Summary
Volledige samenvatting cursus kleur en licht + NCS
- Course
- Institution
Samenvatting van volledig cursus kleur en licht + les NCS
[Show more]
Seller
Follow
ambervandyck49
Content preview
KLEUR EN LICHTKLEUR EN LICHT ................................................................................................................ 1
1 Geschiedenis ............................................................................................................... 5
1.1 Kwantitatieve lichtplanning .................................................................................. 5
1.2 Kwalitatieve lichtplanning ..................................................................................... 5
1.3 Op de waarneming gerichte lichtplanning, waarneming als uitgangspunt voor
goede lichtplanning.................................................................................................... 5
1.4 Richard Kelly ....................................................................................................... 5
1.5 William Lam ......................................................................................................... 5
2. Zien en Waarnemen .................................................................................................... 6
2.1 Licht..................................................................................................................... 6
2.1.1 Wat is licht? ................................................................................................ 6
2.1.2 kleurindruk .................................................................................................. 6
2.1 Fysiologie van het oog ......................................................................................... 7
2.1.1 Oog en camera ........................................................................................... 7
2.1.2 Receptoren ................................................................................................. 7
Staafjes.......................................................................................................... 8
Kegeltjes ........................................................................................................ 8
2.1.3 Dag en nacht .............................................................................................. 8
2.1.4 Luminantie .................................................................................................. 8
2.1.5 Adaptatietijd ................................................................................................ 9
2.1.6 Ooggevoeligheid ......................................................................................... 9
2.1.7 Accommodatievermogen .......................................................................... 10
3. Psychologie van het kijken ........................................................................................ 10
3.1 Stabiliteit ............................................................................................................ 10
3.1.1 Lichtsterkte ............................................................................................... 11
3.1.2 Luminatieverloop ...................................................................................... 11
3.1.3 Ruimtelijkheid ........................................................................................... 11
3.1.4 Wandstructuur .......................................................................................... 11
3.1.5 Lichtbundel ............................................................................................... 12
3.1.6 kleurwaarneming ...................................................................................... 12
3.1.7 Perspectief ................................................................................................ 12
3.1.8 Maat ......................................................................................................... 12
4. Waarneming van het oog .......................................................................................... 12
4.1 Gesloten vorm ................................................................................................... 12
4.2 Nabijheid ........................................................................................................... 12
4.3 Binnenzijde ........................................................................................................ 13
4.4 Symmetrie ......................................................................................................... 13
4.5 Vormen met een gelijke breedte ........................................................................ 13
4.6 Ononderbroken lijn ............................................................................................ 13
4.7 Mooie vorm........................................................................................................ 14
, 4.8 Gelijksoortigheid ................................................................................................ 14
5. Voorwerpen van de waarneming ............................................................................... 14
Activiteit ............................................................................................................. 15
Informatie .......................................................................................................... 15
Maatschappelijk ................................................................................................. 15
6. Architectuur Belichting ............................................................................................... 15
6.1 Binnenruimtes verlichten ................................................................................... 15
6.1.1 Functionele zones opbouwen ................................................................... 15
6.1.2 Ruimte Grenzen definiëren ....................................................................... 16
6.1.3 Architectuurelementen benadrukken ......................................................... 16
6.2 ruimtes verbinden .............................................................................................. 16
6.2.1 Binnenruimte - binnenruimte ..................................................................... 16
6.2.2 Binnenruimte - buitenruimte ...................................................................... 17
6.2.3 Buitenruimte - binnenruimte ...................................................................... 17
6.2.4 Buitenruimte - buitenruimte ....................................................................... 17
6.3 Objecten verlichten ............................................................................................ 17
6.3.1 Lichtverdeling............................................................................................ 17
6.3.2 Lichtrichtingen combineren ....................................................................... 18
6.3.3 Lichtverdeling variëren .............................................................................. 18
6.3.4 Object benadrukken .................................................................................. 18
7 Met lichtkleuren vormgeven........................................................................................ 19
7.1 Kleur .................................................................................................................. 19
