In dit document kan je de volledige samenvatting en lesnotities vinden van het vak Wereldgeschiedenis. Dit document bevat veel informatie en tips over de leerstof. Samen te leren met de powerpoints. Veel succes! - GESLAAGD
Maandag 13 februari – les 1: Inleiding tot de wereldgeschiedenis
Grafiek:
- In wat voor soort versnelling we in de voorbije eeuw terecht gekomen zijn
- In 1800 waren we met 1 miljard en nu passeren we 8 miljard
- Dit vak? Enerzijds een aantal vragen stellen: Wat kunnen we uit onze geschiedenis leren? Op welke
manier kunnen we hiermee aan de slag?
Vandaag:
- Dit is geen klassiek geschiedenis vak: Het gaat over de mens – Lange reisweg die niet stopt
- Vb. Oorlog aan de grenzen van Europa
- De wereld beeft nog altijd – Er zijn nog altijd natuurrampen en niet al deze rampen zijn alleen aan de
natuur toegeschreven
Pandemie:
- Als samenleving onszelf opsluiten en onszelf terug heruitvonden
- Er zijn nog heel weinig zaken die niet mondiaal zijn
Wereldgeschiedenis:
- Het verhaal van een bepaalde soort op een bepaalde planeet in dit gigantische gegeven van het
universum
- DUS: Aan de ene kant is het een gigantisch verhaal (van ons), maar het blijft natuurlijk ook iets
onbetekend als we het op een grotere schaal gaan bekijken
DUS: Wereld van de moderne mens
Tijd:
- Ons verhaal strekt zich uit tot 200.000 jaar terug als onze soort afsplitst van de grote boom van de
hominiden (mensachtige) – De enige overlevende tak (!)
- Dit is opnieuw weer heel nietig in de lange tijdslijn in het universum en hoelang de tijd bestaat (BIG
Bang – 14 miljard geleden)
- Eifeltoren: De geschiedenis van de moderne mens is gerepresenteerd als de dikte van de verflaag op
de bovenste bol van de eifeltoren
Tabel:
- Heel de tijdslijn – Wanneer je de tijd van het universum terugbrengt tot de spanne van 1 jaar: het
verschijnen van de eerste mens? Dik laat avond op de 31 ste december en het leven begint pas begin
oktober op deze tijdslijn
Wat kunnen we doen met het concept van wereldgeschiedenis?
- Niet alleen begrijpen (!) van het grote begrip, maar ook dat het iets is dat we zelf maken
- We maken geschiedenis door…
1) Er zijn – Een blokje te zijn in het verhaal van de mensheid en jezelf een plaats te geven
2) Geschiedenis schrijven en verzinnen – Als mensheid hebben we onze geschiedenis ook zelf
geschreven – We maken verhalen van het verleden en deze gaan we onszelf vertellen en deze
verhalen zijn belangrijk voor onze eigen identiteit te maken – Waarom bestaan we als sociale
soort – DUS: Geschiedenis maken doe je ook door ze te vertellen en hierdoor gaat de geschiedenis
voor een stuk gefixeerd worden
- Waar komen we vandaan?
- Tijd – Aan een omgeving geef je tijd omdat je deze plaatst in een tijd
, - DUS: Een wereld is niet allesomvattend, maar ze zijn gelaagd (!)
