Paragraaf 1
1. Welke factoren droegen bij tot het ontstaan van de Opstand in de Nederlanden (=
Tachtigjarige oorlog)?
Het streven van Karel V en Filips II naar centralisatie.
o Zij waren koning van Spanje, waardoor in de Nederlanden een landvoogd als
plaatsvervanger aanwezen.
o Ook kwamen er drie centrale Raden die samen de centrale regering voor alle
gewesten vormden.
o Alleen botste deze machtsvergroting met de opkomst van de burgerij. De
burgerij wilde de vrijheidsrechten en politieke rechten behouden &
vastleggen.
De splitsing van de christelijke kerk door de Hervorming.
o Deze splitsing leidde tot aan de ene kant de katholieke kerk en aan de andere
kant de protestantse kerk.
o Karel V en Filips II streefde naar centralisatie, dus ook in het geloof
(godsdienstige eenheid). Zij kozen voor de katholieke kerk. Zij
vervolgden de protestanten (in Nederland vooral de calvinisten) met steeds
strengere plakkaten. Die plakkaten moesten worden uitgevoerd door
plaatselijke bestuurders alleen deden vele dit niet/of met grote weerzin.
2. Op welke manieren werd in de Nederlanden gereageerd op de vervolging van
protestanten?
Er werd een smeekschrift aan Margaretha van Parma aangeboden (1566), met
verzoek de plakkaten af te schaffen. Er werd beloofd dat die plakkaten minder
streng zouden worden. Margaretha trad minder hard op. Nu durfde calvinisten
bijvoorbeeld hagenpreken te houden.
Ook kwamen protestanten in opstand door een openlijk verzet tegen de katholieke
kerk: de Beeldenstorm (1566). Veel kerken werden ‘gezuiverd’ van katholieke
zaken. Uiteindelijk deed Margaretha enkele concessies aan de calvinisten en wist
hiermee de orde te herstellen.
Filips II stuurde als reactie op de Beeldenstorm een leger naar de Nederlanden.
Margaretha nam ontslag en Alva werd landvoogd. Om de deelnemers van de
Beeldenstorm te bestraffen stelde Alva een centrale rechtbank in: de Raad van
Beroerten (1567). Hierdoor vluchtte duizenden inwoners naar het buitenland.
Onder andere Willem van Oranje en zijn twee broers.
3. Welke handelingen aan Spaanse en Nederlandse zijde betekenden het daadwerkelijk
begin van de Opstand?
In 1568 vielen Willem van Oranje en zijn twee broers vanuit het Duitse rijk de Nederlanden
binnen (zowel in het Noorden als in het Zuiden). De bedoeling was dat de bevolking tegen
Alva in opstand zou komen maar dit gebeurde niet. Later in dat jaar voerden Geuzen &
Watergeuzen (calvinisten die voor Alva waren gevlucht) een guerrilla (zij hadden hiervoor
toestemming van Willem van Oranje gekregen).
4. In welke gewesten slaagden de calvinisten erin zich van de macht meester te maken?
In Hollandse en Zeeuwse steden. Ze stelden zich onder leiding van Willem van Oranje.
, 5. Waarom werd de Pacificatie van Gent gesloten?
Overige gewesten kregen steeds meer overlast van Spaanse troepen die gingen muiten en
plunderen als ze niet op tijd betaald werden. Hierom werd de Pacificatie van Gent gesloten.
Dit was een onderling bondgenootschap. Net als gezamenlijk doel van alle gewesten om de
Spaanse troepen de verdrijven.
6. Waardoor mislukte de Pacificatie van Gent?
Er zou in alle gewesten geloofsvrijheid komen. Alleen de Pacificatie van Gent mislukte
doordat de te veel godsdienstige verdeeldheid was.
7. Welke overeenkomsten, besluiten en gebeurtenissen werden bepalend voor het
uiteenvallen van de Nederlanden? Leg bij het belang ervan voor de afscheiding uit.
Religievrede: Willem van Oranje stelde voor om in 1578 tot religievrede te komen.
Dit is vrijheid van eredienst voor iedereen in alle plaatsen. Dit werd echter
afgewezen. In veel gewesten was er hierdoor geen vrijheid van godsdienst.
De Unies:
o De Unie van Atrecht werd in begin 1579 door drie zuidelijke gewesten
gesloten. Zij onderwierpen zich aan Filips II en erkenden de nieuwe Spaanse
landvoogd Parma.
o Enkele weken later sloten de noordelijke gewesten en enkele zuidelijke
steden de Unie van Utrecht. Dit was een bondgenootschap ter verdediging
tegen de troepen van Parma.
Plakkaat van Verlatinge (1581): Gewesten verklaarden hierin dat zij het recht hadden
een vorst die zich als tiran gedroeg, te vervangen door een andere vorst.
8. Verklaar het ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in 1588.
Nadat sommige gewesten zich hadden afgescheiden, zochten ze samen met Willem van
Oranje zonder succes naar een andere vorst. Enkele jaren nadat Willem van Oranje
vermoord was, besloten opstandige geesten zonder vorst verder te gaan en zo ontstond de
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
9. Welke factoren droegen ertoe bij dat het leger van de opstandige gewesten het
grondgebied wist te behouden en later zelfs uit te breiden?
De Nederlanden hadden het geluk dat Filips II ook andere oorlogen voerde, o.a.
Frankrijk en Engeland, waar hij vaak prioriteit aan gaf.
Hele vele water en de drassige grond waren in het voordeel van de opstandelingen.
Spaanse acties werden namelijk gehinderd door het land onder water te zetten.
10a. Welke onderbreking was er in de oorlog?
Een wapenstilstand: het Twaalfjarig Bestand (1609-1621).
10b. Wanneer en hoe kwam er een einde aan de oorlog?
In 1648 toen werd de Vrede van Munster gesloten, Spanje erkende officieel de Republiek
der Zeven Verenigde Nederlanden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annelieke22. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.16. You're not tied to anything after your purchase.