7.1.1 lichtkleur - kleurtemperatuur- K-waarde .................................................... 19
7.1.2 Met kleur accentueren .............................................................................. 20
7.1.3 Kleursystemen .......................................................................................... 20
CEI-systeem ................................................................................................ 20
Munsell-systeem .......................................................................................... 20
7.1.4 Het effect van lichtkleur ............................................................................. 21
Wit Licht ....................................................................................................... 21
Kleurrijk licht ................................................................................................ 21
7.1.5 Kleurmenging............................................................................................ 21
Mengen van licht .......................................................................................... 21
Licht- en object kleur .................................................................................... 22
7.1.6 Kleureffect ................................................................................................ 22
Wit ............................................................................................................... 22
Grijs ............................................................................................................. 22
Zwart............................................................................................................ 22
Rood ............................................................................................................ 22
Geel ............................................................................................................. 23
Blauw ........................................................................................................... 23
Groen........................................................................................................... 23
Oranje .......................................................................................................... 23
Paars ........................................................................................................... 24
7.1.7 Kleurcontrasten......................................................................................... 24
, Kleur op zich ................................................................................................ 24
Kleur tegen kleur contrast ............................................................................ 24
Licht - donker ............................................................................................... 25
Koud warm................................................................................................... 25
Simultaan ..................................................................................................... 25
Complementair ............................................................................................ 25
Kwaliteit ....................................................................................................... 25
Kwantiteit ..................................................................................................... 26
8. Lichttechniek ............................................................................................................. 26
8.1 Maten en eenheden ........................................................................................... 26
8.1.1 Lichtstroom Φ ........................................................................................... 26
8.1.2 Specifieke lichtstroom of lichtrendement ................................................... 26
8.1.3 Lichtsterkte I ............................................................................................. 27
Eenheid ....................................................................................................... 27
Afgeleide grootheden ................................................................................... 27
Waargenomen lichtsterkte ........................................................................... 27
Weergave .................................................................................................... 27
Polaire lichtsterkte diagrammen ................................................................... 27
Wat is een verdelingscurve of een light distribution curve? ................................ 28
Een lichtverdelingscurve lezen........................................................................... 28
Symmetrische lichtverdeling ........................................................................ 28
Asymmetrische lichtverdeling ....................................................................... 28
Up- en/of downlighter ................................................................................... 29
Lichtintensiteit aflezen .................................................................................. 29
Verlichtingssterkte E .................................................................................... 29
Luminantie L ................................................................................................ 30
Lichtkleur ..................................................................................................... 30
Kleurweergave................................................................................................... 31
De beperking van CRI .................................................................................. 31
Relatie tussen lichtkleur en verlichtingssterkte ............................................. 31
9. Lichtbronnen ............................................................................................................. 32
9.1 Gloeilamp .......................................................................................................... 33
9.1.1 Eigenschappen ......................................................................................... 33
9.1.2 Toepassingsgebied ................................................................................... 33
9.2 Halogeenlamp ................................................................................................... 33
9.2.1 Eigenschappen ......................................................................................... 33
9.2.2 Toepassingsgebieden ............................................................................... 34
9.3 Fluorescentielampen ......................................................................................... 34
9.3.1 Eigenschappen ......................................................................................... 34
9.3.2 Toepassingsgebieden ............................................................................... 34
9.4 Kwiklamp ........................................................................................................... 34
9.4.1 Eigenschappen ......................................................................................... 34
9.4.2 Toepassingsgebieden ............................................................................... 34
