Summary
Samenvatting Niemand is een eiland - sociologie
- Course
- Institution
- Book
volgorde klopt soms niet helemaal, maar ik leerde dit en was er voor de erste keer door. Belangrijk de begrippen te kennen dan haal je al 10/20
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
lizeschamp
Reviews received
Content preview
1 De eigen aard van de samenlevingSociologie = ‘samenlevingskunde’.
Sociologen hebben interesse in:
- Hoe leven mensen samen in allerhande sociale verbanden?
- Wat zijn de kenmerken van die samenlevingsverbanden?
- Door welke wetmatigheden worden ze gestuurd?
1.1 Het dagelijkse leven door de bril van de socioloog
Dagelijkse waarnemingen sociologische bril nodig: structuur + betekenis geven aan wat we zien
sociologische verbeelding
Sociologische verbeelding is het bewustzijn dat onze individuele ervarings- en belevingswereld verband
houdt met de bredere samenleving (Mills, 1959)
Voor Mills bestaat de sociologische verbeelding uit 3 componenten:
- Geschiedenis: leert ons hoe de samenleving tot stand kwam en hoe ze verandert. We moeten het verleden
kennen om te begrijpen wat er vandaag gebeurt. ( industrialisatie, urbanisme hebben ons gemaakt.
- Biografie: betreft gebeurtenissen in ons persoonlijk leven die ons hebben gemaakt tot wie we zijn als
sociaal wezen. (hoe verhouden we ons tot de mensen die ons omringen)
- Sociale structuur: gaat over de instituties die ons leven bepalen ( kerk, politiek,..). geheel van sociale
relaties.
1.1.1 over eten en drinken
Mensen eten en drinken niet altijd en overal op dezelfde manier. Ook binnen eenzelfde samenleving treffen we
verschillen aan. (brunchen op zondag).
Alleen al kookboeken getuigen van de verandering in de sociale patronen.
Statussymbool: een teken dat niet functioneel wordt gebruikt (zoals het uniform van een politieagent), maar
als verwijzing naar rijkdom, macht, prestige.
Niet alleen de maatschappelijk rol van eten is grondig veranderd. Ook drinken heeft een sociale metamorfose
ondergaan. Lange tijd hing er rond koffie een geur van alledaagsheid, maar vandaag is koffie weer ‘sexy’.
1.1.2 Over Sport
Statussymbool kan via sport getoond worden: duurdere sporten -> hogere status
Sport is maw drager van symbolische codes van smaken en leefstijlen. Zo zouden de ‘hogere’ sporten waarden
als distance en finesse uitdrukken: lichaamscontact wordt vermeden door gebruik van tussenmiddel -> stick.
Sporten die populair zijn bij de arbeidersklasse zouden een patroon hebben van lijf aan lijf gevechten. Tegelijk
evolueerden blood sports zoals boksen.
1.1.3 Over lifestyle en lijfstijl
De cultuur van de ‘look’ is niet voor iedereen weggelegd. Via de massamedia dringen nieuwe cultuur en
lichaamsidealen door tot de brede lagen van de bevolking. Zodra het zover is verliezen ze hun trendy karakter.
Dat is voor smaak hebbende elites het signaal om zich een nieuwe look aan te meten, want enkel zo kunnen ze
zich onderscheiden.
,Dit werd ook al het “Conspicious consumption” genoemd. -> nieuwe elite = streefklasse. Ze onderscheiden zich
niet langer meer aan de hand van inkomen of door de materiële consumptie, maar door subtiele vormen van
consumptie.-> VSCO girls, bakfietsmoeders
1.1.4 Over liefde
Verliefdheid mag blind zijn, partnerkeuze veel minder. Mensen huwen binnen hetzelfde sociale milieu
(religieuze overtuiging, etnische herkomst, opleiding). Met iemand uit dezelfde groep valt makkelijk te praten
want er zijn veel gemeenschappelijkheden -> Minder risico op conflicten
Bovendien is er de Sociale druk van de omgeving. Dit leidt naar gearrangeerde huwelijken.
Literatuur: spanning tussen persoonlijke keuzes en de sociale druk. -> romeo en julia
1.1.5 Contingent maar niet arbitrair
Alles is contingent, maar niet arbitrair.
