Class notes
Forensisch Welzijnswerk - uitgetypte lessen 2023
- Course
- Institution
Dit is geen samenvatting maar volledig uitgetypte lessen. Gastcollege's NIET inbegrepen.
[Show more]
Seller
Follow
SCriminologie
Content preview
Samenvatting Forensisch welzijnswerkLes 1 – inleiding
Opbouw cursus
De cursus wil bijdragen tot kennis en inzicht over de dragende concepten,
discussies en praktijk van het forensisch welzijnswerk
Inhoudelijke thema’s
1) De historische ontwikkeling van het forensisch welzijnswerk
2) De organisatie van het werkveld van het forensisch welzijnswerk
3) De discussie over de relatie tussen hulp en recht
4) Kennismaking met de praktijk
Cursusmateriaal
• Reader via canvas
• Aantal hoofdstukken uit Handboek ‘ Straffen: een penologisch perspectief
(Beyens & Snacken (eds.),2017)
• Slides en notities!
• Lesopnames worden digitaal ter beschikking gesteld
• Op canvas: bij ‘modules’ wordt alles per thema gebundeld (lesopnames,
slides, teksten, opdrachten,...)
Examen
• Schriftelijk open boek examen
• 1 vraag op voorhand voor te bereiden (zie les spanningsvelden)
• Belang van INZICHT!
▪ Vb. de staatshervorming van 1980 als breuklijn
▪ Vb. betekenis van autonomie van het welzijnswerk
Teksten enkel in samenvatting mee te nemen.
1
,De notie forensisch welzijnswerk
De term forensisch verwijst naar: ‘in het kader van het strafrecht’ en wordt
gebruikt bij heel veel andere woorden zoals daar zijn forensische psychiatrie,
forensische geneeskunde, …
Welzijnswerk verwijst naar wat men noemt een ’welzijnsgerichte’ hulp- en
dienstverlening, vorming en begeleiding. Dat zijn eigenlijk alle activiteiten die erop
gericht zijn om het welzijn van mensen te verhogen. Moest het zo simpel zijn dan
zouden we nu al kunnen stoppen.
De term forensisch welzijnswerk is een term die hier in Vlaanderen zelf is
uitgevonden. In bijvoorbeeld Nederland zal je de term niet in die vorm vinden. De
term ‘forensisch welzijnswerk is in 1980, bij het ontstaan van het tijdschrift
panopticon geïntroduceerd. Panopticon, het tijdschrift voor strafrecht, criminologie
en forensisch welzijnswerk.
In de inleiding van dat tijdschrift stond:
“Welzijnswerk koppelen aan het forensische (…) zou in zoverre aanleiding kunnen
geven tot misverstanden, dat men ten onrechte in deze uitdrukking een a-
prioristische stellingname zou lezen omtrent de mogelijkheid om middels justitiële
interventie bij te dragen tot een groter individueel of collectief welzijn. Men kan
echter niet ontkennen dat velen pretenderen middels of aan de rand van het
strafrechtsysteem aan het welzijn van individuen of groepen te werken.”
→ Wijst op het feit dat de relatie tussen strafrecht en welzijn(swerk) niet
evident is!
Ze geven een ingewikkelde duiding voor iets waar ze zich duidelijk toch niet
helemaal comfortabel bij voelen. Ze kozen het woord forensisch welzijnswerk,
maar kozen er meteen voor om in de inleiding om te waarschuwen: het is niet
omdat wij dit woord kiezen dat we ervan uitgaan; dat je er sowieso mag van
uitgaan dat je via het strafrecht welzijn kan bereiken.
Maar er zijn zoveel initiatieven aan het ontstaan die iets doen rond welzijn, in de
marge van het strafrecht of binnen het strafrecht, dat men vond dat daar toch een
soort term aan gekoppeld moet worden zodat we met zijn allen weten waarover
dat we aan het spreken zijn.
