Een samenvatting over ticstoornissen, de kenmerken, de prevalentie en comorbiditeit, het beloop en de prognose en de etiologie, waarbij de diagnostiek ook komt kijken.
1. Inleiding
ticstoornis:
= stoornis die w gekenmerkt door repetitief en chronisch patroon van motorische en/of vocale
tics zonder duidelijke oorzaak
tics = plotseling optredende, snelle, herhaalde, niet-ritmische motorische bewegingen of vocale
uitingen (DSM-5)
geen controle over (cf. niezen)
soorten:
o motorische tics
o vocale tics
o eenvoudig versus complex
2. Kenmerken
2.1.Primaire gedragskenmerken
2.1.1. Soorten tics
motorische tics
= bewegingstics
voorbeelden:
knipperen met ogen
grimas trekken
wegdraaien van ogen
optrekken van neus
schudden met hoofd
schouders optrekken
knakken van vingers of andere ledematen en daar geen controle over hebben
diverse tics in ledematen
vocale tics
= geluidstics
voorbeelden:
keel schrapen
kuchen
grommen
knorren
sisgeluiden
klakken met tong
uiten van zinloze kreten
herhalen van woorden of zinnen
uiten van scheld- en schuttingwoorden, vloeken
eenvoudig vs. complex
1
, psychodiagnostiek bij kinderen en jongeren les 7
eenvoudige motorische tic = slechts 1 spiergroep + kort van duur (milliseconden)
o bv. oogknipperen, optrekken schouders, strekken ledematen
eenvoudige vocale tic = betekenisloze geïsoleerde geluiden
o bv. schrapen keel, snuiven, grommen
complexe motorische tic
= meerdere spiergroepen samen of combinatie van eenvoudige tics + langer van duur
(seconden)
o bv. hoofd draaien + schouders optrekken
o kunnen doelgericht lijken
bv. ticachtig seksueel of obsceen gebaar (= copropraxie)
bv. ticachtig imiteren van bewegingen ander (= echopraxie)
bv. ticachtig imiteren van eigen bewegingen (= palipraxie)
complexe vocale tic
o = taalkundig betekenisvolle uitingen
bv. herhalen eigen geluiden/woorden (= palilalie)
bv. herhalen van woorden/zinnen anderen (= echolalie)
bv. uiten van sociaal onacceptabele woorden, zoals obsceniteiten,
etnische/racistische/godslasterlijke beledigingen (= coprolalie)
o ! verschil met bewust: niet dezelfde prosodie als in normale conversatie,
namelijk abrupt, kort blaffend geluid/grom
o ! prevalentie slechts 10% (vooral rond puberteit)
2.1.2. Eigenschappen van tics
kenmerken die ernst bepalen
aard/soort: sommige geluiden zijn meer storend dan andere
complexiteit
intensiteit: nauwelijks op te merken versus zeer opvallend – kwetsuur
aantal: aantal verschillende soorten tics dat persoon heeft op bepaald moment
frequentie: hoe vaak per week/dag/uur
interferentie met normale verloop van handelingen
mate van onderdrukbaarheid
premonitory urge: soort aandrang, onaangename sensatie, spanningsopbouw die tic aankondigt
aandrang is onwillekeurig: het gebeurt gewoon
tic is spanningsreductie
vaak is lichamelijke sensatie lastiger dan tic zelf
kind kan spanningsopbouw leren herkennen (rond 12 jaar), bewust w van signaal en
weerstand tegen bieden
vraagt zeer grote inspanning, die moet w ontladen (bv. bij thuiskomst)
fluctuerend van dag tot dag
ticvrije periodes
verandering van vorm en ernst
afhankelijk van psychosociale factoren
kindfactoren
o stress, spanning, angst, vermoeidheid, opwinding, frustratie, verveling
o infecties (zoals streptokokken)
o stress is geen oorzaak, wel uitlokkende factor
o vermindert bij concentratie, rust, leuke of
interessante activiteiten, fysieke inspanningen, grootste deel van slaap
omgevingsfactoren
o aandacht: wanneer ernaar w gevraagd, tijdens observatie
o bepaalde bewegingen of geluiden
o plaatsen of situaties waar het minst w getolereerd
o sociale beoordelingssituaties
o thuis
2.2.Fenotypes
stoornis van Gilles de la Tourette (TS):
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zarraneirynck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.