Iets is Contingent als het had anders kunnen zijn dan het nu is. (bv tafelmanieren). Mensen denken dat de
dingen hoe we ze vandaag hebben natuurlijk zijn, maar die codes van sociale handelen hadden zich ook anders
kunnen ontwikkelen.
Toch is ons leven NIET arbitrair, willekeurig of louter toevallig. Het is niet omdat een bepaald gebruik anders
had kunnen zijn dat er geen goede reden bestaat waarom het nu zo is. Bv tafelmanieren zijn zo omdat dit het
best is.
Socioloog gaat kijken naar deze ‘format’ van samenleven, Niet los van het verleden
1.2 Niemand is een eiland – zeker niet in tijden van corona
Titel:
- We kunnen niet zonder elkaar
- Iedereen, elk individu en elke bevolkingsgroep, is belangrijk voor de samenleving en niet alleen om
economische redenen
- Relationele karakter, wederkerigheid, van elk samenlevingsverband
1.2.1 Scherpt de coronacrisis onze sociologische waarneming aan?
Bij het begin van de pandemie kwam de positieve visie prominent aan bod: de overtuiging leefde dat ook deze
crisis zou leiden tot een meer solidaire en zelfs tot een heel nieuwe soort samenleving.
1.2.2 Ongelijkheid en armoede
Wie in laagbetaalde sectoren werkt, moet zich vaker met tijdelijke contracten tevreden stellen -> job
onzekerheid. Epidemiologische coronashock verlengt de economische crisisschok van tien jaar voordien.
COVID-19 en andere aandoeningen slaan veel harder toe bij mensen met een lage socio-economische status. ->
slechte omstandigheden: geïsoleerd, zwakke netwerken -> minder goed geïnformeerd over COVID-19. Ook
hebben ze door het leven in armoede een slechtere gezondheid.
1.2.3 Zijn ‘bubbels’ ook netwerken?
Het aantal contacten neemt exponentieel toe met het aantal personen (N) in iemands netwerk met de formule:
aantal contacten = N(N-1)/2
Aantal personen in iemands netwerk (N) formule om aantal contacten te berekenen: N(N-1)/2
Aantal personen groter > exponentiële stijging aantal contacten
1.2.4 Belang van sociale contacten, interactie en communicatie
“blijf in uw kot”: voor velen de plek waar vrienden worden uitgenodigd, van waaruit met anderen interactie en
communicatie wordt aangegaan. Voor anderen is dat een afgesloten ruimte die tot nog meer tot afzondering
leidt.
,1.2.5 Over het belang van draagvlak: twijfelaars en antivaxers
Fake news via sociale media neemt meer dan ooit de vorm aan van complottheoriëen.
Corona en complotdenken en gebrek aan vertrouwen in de overheid
Individuele vrijheid beschermen
Wantrouwen in overheid – elite – big farma
Complotdenken en self-fulfilling prophecy ( zichzelf waarmakende voorspelling ) gaan hand in hand. -> als
mensen situaties als werkelijk definiëren, dan worden die ook werkelijk in hun geloven
1.2.6 Het ‘verzet’: omwille van de aanslag op ‘de’ vrijheid of bij gebrek aan
solidariteit
Bij het verzet gaat de aandacht vooral naar de beperkingen die de middenklassen treffen. Er wordt
geprotesteerd tegen het inperken van de vrijheid waarbij het om vrijheden gaat dei buiten het bereik van de
gedepriveerde groepen in de samenleving liggen: reis beperkingen,..
Opstand tegen ‘de elite’ ( virologen) , wantrouwen en niet gehoord voelen.
Verzet in naam van vrijheid, maar wiens vrijheid?
Op algemener niveau rijst de vraag naar Solidariteit: welke?
