Summary
Samenvatting Religie, Zingeving en Levensbeschouwing (fase 3, semester 2)
- Course
- Institution
Samenvatting RZL: ppt + weblectures + cursus
[Show more]
Seller
Follow
steylsmariet0702
Reviews received
Content preview
Les 1. Wat is een ethisch dilemma?Dilemma’s in de toegepaste psychologie
Scenario 1: Jurre (♂, 48j) is opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Zijn echtgenote vraagt om
duidelijkheid waarom Jurre hun woonkamer in brand wou steken. Jurre is nog niet aanspreekbaar
tijdens de opname. Er is een vermoede van een psychose maar wat mag je zeggen tegen de vrouw?
Scenario 2: Dominique (♀, 32j) solliciteert bij het bedrijf waar jij werkt. Je kent haar en denkt dat ze
een goede collega zou zijn. Doe jij de selectie of niet? Zeg je iets tegen je baas of niet?
Scenario 3: Stella (♀, 35j) haalt 49/100 voor een diagnostische test. Ze heeft 50/100 nodig om door
te gaan. Ze is gemotiveerd en het zou veel voor haar zelfvertrouwen betekenen. Wat doe je?
Scenario 4: Flip (♂, 15j) komt niet op gesprek. De ouders bellen met de vraag of hij altijd komt
opdagen. Ben je eerlijk tegen de ouders?
Moreel (ethisch) dilemma
Jurre (♂, 48j)
wel zeggen: vrouw is gerustgesteld - mogelijks later Jurre (on)tevreden - tegen de wet
niet zeggen: vrouw mentaal zwaar - mogelijks later Jurre (on)tevreden - wet gevolgd
Morele of ethische dilemma’s
situaties waarin een hulpverlener merkt dat hij gebonden is aan persoonlijke waarden of
beroepsethische normen die in dat specifieke geval niet met elkaar te verenigen zijn
intuïtief aangevoeld en gewrongen gevoel, men voelt aan dat er iets ‘niet klopt’
enkele normen, waarden en/of juridische zaken die niet te verenigen zijn
o morele waarden staan tegenover elkaar (gelijkwaardigheid eerlijkheid)
o deontologische verplichtingen lijken tegenstrijdig (beroepsgeheim recht op info)
o ethische overwegingen zijn moeilijk verenigbaar met wettelijke verplichtingen
(ouders van een volwassen opgenomen patiënt informeren over zijn toestand
privacywet)
Moreel versus praktisch dilemma
Moreel: Wat zou ik moeten doen?
Criteria van Rothfusz, 2010
1: minstens twee alternatieven waaruit gekozen moet worden
2: alternatieven hebben te maken met waarden en normen; het gaat dus niet om de vraag
hóé je iets moet aanpakken
3: een dilemma voor jou als psychologisch consulent; het is bovendien een dilemma voor een
concreet individu, niet voor ‘psychologisch consulenten in het algemeen’
= het botst met jou als persoon, een collega kan er anders over denken
Moraal = alle normen en waarden die voor jou belangrijk zijn, wat je goed of fout vindt
1
,Ethiek = het kritisch nadenken over je morele keuze, je moet nog nadenken of je het goed of fout
vindt
Je moreel gedragen = je handelt volgens je eigen moraal, zonder nadenken
Je ethisch gedragen = nadenken over hoe je moet handelen
Waarden Beschrijving
Autonomie Keuzevrijheid en zelfstandigheid
Verantwoordelijkheid Taken naar behoren uitvoeren
Integriteit Eerlijk, oprecht en niet omkoopbaar
Privacy of vertrouwelijkheid Persoonlijke levenssfeer (lichaam, geest)
Zorg of weldoen Goed doen, welzijn en geluk, paternalisme
Respect Erkennen en waarderen van de andere
Rechtvaardigheid Juiste verdeling van middelen, gelijke kansen en behandeling
Eerlijkheid Waarheid spreken en beloftes houden
Deskundigheid Kwaliteit bieden
Veiligheid Schade voorkomen of beperken
= zaken die we belangrijk vinden om na te streven (positief geformuleerd)
Normen Beschrijving waarde
Je mag niet stelen Eerlijkheid en respect
Je moet de waarheid spreken Eerlijkheid
Je mag geen plagiaat plegen Eerlijkheid, rechtvaardigheid en integriteit
Je mag een cliënt niet Respect en integriteit
discrimineren
= regels die gedrag voorschrijven zodat we ons aan onze waarden houden (geboden of verboden)
Praktisch of methodologisch: Ik weet de richting, maar niet hoe ik het moet aanpakken?