Ruimte:
- We gaan de ruimte ook invullen en hierover nadenken
- Vaak ingevuld op een hiërarchische manier: Mensen die ver weg van ons zijn zijn dommer als ons
Grafiek:
- We weten dat de wereld enorm sterk gaat blijven
- De toename van de bevolking is niet alleen een kwantitatief gegeven maar gaat ook heel erg van aard
veranderen
- Europa – Groeit al een heel tijd niet meer – Ook VS en Zuid-Amerika
- MAAR: We hebben twee gigantische groeiers: Azië en Afrika
- DUS: Verhaal van de 21ste eeuw zal een verhaal zijn van toenemende migratie
Steden:
- We gaan ook naar een wereld waar meer mensen in steden gaan wonen
- Grafiek – Aandeel van de bevolking die in steden woont
!: De wereld gaat niet kleiner worden:
- Kaart – Inkomens per capita
- De gebieden waar de grootste bevolkingsgroei gaat toenemen zijn de niet-rijke gebieden en ook dit zal
de wereld sterk veranderen
Verandering:
- De wereld is al heel lang aan het veranderen
- Kaart – BNP per capita
- 1500 – Rijkste gedeelte van de wereld 500 jaar terug? Eurazië
- 1900 – Europa en ook langzaam Noord-Amerika worden de rijke delen van de wereld en andere delen
van Eurazië gaan hun rijkdom verliezen en zeker Afrika gaat totaal gemarginaliseerd worden samen
met Midden- en Zuid-Amerika
- 1950 – Het hoogtepunt van de Atlantische wereld
- 2015 – Opnieuw in het oosten van Eurazië zijn economische machten aan het groeien (China, Japan,…)
Globalisering:
- Heel het discours van globalisering: De wereld wordt meer geïnterconnecteerd
- Er is grote interconnectie, MAAR: De machtscentra (Noord-Amerika, Europa en Oost-Azië) blijven zich
duidelijk kristalliseren
- DUS: De wereld is geen vlakke wereld, MAAR: Een wereld waarin machtscentra heel belangrijk blijven
Wereldkaarten:
- Clichés, sjablonen, fakenews – DUS: We kunnen naar de wereld kijken op heel veel manieren
- Wereldkaart – De kracht van de menselijke verbeelding – Vb. Verschillende soorten perspectieven van
de wereldkaart
- Afrika kaart – Hoe Afrika er zou uitzien als deze niet gekoloniseerd zou zijn
- Af en toe moeten we nog verder de stap achteruitzetten en nadenken: “Stel als het nu anders was
geweest” – Is dit een zinvolle vraag? Dit verbeeldt de kracht van ‘wereld’
‘Een schitterend ongeluk’:
- Menswetenschappen: Archeologie, filosofie, taalkunde
- Hoe hebben we onszelf materieel een plaats gegeven?
, - Er is geen manier om een goed historisch besef te krijgen als je geen goede tijdslijn in uw hoofd hebt
- Gevaar? Teleologisch bedoeld verhaal – Gevaar van een ‘lijn’
- We hebben de neiging om onszelf te zien als een resultaat van een ultieme, lange revolutie – De mens
als een soort uitkomst van evolutie – Onzin (!) – Grafiek: Gewervelde dieren en de mens zijn een soort
surplus, want al het leven van ervoor bestaat nog – Zijn wij een soort exponentieel product van een
evolutie? Neen, we zijn een extra door complexe evolutie en kan makkelijk terug afgekapt zien
- Stephen G. Gold (paleontoloog) – Grafiek: Als we de geschiedenis van het leven weergeven als een
optelling van een aantal soorten – Soort = aparte groep van levende wezens die onder mekaar
reproduceren en niet met anderen – Hoeveel soorten zijn er? Heel sterke groei sinds het cambrium –
Wat valt er op? Dat er periodes zijn in onze geschiedenis dat het aantal soorten terugvalt met 80-90%
= periode van massa-uitsterving – Laatste 65 miljoen jaar geleden (47% verdwijnt van de bekende
soorten)
- Elke keer hebben onze voorouders het overleefd – DUS: Als je als soort nu nog bestaat wilt zeggen dat
elke keer dat je voorouders het hebben overleefd
- DUS: “Als je de film van het leven zou terugkeren nooit zou je nooit uitkomen met de natuur die nu
bestaat” – 99% van alle soorten die ooit bestaan hebben, bestaan niet meer en daar zijn wij een deel
van – DUS: We zijn schitterend, maar zijn ook een ongeluk (Stephen G. Gold)
Vals beeld:
- Dit is een van de valse beelden van evolutie – Dit is een typisch beeld van een rechte lijn: “We
stammen af van de apen” – Neen, we stammen samen met de apen af van dezelfde voorouders
- Een van de takken zijn wij
- Deze beeltenis klopt niet
Over wie hebben we het als we het over onze geschiedenis hebben?
- We hebben het over die moderne mens – De soort waar wij toe behoren
- Wij zijn duidelijk één soort, want we kunnen met elkaar produceren
- Origine? 250.000 jaar terug – Heeft heel lang in Afrika een bedreigde soort geweest – 70.000 jaar
terug? Het is die migratiegolf waar we van af stammen
- !: Wat wij kennen (postindustriële mens) dat die periode amper 1/10 van onze tijd is – De tijd ervoor?
