Samenvatting psychologie van de richting sociaal werk op de Hogeschool Gent. Modeltraject 1, academiejaar . Heeft 77 pagina's. Gemaakt met de powerpoints en het boek.
Samenvatting Het palet van de psychologie - Jakop Rigter
Het palet van de psychologie H 1 t/m 6 & 8
Het palet van de Psychologie
All for this textbook (3)
Written for
Hogeschool Gent (HoGent)
Sociaal werk/Maatschappelijk werk
Psychologie
All documents for this subject (28)
Seller
Follow
hanneschoonbaert
Content preview
PSYCHOLOGIE
HOOFDSTUK 1: EEN PALET VOL THEORIEËN
1.WAT IS PSYCHOLOGIE?
“Psychologie is een wetenschap waarbij zowel het gedrag van mensen wordt bestudeerd als de gevoelens en
gedachten die mensen hebben bij het ervaren van hun gedrag en de omstandigheden waarin dat plaatsvindt.”
– Onenigheid over de definitie
– Geen eenduidigheid over het object
Extern (tussen de psychologie en andere (mens)wetenschappen)
de psychologie kent van oudsher veel raakvlakken met andere mens- of sociale
wetenschappen
Intern (verschillende theoretische stromingen binnen de psychologie + de daarmee
samenhangend methode waarmee kennis wordt verworven)
veel meningsverschillen tussen psychologen
Rivaliserende beschrijvingen en verklaringen over eenzelfde onderwerp
Voorbeeld verschillende wetenschappelijke vragen over ADHD
De psycholoog
Wat ervaart het kind met ADHD?
Welke beperkingen levert ADHD op en hoe gaat het kind daarmee om?
De arts
Welk tekort of te veel aan neurotransmitters veroorzaakt ADHD?
Welke medicijnen werken?
De socioloog
Is er sprake van een toename van ADHD in vergelijking tot 50 jaar geleden?
Zo ja, hoe is dat te verklaren vanuit veranderingen in de maatschappij?
De kritische psycholoog
Paul Verhaeghe
De kritische psychiater
Dirk De Wachter
Poging tot definiëring
Psychologie = een wetenschap waarbij zowel het gedrag van mensen wordt bestudeerd als de gevoelens
en gedachten die mensen hebben bij het ervaren van hun gedrag en de omstandigheden waarin dat
plaatsvindt.
1.1. TYPERING VAN EEN WETENSCHAP A.D.H.V. DRIE FACTOREN
1. De soorten vragen en problemen (het object)
2. De methoden en theorieën
dynamisch spel tussen 1 & 2
GEVOLG: grenzen tussen wetenschappen liggen niet vast
3. Het maatschappelijk draagvlak
Westerse wereld = een gepsychologiseerde wereld
1
, 2. THEORIEËN
Theorieën = referentiekaders
bieden interpretaties waarmee verschijnselen bekeken en verhelderd worden
grote verscheidenheid specifieke onderwerpen
Verschillende theorieën
eenzelfde verschijnsel wordt verschillend beschreven en verklaard
2.1. FUNCTIES VAN THEORIE ËN
1. Systematiseren of ordenen
Wetenschappelijke kennisverwerving geschiedt volgens duidelijke regels:
controleerbaar en herhaalbaar of repliceerbaar
2. Verklaren en voorspellen van gedrag
3. Heuristische functie
Een theorie is nooit af, zij levert weer nieuwe ideeën op
3. KENMERKEN VAN PSYCHO LOGISCHE STROMINGEN
Een stroming heeft een geschiedenis
Een stroming heeft een mensbeeld
3.1. GESCHIEDENIS VAN THE ORETISCHE STROMINGEN
Er is altijd een historische ontwikkeling
Er is altijd invloed van cultuur en tijdstip van ontstaan (cultuurhistorisch bepaaldheid)
Stromingen reageerden op elkaar
Er is vaak sprake van wisselende modes slingerbeweging
