Summary
SAMENVATTING VICTIMOLOGIE
- Course
- Institution
Samenvatting Victimologie
[Show more]
Seller
Followinnebeghein
Content preview
Oorsprong en conceptenGeschiedenis
1. De oorsprong
1.1. Victimologie
Victimologie is de wetenschappelijke studie over de omvang, de aard en oorzaken van (het
criminele) slachtofferschap, de gevolgen ervan voor de betrokken personen en de reacties daarop
door de samenleving, meer specifiek de politie en de strafrechtsbedeling alsook de vrijwilligers en
welzijnswerkers (WSV: World Society of Victimology).
Victimologie wordt vaak beschouwd als een subdiscipline van psychiatrie, rechten en sociaal
werk. Echter hebben de criminologen de grootste invloed op de victimologie. Het is een essentieel
onderdeel van de daderstudies binnen de criminologie en werd zo een integraal onderdeel van de
criminologische wetenschappen.
1.2. Geschiedenis
Jaren 1930: Léopold Szondi met de theorie van het genotropisme. Er is een wederkerige
aantrekking van dezelfde / gelijkaardige recessieve genen die het menselijk gedrag beïnvloeden
(instinct).
Ted Bundy (1946-1989) maakte zeker 36 slachtoffers in de jaren 1970. De slachtofferselectie is
een zaak van opportuniteit. Hij beweerde dat hij een slachtoffer kon herkennen door de wijze
waarop ze door de straat loopt, hoe ze haar hoofd houdt, haar lichaamshouding… Onderzoek
bevestigt dat slachtoffers een bepaalde typische lichaamstaal hebben, zeker in de wijze waarop
men wandelt. Psychopaten herkennen hun slachtoffer accurater.
‘Victimologie’ werd voor het eerst vermeld door Mendelsohn in 1947 tijdens het presenteren van
een paper. Hij wordt gezien als de spirituele vader van de slachtofferbeweging. Ook Werthem
(1949) pleit voor een ‘crime victim-centred’ wetenschap. Hij spitst zich vooral toe op moord.
Het eerste systematisch onderzoek naar het slachtoffer van een misdrijf vond plaats door von
Hentig (1941-1948). In ‘The Criminal and his Victim: the Victim’s contribution to the genesis of the
crime’ geeft hij kritiek op het eendimensioneel beeld binnen de criminologie.
Er zijn een aantal studies verschenen, zowel theoretisch als empirisch:
- Theoretische studies: over slachtoffertypes, de relatie tussen slachtoffer en dader en de rol
die slachtoffers spelen bij bepaalde criminaliteitsfenomenen
- Empirische studies: moord, verkrachting, diefstal, slagen en verwondingen, fraude,
afpersing…
Martin Wolfgang deed in 1957 onderzoek naar ‘victim precipitated criminal homicide’. Hij
bestudeerde 588 moordzaken tussen 1948 en 1952 in Philadelphia. In 26% van de VP cases was
het slachtoffer de eerste om geweld te plegen.
Menachem Amir deed in 1967 onderzoek naar ‘victim precipitated forcible rape’. Een slachtoffer
kan zowel een actieve als passieve bijdrage hebben. Dit is geen excuus voor de dader.
- Actieve bijdrage: drankje aanvaarden van een vreemde, meerijden met een vreemde
- Passieve bijdrage: niet sterk genoeg reageren op seksuele toenaderingen
1
,Victim precipitation (VP) of victim blaming? Vooral in de jaren 1970 werd VP meer en meer gezien
als victim-blaming.
VP-onderzoek heeft bijgedragen aan 2 belangrijke criminologische theorieën: de lifestyle theorie
van Hindelang en de routine activiteiten theorie van Cohen en Felson.
De kern van deze pioniers zijn de slachtoffers van misdrijven in 1950-1960. Ook tijdens de jaren
1970-1980 was er verhoogde aandacht door het ontstaan van professionele hulpverlening voor
slachtoffers van misdrijven.
1979: oprichting van de World Society of Victimology (WVS).
2. De evolutie
Tijdens de jaren 1970 werd de onderzoeksfocus geleidelijk verbreed. Men zag gelijkenissen met
oorlogsslachtoffers, gevangenen in kampen en bepaalde types van agressie en discriminatie (het
nazisme en de apartheid). Criminologen bestuderen andere misdrijven en fenomenen:
witteboordencriminaliteit, milieucriminaliteit… wie is hier het slachtoffer en quid perceptie? Deze
personen werden lang gezien als ‘geen slachtoffer’, maar zijn hier weldegelijk slachtoffers.
Ook binnen de WSV (World Society of Victimology) zijn er discussies over het onderzoeksobject
van de victimologie. Er is een verschil tussen de wetenschappelijke victimologen en de
humanistische hulpverleners.
Er is een tweespalt tussen de victimologen: zich beperkten tot slachtoffers van misdrijven of ook
andere slachtoffers bekijken? Het is een prominent debat in de jaren ’70-’80, maar dit is eind de
jaren 1990-2000 grotendeels verdwenen (zie UN Declaration). De UN Declaration of Basic
Principles of Justice for Victims of Crime and Abuse of Power (1985) werd unaniem
goedgekeurd in de Algemene Vergadering. Doel: minimumstandaarden waaraan staten dienen te
voldoen om slachtoffers op te vangen. De UN Declaration was een compromis tussen de
ontwikkelde landen (victims of crime) en de ontwikkelingslanden (victims of abuse of power,
machtsmisbruik). De eerste categorie heeft veel meer voorzieningen dan de tweede categorie, zij
moeten dezelfde rechten krijgen. De ontwikkelingslanden hebben geen voorzieningen om het
machtsmisbruik te bestrijden. Alle landen moeten erover nadenken om iets over machtsmisbruik in
hun wetgeving te plaatsen.
