Het regulieren van privaatrechtelijke rechtsverhouding met een internationaal
karakter.
Voorbeeld: twee mensen willen een onderneming beginnen, die in Nederland en
Duitsland actief zijn. De rechtsvorm: de Engelse versie van de BV, de ‘limited’.
Naar Engels recht hoeft er geen startkapitaal te zijn. Volgens Nederlands recht €
18.000,-. Kunnen ze kiezen voor een Engelse limited?
Ander voorbeeld: je koopt via een bedrijf een camera, Amerikaans bedrijf, en die
camera blijkt defect te zijn. Welke rechter is bevoegd het bedrijf tot
vergoeding/vervanging te veroordelen? De Nederlandse rechter? Wat als de
Nederlandse rechter bevoegd is, welk recht moet hij dan toepassen? In de
algemene voorwaarden zal het bedrijf een keuze voor een rechtsstelsel hebben
gekozen. Wat dan? Welk recht is dan van toepassing?
Nog een ander voorbeeld: de kredietcrisis van 2008, waardoor DSB failliet is
verklaar, ING in problemen. Probleem van Landsbanki (IJsland bedrijf), de
Nederlandse vestiging Iceshave. DNB heeft toen de rechter gevraagd om een
noodregeling omdat Landsbanki in problemen zat. Kan de Nederlandse rechter op
verzoek van DBS de IJslandse bank onder die noodregeling brengen/van
toepassing verklaren?
Hoe doet het ipr dat? Op drie manieren:
1. Rechtsmacht: regels voor rechtsmacht. Internationale bevoegdheid. Is de
rechter bevoegd om kennis te nemen, te oordelen over een
rechtsverhouding met een internationaal karakter?
2. Conflictenrecht: welk recht is van toepassing? Dit is het belangrijkste
gebied van ipr.
3. Erkenning en tenuitvoerlegging: weigert een gedaagde gehoord te geven
aan het vonnis, kan dat vonnis dan worden geëxecuteerd in een ander
land? Kan het Nederlandse vonnis in Duitsland ten uitvoer worden gelegd?
Waarom hebben we ipr nodig? Om twee redenen:
~3~
, 1. Internationale rechtsverhoudingen. Op niet alle rechtsverhoudingen is
slechts één rechtstelsel van toepassing. Als een Nederlander een
overeenkomst met een Spanjaard sluit, zijn er twee rechtsstelsel bij
betrokken.
2. Rechtsverscheidenheid. Stel er komt een Europees burgerlijk wetboek. Als
dan een Nederlander met een Duister een overeenkomst sluit, dan is er
geen conflictenrecht van toepassing. Er is dan geen sprake meer van
rechtsverscheidenheid, maar rechtseenheid. Nu is er dus wel
rechtsverscheidenheid tussen het Nederlandse en Duitse rechtsstelsel.
Stel dat het consumentenrecht nu wordt geharmoniseerd in Europa. Betekent dat
we dan het conflictenrecht niet meer nodig hebben? Het is zelfs zo dat
harmonisatie leidt tot eenheid. De inhoud van de geïmplementeerde regelgeving,
blijft niet geheel hetzelfde in de diverse landen.
Voor koopovereenkomsten van professionele partijen is er het Weens
koopverdrag. Dit is een regel van eenvormige privaatrecht: gewone regels van
privaatrecht, materiële regels, die specifiek geschreven zijn voor internationale
rechtsverhoudingen. Daarom verschilt het van boek 7, omdat deze slechts voor
Nederland geschreven zijn.