Je merkt al van bij de aanvang van het ontstaan van dat woord een soort van
discussie die daar rond zou kunnen leven en wijst dus meteen op het feit dat die
2
,relatie tussen strafrecht en het welzijn(swerk), dat die allesbehalve evident is. Dat
is de rode draad doorheen heel deze cursus.
Als we willen gaan kijken naar forensisch welzijnswerk is er eigenlijk een eerste
vraag: Is er ruimte voor vragen die gaan over welzijn en welzijnswerk?
Die ruimte wordt bepaald door de perspectieven die we hebben op criminaliteit en
hoe we kijken naar wat de rol van het strafrecht in onze maatschappij is. Dat heeft
dan weer te maken met het maatschappelijk klimaat en met de verschillende
perspectieven die er zijn op strafrecht.
Het maatschappelijk klimaat is de manier waarop wij als maatschappij kijken naar
problemen van criminaliteit en onveiligheid. Wat hebben mensen nodig, wanneer
gaan ze over de grens, hoe moeten we daarop reageren, het maatschappelijk
klimaat speelt daar een belangrijke rol in hoe dat wij daarover denken.
• Het maatschappelijk klimaat bijvoorbeeld: het ontstaan van de
verzorgingsstaat en die dan verder evolueerde in de actieve welvaartsstaat.
Daar zie je dat er een bepaald idee leeft over wat Mensen nodig hebben, wat
burgers nodig hebben in een land om goed te leven, wat hebben zij nodig om
een zekere vorm van welzijn te bereiken.
• Het maatschappelijk klimaat kan ook te maken hebben met allerlei, op dit
moment bijvoorbeeld verwijzingen naar een veel punitiever strafklimaat (=
meer bestraffing) en die zie je in heel veel teksten op dit moment terugkomen.
Veel academici waarschuwen/schrijven over het feit dat op dit moment ons
maatschappelijk klimaat eigenlijk eerder naar de repressieve kant helpt. Er
wordt heel vaak bestraffend opgetreden:
o Bijvoorbeeld de nadruk op die zero tolerance: de war on drugs in Antwerpen
o In heel veel situaties wordt verwezen naar activering: de rol die mensen
moeten opnemen in de maatschappij om erbij te kunnen horen. Moet de
werkloosheidsuitkeringen in de tijd beperkt worden? Moeten mensen meer
hun best doen? Moet VDAB hun meer activeren? Wanneer mensen dat niet
doen dan moeten ze maar worden gestraft of dan krijgen ze geen bijdrages
meer. Dat is heel erg de nadruk op die individuele verantwoordelijkheid en
activeren.
3
, o Veiligheid als een dominant thema op dit moment: het maatschappelijk
klimaat kan ook te maken hebben met de economische situatie. We kunnen
zien, hoe moeilijker het is economisch, hoe punitiever we beginnen
optreden in de maatschappij.
Een aantal argumenten daarvoor zijn dan: als de economische
situatie moeilijker wordt dan gaan mensen zich onzekerder, angstiger
beginnen voelen en vanuit die angst wordt er gegrepen naar een
hardere aanpak, naar dingen onder controle krijgen, naar dingen
proberen te regelen. Dat is niet heel gek, maar dan zien we ook in
het strafklimaat of in ons maatschappelijk klimaat hoe dat wij denken
over bestraffing.
Bijvoorbeeld in tijden van economische crisis stijgen de
gevangenispopulaties, dat is een heel concreet gevolg ervan.
Het maatschappelijk klimaat hangt heel erg samen met de perspectieven in het
strafrecht die er zijn. Die perspectieven ontwikkelen zich in een pendelbeweging
tussen elementen van het klassieke strafrecht en het sociaal verweer en daarin
pendelt ons strafrecht. Uiteraard zijn er altijd neven wegen die worden bepleit.
Welzijn en strafrecht
Aan de linkerkant: het aantal gevangenen. Op de x-as: de uitgaven voor welzijn
of voor sociale voorzieningen.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SCriminologie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now