2.1. Van penal victimologie naar algemene victimologie
Bij de penal victimologie (strafrechtelijke victimologie) staat het slachtoffer van misdrijven
centraal. Dit wordt ook interactionist victimology genoemd. Het slachtoffer wordt afgebakend
als:
1. They have suffered a loss or some significant decrease in well-being unfairly or
undeservedly and in such a manner that they are helpless to prevent the loss.
2. The loss has an identifiable cause.
3. The legal or moral context of the loss entitles the sufferer of the loss to social concern.
Bij de general victimologie bestaan er geen beperkingen. Er is geen exclusie van schade zoals
consumentenbedrog, vervuiling, arbeidsgerelateerde gevaren en ziektes, politiegeweld,
discriminatie, armoede en oorlog. Dit wordt ook assistance-oriented victimology genoemd.
De human victimologie gaat akkoord met de algemene victimologie, maar sluit ongelukken,
natuurrampen en daden van God uit. De mensen zelf kunnen er niets aan doen dus dat kunnen we
niet zien als slachtoffer. Dit is een substroming.
2
, Pro verbreding Contra verbreding
Als victimologie werkt op preventie en Verlies van objectiviteit: abuse of power is
verbetering van het leed, dan zijn er geen ideologisch of normatief. Hoe ga je
beperkingen op het type leed (armoede, machtsmisbruik gaan definiëren, dit is een te
HIV…). Het soort leed doet er niet toe. subjectief concept.
Artificiële grenzen leiden tot prioriteiten: de een Te breed onderzoeksdomein
is erger dan de ander. Als je grenzen stelt in
Te politiek: zie onderzoek naar slachtoffers die
termen van aard en oorzaken, wat is er dan
law and order politici misbruiken. Criminelen
nog leed?
maken geen uitzondering, iedereen in de
Verbreding van de onderzoeksfocus binnen de gevangenis moet hun gevolgen dragen.
criminologie volgen. Slachtoffers van Slachtoffers willen wraak nemen via een hoge
witteboordencriminaliteit, greencrimi… worden straf.
ook opgenomen.
Human victimologie: kwalitatief onderscheid?
Wat met werkgerelateerde incidenten
(ongelukken)?
Iedereen kan zich slachtoffer voelen, maar dit
niet perse zijn.
2.2. Van micro tot macrovictimologie
Slachtofferenquêtes worden heel populair in de jaren 1970. Er is een verschuiving van individuele
studies naar slachtoffers bij specifieke misdrijven naar onderzoek naar het volume van
slachtofferschap en de socio-demografische karakteristieken van slachtoffers.
Men ging kijken naar cases en unieke slachtoffers bij specifieke misdrijven. Nu gaat men surveys
afnemen om niet enkel naar de gekende slachtoffers te kijken, maar naar de hele populatie. Het
dark number treedt hierdoor naar de voorgrond.
2.3. Van theoretische naar toegepaste victimologie (1975-2000)
De vroege victimologie zocht causale oorzaken van slachtofferschap en verklaringen van
slachtofferschap.
Door de kritiek op victim precipitation (VP) in de jaren ’70 ontstaat er een nieuwe focus binnen
de victimologie. De focus ligt nu op het helpen en ondersteunen van de slachtoffers. Er ontstaat
een politieke beweging, te zien in de aard van het onderzoek: van louter academisch naar
humanistische beweging (politiek activisme).
3
, 3. Concepten en definities
A person who, individually or collectively, have suffered harm, including
physical or mental injury, emotional suffering, economic loss or substantial
impairment of their fundamental rights, through acts or omissions that are in
violation of criminal laws, including those proscribing abuse of power. (UN
Declaration)
Slachtoffer ‘Het slachtoffer’ is het resultaat van onze eigen mores, cultuur, perceptie en
persoonlijke afweging. Hierdoor kunnen discussies ontstaan: is prostitutie
verkrachting? Consent heeft een andere betekenis in Zweden, Frankrijk,
het Verenigd Koninkrijk, de EU…
De schade kan verschillende vormen aannemen: fysiek, mentaal,
emotioneel, economisch verlies, vermindering van fundamentele rechten…
= victimisatie van het slachtofferschap
Victimisation
De gebeurtenis waarop of het proces waarbij iemand een slachtoffer wordt
of schade wordt berokkend aan een slachtoffer.
Het proces waarin de samenleving de schadelijdende partij de status van
Victimalisation slachtoffer geeft. Dit zijn zeer specifieke labels binnen een tijd, cultuur,
plaats…
Devictimalisatio Zie debat inzake prostitutie.
n
= herhaald slachtofferschap
De notie dat door een inadequate of ontoereikende behandeling van
Secundaire
victimisatie slachtoffers binnen de strafrechtsbedeling slachtoffers hun slachtofferschap
een tweede keer herbeleven. Voorbeeld: ongevoelige opmerkingen bij
aangifte bij de politie.
Uit onderzoek zou blijken dat eerder slachtofferschap een goede
voorspeller zou zijn voor toekomstig slachtofferschap. Mensen die
Herhaald slachtoffer geweest zijn van seksueel geweld lopen 35 x meer kans op
slachtofferschap nieuw slachtofferschap dan mensen die nooit slachtoffer zijn geweest.
Mensen die slachtoffer zijn geweest van een diefstal hebben 9 x eer kans
op nieuwe victimisatie dan mensen die nooit slachtoffer zijn geweest.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller innebeghein. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now