OPENINGSCASUS
De oude steenfabriek
Terwijl op de achtergrond de fabriek ontploft, zal hij de mensen die weg- vluchten van
dichtbij in beeld brengen. Zo ziet producer Ger Mateus het voor zich in zijn nieuwste film
over de Tweede Wereldoorlog. Als locatie voor deze scène heeft hij zijn oog laten vallen op
een oude steenfabriek aan de rand van een beschermd natuurgebied. Het plan is om één
grote ontploffing te laten plaatsvinden. De wethouder van de gemeente waarin de
steenfabriek is gelegen, verzekert hem dat het verkrijgen van een ver- gunning hiervoor geen
enkel probleem zal opleveren. De oude fabriek staat weliswaar op een lijst met
gemeentelijke monumenten, maar ligt precies op de plek waar een nieuwe snelweg is
gepland. De gemeente, die eigenaar is van het verlaten en sterk vervallen pand, wil het toch
al slopen. Afgesproken wordt dat de producer dit zal doen direct na de ontploffing
Gedeputeerde Staten (GS) van de provincie geven een verklaring van ges bedenkingen voor
de filmactiviteiten en het opblazen en slopen van het pand. Het college van Burgemeester en
Wethouders (college van B&W) vo leent vervolgens een omgevingsvergunning aan de
producer voor de filmaativiteiten met de special effects en voor het slopen van de fabriek.
Aan deze vergunning verbindt het college van B&W onder andere de voorwaarde dat de
ontploffing geen gevaar mag opleveren voor de omgeving. Het besluit wordt gepubliceerd in
het plaatselijke nieuwsblad. De Stichting 'Red de vleermuis' is tegen de filmactiviteiten en
tegen het opblazen en slopen van het fabriekspand, omdat daar volgens haar zeldzame
vleermuizen zitten. GS en het college van B&W hadden dit volgens de stichting kunnen
weten en hiermee rekening moeten houden. Historicus Van Vleuten heeft ook bezwaren,
maar dan om cultuurhistorische redenen. Het fabriekspand staat niet voor niets op de
monumentenlijst; het college en GS kunnen hier volgens hem niet zomaar omheen.
Bewoners van een nabijgelegen woonwijk zijn fel gekant tegen de komst van de snelweg en
hebben een actiecomité opgericht dat zich nu ook in deze procedure wil mengen. Allen
maken gebruik van hun mogelijkheid om hun zienswijze te geven op de
omgevingsvergunning.
Kort daarop meldt de producer dat hij bij nader inzien drie kleinere ontploffingen wil laten
plaatsvinden. Vanwege het gewijzigde filmplan verzoeken GS het college om de
omgevingsvergunning in te trekken. Het college vol- doet aan dit verzoek en deelt de
producer mee dat hij een nieuwe aan- vraag kan indienen. De producer vraagt zich af wat de
toezegging van de wethouder en de vergunning van het college van B&W eigenlijk waard
zijn. Vijf maanden na zijn eerste verzoek is hij terug bij af. Als hij niet op korte termijn over
het fabriekspand kan beschikken, loopt zijn film gevaar Een antwoord op de vraag van de
producer is niet gemakkelijk te geven. Daarvoor moeten we ons verdiepen in het
bestuursrecht. In de openingscasus komen we verschillende begrippen tegen die
kenmerkend zijn voor het bestuursrecht. Wat is eigenlijk een lijst met historische
monumenten? Wat wordt bedoeld met aanvraag, vergunning, verklaring van geen
bedenkingen, bezwaren, procedure en zienswijze? Wat is een wethouder, een gemeente, het
college van B&W en GS en welke rol spelen zij in het geheel? In dit boek zullen al deze
begrippen worden uitgelegd. Zonder te weten wat deze begrip- pen precies inhouden,
kunnen we nu al wel constateren dat de producer voor het inwilligen van zijn verzoek om zijn
film te mogen maken, afhankelijk is van de overheid. In dit geval zijn dat het college van B&W
van de gemeente waar- in het fabriekspand is gelegen en GS van de provincie. GS geven
aanvankelijk een verklaring van geen bedenkingen voor de activiteiten, maar stellen dit bij als
blijkt dat de producer zijn plannen heeft gewijzigd. Het college verleent in eerste instantie de
, benodigde vergunning en trekt die vervolgens weer in. De overheid heeft dus verschillende
gezichten en beschikt over diverse instrumenten om in de samenleving te kunnen optreden.