Koopovereenkomst tussen verkoper (V) en koper (K). Beide partijen zijn
gevestigd in een verdragsluitende staat, dan is het Weens koopverdrag
rechtstreeks van toepassing. Het conflictenrecht is dan niet meer nodig. Echter,
zelfs in het Weens koopverdrag is het conflictenrecht wel van toepassing, indien
een van de partijen niet gevestigd is in een verdragssluitend land. Bijvoorbeeld
bij een overeenkomst tussen een Engelse partij en een Nederlandse partij. Hoe
dan? Dan is het Weens koopverdrag niet rechtstreeks van toepassing. Maar het
Weens koopverdrag bepaalt dat het alsnog van toepassing wordt, indien het ipr
van de rechter, het recht van de verdragsstaat van toepassing is. Het ipr van de
rechtsstaat van toepassing is. Nederlandse verkoper en een Engelse koper. Het
verdrag is niet rechtstreeks van toepassing. Is het verdrag volgens het
Nederlandse ipr wel van toepassing? Het recht van de verkoper is van
toepassing. Dus: de Nederlandse rechter zal dan vaststellen dat Nederlandse
recht van toepassing is en dus het Weens koopverdrag ook van toepassing is. Is
er de rechtskeuze gemaakt door partijen dat het Engelse recht van toepassing is,
dan is het Weens koopverdrag niet van toepassing.
Hoe lost het ipr nu problemen van conflictenrecht op? Welke methode is daar
voor? Een methode: de rechter past zijn eigen recht toe. Bij een Duitse rechter,
dan Duits recht. Nederlandse rechter, dan Nederlands recht. Dit wordt het lex
fori-stelsel genoemd.
In Nederland wordt voor een andere methode gekozen. De methode van de
meerzijdige verwijzingsregel. Er is hierbij geen voorkeur voor het recht van de
~4~
, eigen rechter. De lex fori-methode is niet geheel zonder invloed gebleven,
bijvoorbeeld in het persoon- en familierecht.
De onrechtmatige daad wordt beheerst dor de lex loci damni: de wet bepaalt dat
de plaats van de onrechtmatige daad het toepasselijke recht aanwijst.
Aanknopingspunten voor de toepasselijkheid van het recht.
Het ipr gaat niet om een recht, het is geen internationaal recht/volkenrecht. Er
komt een nieuw boek 10, waarin het Nederlandse ipr wordt gecodificeerd.
Verwijzingsregels.
De bronnen van het Nederlandse ipr:
1 januari 2012 treedt boek 10 van het BW in werking. Voor het tentamen: het
onderwijs en tentamen is gebaseerd op de situatie zoals die nu is.
Boek 10 is een consolidatie van het ipr. Inhoudelijk verandert er vrijwel niets. De
bronnen waren 10 jaar geleden van nationale aard, nu van Europese aard, veel in
de vorm van verordeningen.
Geldt het ipr ook voor geheel nationale rechtsverhoudingen? Voorbeeld: een
koopovereenkomst tussen A en B in Nederland. Is op die casus het ipr van
toepassing? Twee opvattingen: Nee, de realistische opvatting. Dit is de
pragmatische opvatting. Toch ligt er een impliciete grondslag in het ipr.
Wanneer is de rechtsverhouding een internationale rechtsverhouding?
In de gevallen waarin het ipr een rechtskeuze mogelijk maakt. Wanneer is dat
mogelijk? Bij een internationale rechtsverhouding. Wanneer? Wanneer er partijen
zijn die in twee verschillende landen wonen. Wat als een Duister in Nederland
woont? Alleen de nationaliteit is anders, de woonsituatie niet. Maakt dat uit? Nee,
dan is het Nederlandse recht van toepassing. Dit is alleen van belang bij het
personen- en familierecht.
Zou het kunnen zijn dat V en K in Nederland zijn gevestigd, maar de
overeenkomst is een internationale overeenkomst? Ja, als het object van het
contract zich buiten Nederland bevindt. Bijvoorbeeld: het huis staat in Frankrijk.
Wat als het object ook in Nederland ligt? Dat kan bij abc-contracten. A verkoopt
aan B, B verkoopt door aan C en zowel in A-B en B-C is geregeld dat A
rechtstreeks levert aan C. A en B zijn gevestigd in Nederland, C in Engeland. Kan
dit? Ja, contract A-B is direct verbonden met het B-C contract. Er moet dus een
~5~
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller KimV. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.13. You're not tied to anything after your purchase.