9.5 Halogeenmetaaldamplamp ................................................................................ 34
, 9.5.1 Eigenschappen ......................................................................................... 34
9.5.2 Toepassingsgebieden ............................................................................... 34
9.6 Natriumlampen .................................................................................................. 35
9.6.1 Eigenschappen ......................................................................................... 35
9.6.2 Toepassingsgebieden ............................................................................... 35
9.7 Led Lamp .......................................................................................................... 35
9.7.1 Eigenschappen ......................................................................................... 35
9.7.2 Toepassingsgebieden ............................................................................... 35
9.8 Levensduur........................................................................................................ 35
9.8.1 LB-normering ............................................................................................ 35
LB-normering; de L-waarde ......................................................................... 35
LB-normering; de B-waarde ......................................................................... 36
Voorbeeld LB-normering .............................................................................. 36
De LBC-norm ............................................................................................... 36
10. LED ......................................................................................................................... 36
10.1 Algemeen ........................................................................................................ 36
10.2 Kleurrijke LEDs ................................................................................................ 37
10.3 Witte LEDs ...................................................................................................... 37
RGB led ....................................................................................................... 37
Licht conversie ............................................................................................. 38
10.4 T-type LED/miniatuur LED ............................................................................... 38
10.5 SMD LED ........................................................................................................ 38
10.6 COB LED......................................................................................................... 38
10.7 High power LED .............................................................................................. 38
11. Simulatie en berekeningen ...................................................................................... 38
11.1 Aansluitingsvermogen ..................................................................................... 38
Aantal armaturen ............................................................................................... 38
11.2 Punt Verlichtingssterktes ................................................................................. 39
11.3 Rendement Berekeningsmethode.................................................................... 39
11.4 UGR-methode ................................................................................................. 39
11.5 Onderhoudsfactor ............................................................................................ 39
11.5.1 Onderhoudsfactor armaturen ............................................................ 39
11.5.2 onderhoudsfactor ruimte .................................................................. 39
11.5.2 lamp lichtstroom onderhoudsfactor .................................................. 40
11.5.3 lampen levensduurfactor ................................................................... 40
11.6 Verlichtingskosten ........................................................................................... 40
12. Planningsgegevens ................................................................................................. 40
12.1 Lichtsimulatie ................................................................................................... 40
IES/ Eulumdat .............................................................................................. 40
DXF ............................................................................................................. 40
I-drop ........................................................................................................... 40
12.2 Onderhoud Waarde ......................................................................................... 40
12.2.1 Bedrijfsrendement van de armatuur .................................................. 41
12.2.2 Onderhoudsfactor van de armatuur ................................................... 41
,1 Geschiedenis
Uitvinding van gasverlichting en later de elektrische verlichten waren begin van nieuw
tijdperk
1.1 Kwantitatieve lichtplanning
Begin van de lichtplanning door middel van normen
↓
toenemende industrialisatie werkplekverlichting = invloed van verlichtingssterkte en -soort op
de effectiviteit van de productie
↓
omvangrijke regelgeving, die minimale verlichtingssterkten en kwaliteiten van de
kleurweergave en anti-verblinding bepaalt
⇒kwaliteit van het licht speelt nog geen rol / de psychologie van de waarneming wordt hier
buiten beschouwing gelaten / esthetisch effect dat licht kan overbrengen valt buiten de
verlichting regels
1.2 Kwalitatieve lichtplanning
Werd nagedacht over de kwalitatieve factoren van het licht, wordt rekening gehouden met
het overbrengende medium licht
1.3 Op de waarneming gerichte lichtplanning, waarneming als uitgangspunt voor
goede lichtplanning
1.4 Richard Kelly
→ bestudeerd afzonderlijk kwaliteiten/ functies van licht
1) ambient luminescence / licht om te zien / algemene verlichting
= zorgt ervoor dat in de omringende ruimte de mensen en objecten zichtbaar zijn
= gebruikt voor ruimte volledig te verlichten
2) focal glow / licht om naar iets te kijken / accentverlichting
= licht wordt gebruikt voor het gericht aandacht trekken van de mens, helder verlichte
gedeelte trekken onbewust de aandacht naar zich toe
= gebruikt voor bepaalde plek duidelijk te maken (vb) hoofdingang
3) play of brilliants / licht om te bekijken / decoratieve - sfeerverlichting
= licht dat niet wordt gebruikt om andere objecten interessant te maken maar van
zichzelf interessant is
,1.5 William Lam
→ maakt in jaren 70 criteria catalogus voor kwalitatief georiënteerde lichtplanning
→ 2 hoofdgroepen in de criteria
1) activity needs
= beschrijven de vereisten, die uit de actieve bezigheden in een visuele omgeving
ontstaan
= richten zich op de functionaliteit van een visuele omgeving
2) biological needs
= vatten de in iedere context geldige psychologische vereisten aan een visuele
omgeving samen
= omvatten de verregaand onbewuste behoeften, die voor een emotionele
waardering van een situatie essentieel zijn
= richten zich op het welbevinden in een visuele omgeving
→ oriëntatie ; ruimtelijk of informatief
- ruimtelijk ; het aanduiden van routes, ingangen, uitgangen,...