Boeren – Daarvoor? 96% van onze tijd hebben we rondgelopen als jager-verzamelaars
De menselijke reis – Homo sapiens:
- - Jager-verzamelaars – We zijn JV tot 10.000 jaar terug – Dit leidt tot de grote migratiebeweging dat
we met kleine groepen de wereld zijn gaan bevolken/bekoloniseren – Mensen vind je overal terug en
op de vooravond van de landbouwrevolutie zijn we ongeveer met 6-10 miljoen – DUS: Het grootste
deel van onze geschiedenis
- Landbouwsamenleving – 8000vt tot 1800 – Op de vooravond van 1800 zijn we met 800 miljoen
mensen – Binnen deze samenleving krijgen we hernieuwde mechanisme
- Industriële samenleving – Verstedelijking en miljarden mensen na 1800 tot in de toekomst
- Wat daarna? Dit weten we niet – Geschiedenis verandert: Post-antropoceen
Maandag 13 februari – les 1: Wereldgeschiedenis – Een geschiedenis van de wereld?
Menselijke wereldgeschiedenis:
- Doelstellingen van deze les:
o Waarom een vak ‘Inleiding tot’?
o Waarom ‘Wereldgeschiedenis’?
o Wereldgeschiedenis vroeger en vandaag
, Het spannende verhaal van onszelf:
- ‘Een’ verhaal – Snapshots uit een reeks boek uit eind jaren 60 begin jaren 70
- ‘Ieder van ons is deel van de geschiedenis’
Geschiedenis is permanent in evolutie:
- Met de landbouw wordt alles beter – Is dit zo?
- Grote rijken hebben de beschaving gebracht – Discussie? Overheersing, cultuur, omgaan met de dood
- Geframed in een verhaal
“Alles wordt beter als de Europeanen Amerika gaan overnemen”:
- Oktober 1492
- Wereldgeschiedenis krijgt een andere draai
Avonturen in de Nieuwe wereld:
- Goud vinden
Wereldgeschiedenis als een andere manier van kijken:
- Onze eigen geschiedenis is groots en vol met sentimenten – Verlies, neergang, opkomst, schoonheid…
- Wat doe je hiermee? En op welke manier kan je hier betekenis aan geven?
- Groots in de zin van dat het ontspannend is: Grote EN kleine verhalen
- Bestudeert vanuit menselijke relaties ontwikkeld doorheen de tijd
- DUS: Wereldgeschiedenis bestudeert menselijke gemeenschappen in een vergelijkend perspectief en
in hun onderlinge samenhang
- Metaverhalen = verhalen die de grote processen proberen te incorporeren – DUS: Reisweg van de
mens in de mondiale context
Twee manieren van kijken:
- Uiteindelijk is alles wat verteld wordt element van andere geschiedenis – Er worden nieuwe
perspectieven gecreëerd – Het heeft te maken met een nieuwe manier van kijken
- Focussen en uitvergroten – We zijn enorm goed geworden in het bestuderen van steeds kleinere
details (versnippering) – De werkelijkheid is één, maar toch delen we die op door de stukjes te gaan
verkleinen – Je kunt steeds verder inzoomen, maar af en toe moet je ook uitzoomen: Je kijkt naar
hetzelfde, maar je ziet iets anders
Wereldgeschiedenis als een andere manier van denken:
- Over alle domeinen van het menselijk handelen
- Mensen en hun natuurlijke omgeving – Mensen hebben telkens moeten uitzoeken hoe ze met hun
natuurlijke omgeving moeten omgaan – Hoe ga je hier mee om?
- De ontwikkeling en interactie van culturele systemen – DUS: Hoe culturele systemen ons beïnvloed
hebben – Vb. Religies: Bestaan al duizenden jaren
- Staatsvorming en conflict – Hoe hebben mensen keuzes gemaakt om ons eigen te organiseren en
conflict te kunnen kanaliseren?
- Sociale en economische structuren
- DUS: Klassieke vragen die meer vergelijken
Wereldgeschiedenis:
- In het woord zitten twee termen
1) Wereld – Wat we zelf creëren door connecties te maken en mentaal ze proberen te begrijpen
2) Geschiedenis – Moet je maken en zelf vertellen op basis van materiaal je vindt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elisaderop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.14. You're not tied to anything after your purchase.
