ECONOMISCH, FISCAAL EN SOCIAAL STRAFRECHT
1. INLEIDING.....................................................................................................................................3
1.1. ONTSTAAN ONDERNEMINGSSTRAFRECHT ALS APARTE RECHTSTAK (3 REDENEN)...........................................................3
1.1.1. Evolutie in de wetgeving.......................................................................................................................3
1.1.2. Evolutie in het zakenleven.....................................................................................................................3
1.1.3. Evolutie in de vervolging.......................................................................................................................4
1.1.4. Steeds toenemende strafwetgeving......................................................................................................4
1.2. GEVOLGEN VAN DE INSTRUMENTALISERING VAN HET STRAFRECHT.............................................................................4
2. STRAFRECHTELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID VAN RECHTSPERSONEN.......................................7
2.1. ONTSTAAN REGELING.......................................................................................................................................7
2.2. TOEREKENING.................................................................................................................................................7
2.3. STRAFTOEMETING BIJ RECHTSPERSONEN............................................................................................................13
3. HET FISCALE STRAFRECHT...........................................................................................................14
3.1. INLEIDING EN EVOLUTIE..................................................................................................................................14
3.2. FISCALE STRAFBEPALINGEN..............................................................................................................................15
3.2.1. Niet-ernstige fiscale fraude.................................................................................................................17
3.2.2. Fiscale valsheden.................................................................................................................................18
3.2.3. Gebruik van de valse stukken..............................................................................................................29
3.2.4. Ernstige fiscale fraude.........................................................................................................................35
3.3. DE KLEINERE MISDRIJVEN................................................................................................................................41
3.4. SANCTIES IN DE FISCALE WETBOEKEN.................................................................................................................42
3.5. DE FISCALE STRAFPROCEDURE..........................................................................................................................53
3.5.1. Fase 1..................................................................................................................................................53
3.5.2. Fase 2..................................................................................................................................................53
3.5.3. Fase 3..................................................................................................................................................53
3.5.4. Fase 4..................................................................................................................................................54
3.5.5. Fase 5..................................................................................................................................................56
3.5.6. Fase 6..................................................................................................................................................57
3.5.7. Fase 7..................................................................................................................................................58
3.5.8. Fase 8..................................................................................................................................................58
3.5.9. Fase 9..................................................................................................................................................61
3.6. DE BURGERLIJKE PARTIJSTELLING VAN DE FISCUS..................................................................................................62
4. HET ECONOMISCH STRAFRECHT..................................................................................................67
4.1. FAILLISSEMENTSMISDRIJVEN............................................................................................................................67
4.2. MISBRUIK VAN VENNOOTSCHAPSGOEDEREN.......................................................................................................72
4.2.1. Constitutieve bestanddelen.................................................................................................................73
4.3. HET BEROEPSVERBOD.....................................................................................................................................75
4.4. WITWAS..................................................................................................................................................... 78
4.4.1. Historische evolutie antiwitwaswetgeving.........................................................................................78
4.4.2. Het repressief en preventieve anti witwas luik...................................................................................80
4.4.3. Witwassen in een proces van 3 fasen.................................................................................................83
4.4.4. Kenmerken witwasmisdrijf..................................................................................................................85
4.4.5. De drie witwasvarianten.....................................................................................................................95
4.5. KAN JE DE WITWASSTRAFBAARSTELLING TOEPASSEN OP FISCALE FRAUDE?..............................................................106
4.5.1. 1e argument: schuldvermijdingsargument........................................................................................107
4.5.2. 2e argument.......................................................................................................................................113
4.5.3. 3e argument: kostenbesparingsargument........................................................................................118
4.5.4. 4e argument: incausaliteitsargument...............................................................................................122
4.4.5. Verbeurdverklaring bij witwas..........................................................................................................144
,
, Les 1 – 15/02: inleiding
1. Inleiding
Praktische afspraken:
- Wetboek ondernemingsstrafrecht of geprinte versies
- Examen
o Schriftelijk examen met open vragen
o 5 à 6 open vragen (helft casus, helft theorievragen)
Inhoud van het vak:
1. Inleiding
2. Strafrechtelijke verantwoordelijkheid van rechtspersonen
3. Het fiscale strafrecht
4. Het economisch strafrecht
5. Het sociaal strafrecht
1.1. Ontstaan ondernemingsstrafrecht als aparte rechtstak
(3 redenen)
Hoe komt het dat het ondernemingsstrafrecht is ontstaan als aparte rechtstak?