Stromingen maken gebruik van elkaars inzichten
3.1.1. EVIDENCE BASED
Nadruk op effectiviteit van een methode/ behandeling
Een theorie en de daarop gebaseerde behandeling moet bewijzen dat ze een juist inzicht biedt, dus
dat ze werkt
Evidence based
afkomstig uit de medische wetenschap
=wetenschappelijk bewijs
bewijsmateriaal uit systematisch kwantitatief of kwalitatief onderzoek
3.2. EEN MENSBEELD
Mensbeeld = hoe ‘de mens’ opgevat wordt
wordt beïnvloed door historische, religieuze en culturele invloeden
consequenties voor opvattingen over gezondheid en ziekte
2 ASPECTEN VAN EEN MENSBEELD
1. Beschrijving van kenmerkende eigenschappen/ essentiële kenmerken
2. Een verwijzing naar hoe mensen behoren te zijn/ hoe ze zich moeten gedragen
MENSBEELDEN IN DRIE NIVEAUS
2
, 1. Persoonlijk niveau
2. Organistisch niveau
3. Mechanistisch niveau
Hoe hoger het niveau, hoe complexer het gedrag
3.3. MECHANISTISCH MENSBE ELD: DE MENS ALS MACHINE
Mensen zijn als mechanieken
Een mens is een ingewikkeld dier, geen onderscheid tussen mens en dier
Iedere mens en ieder menselijk deeltje is afzonderlijk te bestuderen
De invloed van de omgeving is niet essentieel, bestuderen zonder rekening te houden
met de omgeving
Lineair causaal verklaringsmodel!!! (1 oorzaak 1 gevolg)
Het geheel is gelijk aan de som der delen
Statisch
Stromingen: behaviorisme, biologische en cognitieve psychologie
3.4. ORGANISTISCH MENSBEELD: DE MENS ALS LEVEND ORGANISME
Mensen zijn als organismen, ze groeien en bloeien
Vergelijkingen met dieren kunnen zinvol zijn
Een organisme kun je niet los bestuderen van zijn omgeving
= Circulair verklaringsmodel!! (wisselwerking tussen oorzaak-gevolg)
Het geheel is meer dan de som der delen
Dynamisch
Bestuderen met omgeving, delen niet los van geheel stellen
Interne dynamiek: onderdelen beïnvloeden elkaar en zijn niet los te koppelen van elkaar
Externe dynamiek: organisme = in wisselwerking met omgeving
Stromingen: gezinsinteractiesysteem, omgevingspsychologie, (deels) cognitieve psychologie en biologische
psychologie
3.5. PERSONALISTISCH MENSBEELD: DE MENS ALS ORGANI SEREND EN SCHEPPEND WEZEN
Principieel onderscheid tussen mensen en overige organismen: een mens is een cultuur-wezen, een talig-
wezen, een spreek-wezen
Menselijk handelen is doelgericht (belangrijke nuancering: kan doelgericht zijn)
mensen geven zin aan hun leven
Gedrag heeft een betekenis, die verschuift naargelang de context
de context genereert de betekenis
Een mens is één geheel
Kennis uit dierexperimenten zegt niets over het menselijk gedrag (geen vergelijking met
dieren)
Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor eigen gedrag
! mensen kunnen denken in verleden, heden en toekomst (motivatie)!
3.6. HOE GEBRUIK JE MENSBEELDEN EN THE ORIEËN?
Met een bril zie je beter zo werkt een theorie ook
Een theorie is als een zoeklicht. Sommige aspecten worden belicht en andere juist onderbelicht
4. DE ALGEMENE SYSTEEMTHEORIE (AST)
De AST biedt een overkoepelend kader voor alle
verschillende wetenschappen en theorieën
= een metatheorie
een theorie over theorieën
Hiërarchie van systeemniveaus. Hoe hoger het niveau, hoe
complexer het systeem.