- informatief ; verdere info over de omgeving als tijdstip, weer, wat er in omgeving
gebeurt,... wanneer deze info ontbreekt (vb bij gesloten ruimtes in warenhuizen) kan
dit een beklemmend gevoel geven, de info wordt pas aangevuld bij het verlaten van
de ruimte
→ begrijpelijkheid ; betrekking op de overzichtelijkheid en structuur van een ruimte,
bepaalt het gevoel van veiligheid in een visuele omgeving
→ Communicatie ; evenwicht tussen behoefte aan communicatie van de mens en zijn
aanspraak op een gedefinieerde privé-sfeer
2. Zien en Waarnemen
→ licht creëert door zijn intensiteit, zijn verdeling en zijn eigenschappen specifieke
omstandigheden, die onze waarneming beïnvloeden
2.1 Licht
2.1.1 Wat is licht?
= (zichtbaar licht), dat deel van het elektromagnetisch spectrum dat in staat is in het
menselijk ook een lichtindruk op te wekken
= een vorm van energie die zich met een bepaalde snelheid voortplant
zichtbaar licht = golflengte van licht tussen 380 nm (violet) en 760 nm (rood)
2.1.2 kleurindruk
= verschillende golflengtegebieden die elk een bepaalde kleurindruk in het menselijk oog
veroorzaken
,→ kleurenspectrum
= Het totaal aan lichtkleuren binnen zichtbare deel van het elektromagnetisch spectrum
→ monochromatisch
= licht dat slechts uit één spectrale kleur bestaat
→ menselijk gezichtsvermogen is niet instaat spectrale kleuren die gelijktijdig door een
lichtbron worden uitgestraald , afzonderlijk waar te nemen, het vat ze samen tot een
bepaalde kleurindruk
→ mengkleuren
= kleuren buiten de spectrale kleuren
→ Een lichtbron waarvan de uitgestraalde licht energie is samengesteld uit de genoemde
spectrale kleuren, zullen we min of meer wit waarnemen. De onderlinge verhouding tussen
de hoeveelheden uitgestraalde energie in de spectrale kleuren bepaalt of we een lichtbron
zullen beschouwen als wit of als wit met een kleurzweem in een bepaalde kleur
2.1 Fysiologie van het oog
→ niet enkel het oog is voldoende bij de waarneming , ook de interpretatie van deze
afbeelding
2.1.1 Oog en camera
→ werking van oog en camera vergelijkend ;
- beeld wordt omgekeerd geprojecteerd op film / netvlies. De sluier/iris regelt de
hoeveelheid licht dat zorgt voor het beeld
- Bij het oog wordt het omgekeerde beeld via de gezichtszenuw naar het brein
getransporteerd, om daar in de cortex weer rechtop te zetten
,2.1.2 Receptoren
= staafjes en kegeltjes die waarneming mogelijk maken
→ fovea = brandpunt van de lens, in dit gebied is de concentratie van de kegeltjes het
hoogst, terwijl de hoeveelheid kegeltjes naar buiten de periferie vinden we hier de hoogste
concentratie staafjes
Staafjes
→ scopotische visie / treedt in werking voor nachtzicht
- hoge lichtgevoeligheid
- grote capaciteit aan waarnemen van beweging over de hele visie
- laten geen kleur waarnemen
- nemen contouren niet scherp waar
- niet mogelijk om afzonderlijk objecten duidelijk te kunnen bestuderen
- verklaren onze nachtvisie
Kegeltjes
→ fotopische visie / treedt in werking voor dagzicht
- nodig om dingen onder hogere lichtsterkte te zien
- weinig lichtgevoelig
- geconcentreerd in centrale gebied in en rond netvlies
- neemt kleur waar
- neemt contouren waar
2.1.3 Dag en nacht
→ het oog kan zich instellen op verschillende verlichtings verhoudingen ; we nemen onze
omgeving zowel in maan- als zonlicht waar, hoewel verlichtingssterkte verschilt met factor
van 100 000
2.1.4 Luminantie
→ aanpassing gebeurt grotendeels door netvlies, in kleine mate door pupil