Aan de andere kant heb ben burgers zoals Van Vleuten en de wijkbewoners, maar ook de
stichting en de producer, mogelijkheden om zich te verweren tegen het optreden van de
overheid. Het recht biedt hun rechtsbescherming. Dit is een soort waarborg dat de overheid
haar instrumenten zorgvuldig gebruikt. De verhouding tussen de overheid en de burger en
de regels die daarbij gelden, vormen de kern van het bestuursrecht waarmee we in dit
hoofdstuk kennismaken.
In paragraaf 1.1 wordt aangegeven wat onder bestuursrecht wordt verstaan en welke plaats
dit rechtsgebied inneemt in het Nederlandse rechtsstelsel. In paragraaf 1.2 komen twee
belangrijke pijlers aan de orde waarop het bestuursrecht is gegrondvest: het
legaliteitsbeginsel en het specialiteitenbeginsel. In paragraaf 1.3 worden de vindplaatsen van
het bestuursrecht besproken. Paragraaf 1.4 behandelt het onderscheid tussen het algemeen
en het bijzonder bestuursrecht. Paragraaf 1.5 gaat dieper in op één van de bronnen van het
algemeen bestuursrecht: de Algemene wet bestuursrecht en de relatie die deze wet heeft tot
het bijzonder bestuursrecht.
1.1 Wat is bestuursrecht?
In de openingscasus zien we dat het college van B&W na de verklaring van geen bedenkingen
van GS een vergunning verleent voor de filmactiviteiten en het opblazen en slopen van het
fabriekspand. Het plan van de producer strookt met het belang van de gemeente om de weg
vrij te maken voor het tracé van de nieuwe snelweg. Naast elkaar treden het college en GS
op als organen van de overheid, ofwel het openbaar bestuur. De termen openbaar bestuur
en overheid worden dikwijls door elkaar gebruikt. Wij zullen in dit boek, wanneer het gaat
om het uitvoeren van bestuurstaken, de term openbaar bestuur gebruiken. Het openbaar
bestuur treedt in verschillende hoedanigheden en op verschillende manieren op en behartigt
daarbij het algemeen belang. Wat dit laatste precies inhoudt, laat zich moeilijk definiëren.
Het heeft in elk geval te maken met de rol die het openbaar bestuur heeft in de samenleving.
Het openbaar bestuur dient de samenleving zo te besturen dat burgers en organisaties daar
op een fatsoenlijke manier met en naast elkaar kunnen leven, wonen, werken en recreëren.
Het algemeen belang is dus eigenlijk datgene wat in ieders belang zou moeten zijn. Uit de
openingscasus wordt echter duidelijk dat het openbaar bestuur bij de behartiging van het
algemeen belang kennelijk bepaalde dingen mag doen waardoor de belangen van één of
meer burgers worden getroffen. Daartegenover staat dat die burgers mogelijkheden hebben
om zich te beschermen tegen het optreden van het openbaar bestuur. Dat is waarop het
bestuursrecht kort gezegd betrekking heeft: het juridisch functioneren van het openbaar
bestuur en zijn relatie tot de burger. Het openbaar bestuur is een abstract begrip. Het
handelen van het openbaar bestuur gebeurt namelijk door een persoon of een groep
personen in de hoedanigheid van een bestuursorgaan. Wat dit is, wordt verderop in dit boek
toegelicht. Voor nu is het voldoende om te weten dat bestuursorganen bij de taken die zij
uitvoeren, optreden als openbaar bestuur en daarbij het algemeen belang behartigen.
Het bestuursrecht bevat regels, ook wel rechtsnormen genoemd, met be- trekking tot:
de organisatie van het openbaar bestuur;
het verlenen van bestuursbevoegdheden aan bestuursorganen;
de rechtsnormen waaraan het openbaar bestuur zich moet houden bij de uitoefening
van die bestuursbevoegdheden;
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller myrthedekoning1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.45. You're not tied to anything after your purchase.