Voorbeeld: Ik weet dat 50/100 geven niet zomaar mag maar hoe moet ik het uitleggen of anders
doen? Vertellen aan de vrouw en de test opnieuw doen? De vrouw vertellen dat ze niet voldoende
behaalde? Ik heb een keuze gemaakt maar hoe geraak ik tot aan de volgende stap?
2
,Les 2. Drie luiken in de beroepsethiek: Juridisch - Moreel - Psychologisch
Juridisch (wettelijk) luik: ‘plichtenleer’
Verantwoordelijkheid nemen als hulpverlener
verschillende richtlijnen en plichten (deontologische code)
basisprincipes
o beroepsgeheim en discretieplicht
o respect voor de waardigheid van een cliënt
o verantwoordelijkheid: niet op iemand anders schuiven
o competentie: enkel doen waarvoor je opgeleid bent
o integriteit: niet liegen, niet omkopen
decreet betreffende de rechtspositie van minderjarigen in de integrale jeugdhulp:
beschrijving van rechten van minderjarigen zoals geïnformeerde toestemming, vrije keuze
van hulpverlener, het dossier, participatie, bijstand en privacy
wet patiëntenrechten: kwaliteitsvolle versterking van gezondheidszorg, vrije keuze
hulpverlener, geïnformeerde toestemming, dossier, privacy, recht om klacht in te dienen
wet op de privacy: bewaren en bewerken van persoonlijke gegevens
algemene verordering gegevensbescherming (AVG of GDPR): zorgt voor nog meer
transparantie en controle over persoonlijke gegevens
psychologisch consulent = ondersteunend GGZ-beroep en niet autonoom
Belang juridisch luik
1: duidelijkheid over rechten en plichten voor alle partijen
2: bescherming van cliënten
3: biedt houvast
Maar wetten en regels…
‘lopen achter de feiten aan’: wetgeving komt pas nadat er problemen zijn ontstaan
kunnen nooit op alle situaties worden toegepast: unieke situaties en persoonlijk aanvoelen
impliceren vaak een conflictsituatie want een wet is er om iets op te lossen (geheimhouding)
Moreel luik: ethische kant
Moreel luik
iedereen heeft normen en waarden (de kern)
o waarden: privacy, eerlijkheid
o normen: waarde eerlijkheid door de norm niet liegen, waarde privacy door de norm
geen geheimen door vertellen
o ethische reflectie: kritisch nadenken over je eigen waarden en normen
moraalfilosofie: explicitering en fundering van normen en waarden
o Wat maakt nu dat iemand kan zeggen ‘ik ben een goed mens’?
ethische theorieën benadrukken (voorbeeld van 50/100)
o ofwel: de intentie, motivatie van gedrag (Immanuel Kant)
ik doe het voor iedereen of voor niemand, liegen is eigenlijk niet oké
o ofwel: gevolgen van gedrag of een handeling (utilitarisme)
één bepaald iemand heeft veel voordelen door dat één puntje meer,
niemand anders heeft hier negatieve gevolgen van, het is oké
3
, Psychologisch luik
Hoe ga je je keuze verantwoorden?
Invloed van…
de werkrelatie met de personen die ermee te maken hebben
de problematiek en individuele kenmerken van de cliënt
Praktische uitvoering
Hoe breng je in de praktijk wat je besloten hebt?
Op welke manier communiceer je dat aan de cliënt?
Naar welke organisatie kan ik doorverwijzen?
Bejegening: voor de cliënt
hoe > wat
het is belangrijker om te zeggen waarom je tot een beslissing bent gekomen
eventueel samen met de cliënt de beslissing maken
Conclusie
Het juridische overschaduwt soms het morele dilemma
morele overtuigingen zijn ‘puur subjectief’
praktische en psychologische kant: bekend verondersteld
De drie domeinen zijn even belangrijk en komen ook terug in casusuitwerking
Welke wetten en regels zijn hier van toepassing?
Wat vind ik hier zelf van?
Hoe pak ik het praktisch aan?
Elementen casusuitwerking
0. Herken en kies een dilemma
1. De situatie en de betrokkenen in kaart brengen
2. Het morele dilemma kernachtig duiden
3. Alternatieven formuleren
4. Andere perspectieven onderzoeken
5. Alternatieven afwegen, kiezen, uitvoeren en evalueren
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller steylsmariet0702. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.77. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76449 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now
Recently viewed by you