4.1. 5 UITGANGSPUNTEN VAN DE AST:
1) De werkelijkheid is op te delen in verschillende
hiërarchische niveaus
2) Elk niveau functioneert als een open systeem
3) Toenemende complexiteit bij stijgende hiërarchie
4) Geen enkel niveau is te herleiden tot een ander
niveau maar wordt er wel door beïnvloed
beïnvloeden elkaar
5) Een mens is het hoogste niveau van de biologische
hiërarchie en het laagste van de sociale hiërarchie
De AST kenmerkt zich door dynamisch denken
Kenmerken van een ding vergeleken met kenmerken van een open systeem
Werken met AST:
De AST wordt vereenvoudigd weergegeven in het
biopsychosociale ‘model’
Ga bij het verklaren van gedrag op zoek naar
sociale, psychische en biologische invloeden op het
gedrag
Elk van deze drie niveau heeft invloed op al ons
gedrag, maar meestal niet evenredig
Voorbeeld van een verkeerde toepassing binnen
bepaalde vormen van holistisch denken
4.2. HET BIOPSYCHOSOCIAAL -MODEL (BPS-MODEL) – GEORGE L. ENGEL, 1977
Gebaseerd op de systeemtheorie van Ludwig von Bertalanffy
4
, George Engel was een internist en psychiater
‘Model’ ontwikkeld als:
middel voor een betere zorg aan patiënten binnen de
context van de psychiatrie
Als reactie op het medisch biologische model
(reductionistisch denken)
Het is geen echt wetenschappelijk model maar een
benaderingswijze
In de context van de klinische behandeling van mensen
Biologische, psychologische en sociale factoren
vertonen een dynamisch verband met elkaar
Deze interacties beïnvloeden zowel het proces als de
uitkomst van een behandeling
4.2.1. BPS-MODEL: UITGANGSPUNTEN (DEN BOER,2003)
Complexe eenheden zijn gesupponeerd op minder complexe
Elk niveau in de hiërarchie representeert een georganiseerd dynamisch geheel of systeem
Ieder afzonderlijk systeem heeft zijn eigen beschrijvende relaties en eigenschappen die typerend
zijn voor dat niveau van een organisatie
Ieder niveau wordt beïnvloed door de andere systemen waarmee het verbonden is
Door de unieke eigenschappen van elk systeem kan ieder niveau tot op zekere hoogte beschreven
worden in termen van het eronder liggende niveau, maar nooit helemaal
ieder hoger gelegen niveau in dit systeem is dus ten dele een emergente eigenschap van
onderliggende systemen
= een nieuwe eigenschap die optreedt of wordt waargenomen wanneer men van niveau
verandert/ die op elk hoger niveau verschijnt.
Een emergente eigenschap kan niet verklaard worden uit de samenstellende componenten.
Mentale eigenschappen zijn geconceptualiseerd als emergente eigenschappen
4.2.2. BPS-MODEL: ZENUWSTELSEL ALS AFZONDERLIJK NIVEAU (DEN BOER,2003)
Behoort tot orgaansystemen
Argumentatie voor eigen plaats:
er bestaat geen enkel orgaan in het lichaam waarvan zo duidelijk is dat zijn microarchitectuur
tot stand komt in dialoog met de omgeving.
5. AANVULLING
Een nieuw niveau ontstaat tussen twee bestaande niveaus.
Het psychologische niveau ontstaat tussen het biologische en het sociale niveau.
6. MEDISCHE VERSUS KLINISCHE PSYCHODIAGNOSTIEK
Medische psychodiagnostiek Klinische psychodiagnostiek
1. 1.
- Een objectie veralgemeenbaar syndroom - Geen objectief veralgemeenbaar syndroom
- Een aantal geïsoleerde symptomen worden - De beweging gaat van algemeen
gebundeld tot een objectie (aanmeldingsklacht) naar particulier (n = 1)
veralgemeenbaar syndroom, dat in
nagenoeg alle gevallen identiek is
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hanneschoonbaert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.