- Biedt inhoudelijk extra uitdaging als gevolg van het feit dat wetgever meer zaken in het
economisch leven strafbaar is gaan stellen
Reden waarom het is ontstaan als aparte rechtstak is drieledig:
1. Evolutie in de wetgeving
2. Evolutie in het zakenleven waar mensen steeds meer de grenzen van het strafrecht gaan
opzoeken
3. Vervolging organiseert zich steeds beter
1.1.1. Evolutie in de wetgeving
instrumentalisering van het strafrecht
Ook op Europees niveau is er steeds meer vraag om de Europese regels sterk te handhaven
- Verantwoordelijkheid van de lidstaten om afschrikwekkende sancties te voorzien
Steeds toenemende strafwetgeving en instrumentalisering
Een gewone leugen is niet strafbaar door de strafwetgeving
Als men een lacune ziet doet men niet liever dan dit op te vullen door nieuwe strafwetgeving
1.1.2. Evolutie in het zakenleven
Evolutie in het zakenleven waar mensen steeds meer de grenzen van het strafrecht gaan opzoeken
Soms is de grens met het strafrecht vager door de perceptie dat men heeft het moet echter
duidelijk zijn wanneer je deze grens overschrijdt
, - Wanneer men bezig is met cocaïne zal niemand de perceptie hebben dat het gaat om iets
dat niet strafbaar is deze perceptie is niet bij alle zaken zo duidelijk, aanvoelen kan anders
zijn
Het feit dat je DIE regels overtreedt, maakt dat het strafbaar is maar het had even goed anders
kunnen zijn, het hadden andere regels kunnen zijn
Het voelt aan als een letterlijke instrumentalisering van het strafrecht
- Regels die door de politiek worden bepaald, eens deze zijn overschreven ben je strafbaar
1.1.3. Evolutie in de vervolging
Vervolging van misdrijven laat nog steeds de wensen over maar is verbeterd ten opzichte van
vroeger
Als je beleidsplannen ziet van de regering zie je dat dit ook 1 van de doelstellingen is
Kritiek van prof op organisatie (controles): men geeft steeds meer bevoegdheden aan de bestaande
ambtenaren in plaats van meer ambtenaren aan te wenden
- Kans van 0,2% om een grondige controle te krijgen
o Incentive om belastingaangifte niet naar eer en geweten in te vullen is hierdoor
groot
- 6,8% ‘pakkans’ bij vennootschapsbelasting
o Hoe ga je redeneren? Als je 1x/20 jaar controle krijgt, dan neem je dit risico wel
1.1.4. Steeds toenemende strafwetgeving
Prof. is geen fan van instrumentalisering van het strafrecht maar tegengewicht het strafrecht
werkt effectief wel afschrikwekkend
Witwas wetgeving sinds 1990
Private corruptie
- Vergelijkbaar met publieke corruptie (= ambtenaar omkopen om iets te verkrijgen)
- Bij private corruptie gaat andere omkopen
o Is een redelijk jong misdrijf
o Kan zich afvragen of we daar met ons strafrecht mee bezig moeten zijn
Valsheid in geschrifte
- Zware sanctionering in België = misdaad 10 jaar opsluiting
o Doelmisdrijf = oplichting
o Middel = valsheid in geschrifte
- Vreemd: het middel wordt zwaarder gestraft dan het doel
- Je moet nu eenmaal een stok achter de deur hebben om het enorme belang dat waarheid in
geschrifte heeft te beschermen
o Hechten in onze samenleving enorm veel belang aan de waarde van een
handtekening
1.2. Gevolgen van de instrumentalisering van het strafrecht
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller FCJ21. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.70. You're not tied to anything after your purchase.