen besloot Oostenrijk Servië te straffen, ze stelde Servië een
ultimatum: Oostenrijkse rechercheurs moesten in Servië vrije hand krijgen. Servië weigerde.
Oostenrijk had Duitsland aan zijn kant, Servië had Rusland aan zijn kant.
Op 28 juli verklaarde Oostenrijk Servië de oorlog, Belgrado werd gebombardeerd. Rusland
mobiliseerde zijn leger waarna Duitsland de oorlog aan Rusland verklaarde. Daarna mobiliseerde
Frankrijk en verklaarde Duitsland ook de oorlog aan Frankrijk. Op 4 augustus trok Duitsland België
binnen op weg naar Frankrijk. Hierdoor verklaarde Groot-Brittannië de oorlog aan Duitsland. Vanaf
toen vochten de geallieerden (Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland en Italië) tegen de centralen
(Duitsland, Oostenrijk en het Ottomaanse rijk). Ook werden troepen uit koloniën ingezet op Europese
slagvelden. In 1917 sloot de VS zich aan bij de geallieerden, toen was het echt een wereldoorlog.
Oorzaken:
Eind 19e eeuw waren bondgenootschappen in Europa ontstaan. De spanningen liepen op door
nationalisme en onderling wantrouwen. Frankrijk wou wraak voor de verloren oorlog tegen
Duitsland, ook wilde ze Elzas-Lotharingen terug. Oostenrijk voelde zich bedreigd door Rusland omdat
hun volken op de Balkan steunde. Rusland zag Duitsland en Oostenrijk als obstakel voor
machtsuitbreiding.
Om zijn rijk uit te breiden bouwde Duitsland een oorlogsvloot wat leidde tot een wapenwedloop op
zee met GB. De agressie van Duitsland zorgde ervoor dat GB niet meer Rusland als de grootste
bedreiging zag maar Duitsland. In Duitsland heerste het militairisme, generaals dachten dat de oorlog
net zo zou verlopen als met Frankrijk. Duitsland, Frankrijk en Rusland hadden oorlogsplannen die
snelheid nodig hadden, toen mobilisaties begonnen moesten ze snel zijn.
De spanningen op de Balkan vormde de grootste bedreiging, de situatie was onstabiel door het grote
nationalisme van de kleine landen. De betrokkenheid van Rusland en Oostenrijk maakte het extra
gevaarlijk. In 1912 en 1913 werden 2 Balkanoorlogen gevoerd waarbij Servië, Bulgarije en
Griekenland grote stukken van het Ottomaanse rijk afscheurden. Het westen geloofde toen nog dat
dit binnen de Balkan zou blijven.
Verloop:
In de eerste weken van de oorlog werd Frankrijk teruggeslagen uit Elzas-Lotharingen en Duitsland uit
Noord-Frankrijk. Hierna groeven beide partijen zich in, West-Vlaanderen en Noord-Frankrijk werd in
tweeën gedeeld door loopgraven, dit bleef bijna 4 jaar zo (westfront). Er kwamen meer fronten met
loopgraven zoals het oostfront met Duitsland/Oostenrijk tegen Rusland. Rusland had te maken met
binnenlandse problemen zoals de honger wat voor een opstand zorgde, de tsaar trad hierbij af. Een
nieuwe regering verhielp de chaos niet, in oktober grepen communisten de macht waarna er vrede
kwam met Duitsland in 1918.
, Drie weken later begonnen de Duitsers in het westen een voorjaarsoffensief, maar de geallieerde
gingen in tegenaanval. De geallieerde hadden 2 voordelen: ze hadden honderden tanks en er
kwamen voortdurend nieuwe Amerikaanse troepen. Toen de Duitsers werden teruggetrokken
besefte ze dat de oorlog was verloren. De stelde een burgerregering op om vrede te sluiten, maar de
Duitse arbeiders en matrozen kwamen in opstand. Toen de keizer hoorde dat het leger niet meer
wilde vechten voor hem, vluchtte hij naar Nederland. Er kwam na vraag van Duitsland een
wapenstilstand op 11 november.
De vernietigingskracht van wapens was heel erg toegenomen door industrialisering. Militair leverde
dit niks op. In 1917 begon Duitsland een onbeperkte duikbotenoorlog die onderwaterbommen
afschoten op vijandelijke en neutrale schepen. Ze wilde de Amerikaanse voedsellevering aan Groot-
Brittannië raken. Maar het gevolg was dat de VS de oorlog aan Duitsland verklaarde.
In 1916 vielen de Britten aan bij de Somme, ondanks een meerderheid aan mannen liepen ze vast in
prikkeldraad en mijnenvelden en werden ze neergemaaid door de Duitsers. Toch hielden ze niet op
met veel aanvallen, Verdun bleef uiteindelijk in Franse handen. Veel Overlevende leden aan
psychische klachten.
Betrokken burgers:
Legers bestonden vooral uit dienstplichtigen en vrijwilligers. De vrouwen en ouderen moesten de
productie op gang houden en wapens produceren. Door de beperking van
consumptiegoederenproductie ontstonden voedseltekorten. In Duitsland blokkeerde de geallieerde
ook de havens. België en Noord-Frankijk leden 4 jaar onder een Duitse bezetting, in België werden
burgers doodgeschoten omdat Duitsland bang was voor sluipschutters. Overal werden burgers
vermoord, dit kwam vooral door haatcampagnes.
Gevolgen:
Na de oorlog werd Duitsland gedwongen om de vrede van Versailles te tekenen.
Gevolgen verdrag van Versailles voor Duitsland:
- Ze moesten Elzas-Lotharingen teruggeven aan Frankrijk
- Verloor grondgebied aan Polen
- Raakte al zijn koloniën kwijt
- Mochten nog maar een klein leger hebben
- Werden als schuldige aangewezen en daarmee enorme herstelbetalingen
- Ze mochten geen lid worden van de Volkenbond
Van de multi-etnische staten bleef alleen Rusland bestaan, de communisten veroverde Georgië en
Oekraïne en stichtte de Sovjet-Unie. Het multi-etnische Habsburgse rijk en het Ottomaanse rijk
hielden op met bestaan. De geallieerden verdeelde het Turkse gebied onder elkaar, maar ze werden
verjaagd door het Turkse leger. Mustafa Kemal stichtte de republiek Turkije die in 1923 werd erkend
door de geallieerden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annewolf1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.80. You're not tied to anything after your purchase.