,⇒ staafjes (scotopische visie / treedt in werking voor nachtzicht) en kegeltjes (fotopische
visie / treedt in werking voor dagzicht ) reageren op verschillende niveaus van lichtintensiteit
⇒ Beide receptoren worden geactiveerd in de overgangstijden van zonsop-en-ondergang (=
mesopisch visie)
→ adaptievermogen = aanpassingsvermogen aan grote luminantieverschillen (adaptatie
naar helderheid)
2.1.5 Adaptatietijd
→ Het oog kan niet alle verschillende luminanties verwerken op hetzelfde moment waardoor
gedifferentieerde waarneming uit voorkomt ⇒ objecten met een hoge helderheid bezitten
voor een bepaald niveau van aanpassing kunnen verblinding veroorzaken, het lijkt alsof ze
helderder zijn. Objecten van lage luminantie worden donkerder
→ adaptatie aan lichtere situaties verloopt sneller dan adaptatie aan donkerdere situaties
⇒ heeft invloed op lichtplanning ; vb bewust planning van luminantie stappen in een ruimte
2.1.6 Ooggevoeligheid
= de gemiddelde gevoeligheid van het menselijk oog voor verschillende golflengten.
→ Wordt bepaalde door 3 verschillende types lichtgevoelige cellen in het netvlies (kegeltjes),
elk type bevat ander kleurpigment en heeft daardoor eigen gevoeligheid maximum (kromme
die dit beschrijven overlappen elkaar wel grotendeels)
→ Bij geringe lichtintensiteit nemen staafjes over, die gevoeligheid maximum rond blauw-
groen hebben liggen
→ menselijk oog is niet voor alle golflengtes even gevoelig
→ licht in verschillende golflengtes veroorzaakt niet alleen kleurindrukken maar ook
helderheid indrukken
, ⇒ het licht dat binnen onze ogen valt wordt gekenmerkt door een inval richting, een
intensiteit en een spectrale samenstelling (=kleur)
⇒ onze ogen zijn ‘sensoren’ die bepaalde visuele info doorgeven aan de hersenen.
hersenen registreren, controleren en vergelijken met eerder opgedane ervaring, hierna is er
sprake van feitelijke waarneming
⇒ bij interpreteren van visuele ervaringsgegevens speelt het geheugen een belangrijke rol
=> we zien sneller datgene dat we verwachten te zien
2.1.7 Accommodatievermogen
= scherpstellen van het beeld op het netvlies gebeurt door vervorming van de ooglens . De
ooglens wordt platter of boller, om afstand van de ooglens tot het waar te nemen object aan
te passen.
→ De flexibiliteit van de lens neemt bij het ouder worden af, verklaring voor waarom mensen
op latere leeftijd bril nodig hebben
3. Psychologie van het kijken
= hoe het brein meewerkt aan de waarneming van beeldinformatie
Is het vermogen van de mens om zijn of haar omgeving geordend waar te nemen
aangeboren of moet die worden aangeleerd?
Zijn voor het waargenomen beeld alleen de van buiten inkomende zintuiglijke indrukken
verantwoordelijk of zet het brein deze stimulatie door het gebruik van eigen
ordeningsprincipes om in een waarneembaar beeld?
→ Contour
= De ervaring en daarmee verbonden verschating kan zo sterk worden dat ontbrekende
delen van een vorm automatisch worden aangevuld, of dat afzonderlijke details veranderd
worden waargenomen, om zo het voorwerp aan te passen aan de verwachting
→ Totale vorm
= De ervaring leidt ertoe , dat de totale vorm op basis van het zichtbaar maken aan
wezenlijke details wordt herkend
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ambervandyck49. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.81. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79789 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now