- Warme solidariteit: kost niks
- Koude (structurele) solidariteit
1.3 Een stap verder: een sociologische blik doet beter begrijpen
1.3.1 Echtscheiding
Actor: persoonlijke redenen - psychologische gevolgen (-> twee mensen zien elkaar niet meer zitten
na lang samenleven)
Factor: maatschappelijke oorzaken en gevolgen: armoede, schoolachterstand bij kinderen, complexere
samenlevingsvormen, huisvesting…
echtscheidingsfenomenen:
- Tweeverdienersgezin – economische onafhankelijkheid, sociale contacten buiten gezin
- Verminderde sociale druk om samen te blijven vanwege kinderen
- Verminderde sociale controle op privéleven door kerk en familie
- Langere levensverwachting
- Inkorting echtscheidingsprocedure
- Homohuwelijk…
• Maatschappelijke gevolgen
Sociologen letten op de frequentie van de echtscheidingen, op variaties afhankelijk van het inkomen, het
beroep, de woonplaats of de leeftijd van de partners
1.3.2 Suïcide
Vlaamse suïcidecijfer hoog
Patroon? Meer bij lager opgeleiden, (langdurige) werklozen, alleenstaanden, mensen jonger dan 50, mannen
Emile Durkheim: Franse socioloog (1897/1967) (eerste socioloog)
- Le suicide. Etude de Sociologie
- Onderzocht volgens welke maatschappelijke factoren suicide-ratio’s varieerden:
, • Religie, burgerlijke staat, woonplaats, aan- of afwezigheid van militaire opleiding…
De verbanden tussen die kenmerken en de zelfdodingsratio’s hadden als gemeenschappelijke factor sociale
integratie, waarbij zowel een teveel als een gebrek aan sociale integratie tot meer zelfdodingsgedrag leidde.
Durkheims conclusies en ook zijn werkwijze dienen vandaag nog altijd als wegwijzers. Recentere onderzoeken
bevestigen zijn analyses -> landbouwers hebben hoger risico op suïcide -> sociale isolatie
1.3.3 Ziekte en dood
Onderzoek naar levensverwachting en gezonde levensjaren per opleidingsniveau toont grote ongelijkheid
Verklaringen voor de maatschappelijke inbedding van die ongelijke levensverwachting:
- Sociaaleconomische status (SES) = indicator die iemands (hogere of lagere) plaats in de samenleving
aanduidt en die wordt gemeten a.d.h.v. het onderwijsniveau, het beroep en het inkomen
- SES als verklaring, invloed verloopt meestal niet rechtstreeks, maar via tal van tussenliggende factoren, bv.
leef-, woon- en arbeidsomstandigheden, gedrag en levensstijl, kennis, opvattingen, waarden i.v.m.
gezondheid
- Laag inkomen -> werkloosheid of slechte job -> goedkope woningen -> ongezonder (gebrek goed voedsel)
-> kunnen minder beroep doen op ondersteuning -> machteloosheid ( afwezigheid locus of control)
- Verschillen in sterfte, ziekte en gezondheid via survey via zelfrapportage onderschatting want
mensen met lagere SES minder snel een aandoening als gezondheidsprobleem registeren i.v.m. hoger
opgeleiden
1.4 Een eerste definitie van sociologie
Er bestaan tal van definities. Ze hebben allen iets gemeen: sociaal handelen, sociale interacties en relaties,
sociale omgeving die sociale handelen beïnvloedt, voorspelbaarheid van handelen,..
Definitie De Jager en Mok
Sociologie = de wetenschap die de maatschappelijke patronen en structuren bestudeert, in hun ontstaan,
voortbestaan en veranderen, en tevens het sociaal handelen van mensen in wisselwerking met deze
patronen en structuren.
Het eerste deel verwijst naar maatschappelijke patronen en structuren. Daaronder vallen alle sociale
fenomenen die relatief onafhankelijk van ons handelen bestaan en zich veeleer opdringen aan ons handelen.
We onderscheiden twee soorten patronen:
1. Positionele dimensie: sociaal netwerk/sociale klasse bv. tafelmanieren
2. Symbolische structuren/cultuurpatronen: opvattingen -> waarden en normen, doelstellingen
en verwachtingen. Die opvattingen sturen ons handelen, zeker als ze geïnstitutionaliseerd
raken. (= zich ontwikkeld hebben tot gevestigde en grotendeels gewaardeerde manieren
waarop het sociale leven is georganiseerd) bv huwelijk, school,..
Positionele en symbolische patronen staan in voortdurende wisselwerking met elkaar. -> patronen sturen het
sociaal handelen
Het handelen gebeurt in een sociale omgeving en ondergaat kenmerken van die omgeving -> tafelmanieren bij
familie of op restaurant.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lizeschamp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now