Gezondheidsenquête
- 1 op 3 psychisch onwelbevinden
o 25 – 54j: minst gunstig = actiefste doelgroep
o 65 – 74j: meest gunstig → meest tevreden
- Psychisch onwelbevinden laatste 10j toegenomen
- Kinderen (2 – 18j): 30% vermoedelijke psychopathologie
o 18% enkelvoudig → voldoen aan criteria 1 diagnose
o 12% comorbiditeit
Mentale gezondheid sinds start covid
- Hogere niveaus van stoornissen: angst en depressie (jongeren)
- Zorgwekkende cijfers: ZM, bep sociale ondersteuning & lage levenstevredenheid
- Op sommige momenten verbetering (zomer)
Psychopathologie
- Studie van mentale problematiek/ stoornissen
- Psyche: geest, pathos: ziekte, logos: studie van geestelijk of psychisch lijden
- Abnormal psychology → stigma
o Verkeerd gelopen normaal functioneren
o Manier van omgaan situaties
o Niet → iets mis, niet abnormaal
- Klinisch psychologie: tak verantwoordelijk voor begrip en behandeling psychopathologie
TERMEN
Psychiatrie: geneeskunde (arts) → mogen alleen diagnose stellen & behandeling van PP (medische)
Klinische psychologie: discipline psychologie, afstudeerrichting
Psychopathologie: PP = deelgebied tussen psychiatrie en klinische psychologie
Psychotherapie: behandelvorm, geen apart gezondheidsberoep
- Erkenning: arts, klinisch psycholoog, orthopedagoog
- Bijkomende opleiding
- Professionele stage gelopen in psychotherapie
! psychotherapeut → kan iedereen gebruiken, zonder opleiding ! oppassen
Relevantie voor kine
- Biopsychosociaal model → bepalend bij ziekte en genezingsproces
- PP binnen kine-praktijk
o Gepaste doorverwijzing kunnen doen
- Kine binnen GGZ
- Belang psychologie bij medische aandoeningen/ MSK-klachten/ …
- Multidisciplinair werken
Beste moment om in therapie te gaan:
- Als je meer over jezelf wil weten of vastloopt in bepaalde patronen
Stigma doorbreken
- Prevalentie mensen psychische aandoening vs #mensen die behandeling zoeken
- Om in therapie te gaan: durf en moed
- Lichamelijke ziektes vs psychische aandoeningen
- Kwetsbaar durven opstellen & durven reflecteren over zichzelf = te bewonderen
1
,Historische visies
= welke visies hebben tot welke ontwikkelingen geleid
1. Demonologie
- Middeleeuwen
- Afwijkend gedrag: bezeten door demonen/ kwade geesten
o Behandeling
▪ Uitdrijving (skull drill)
▪ Fysieke straffen
▪ → distress → PP verergeren zo (nu)
- In bepaalde culturen nog steeds verklaring voor voorkoming PP
2. Medisch model
- 19e E
- Ziekte: geestesziek, mental illness
- Biologische oorzaak als verklaring PP
- Invloeden
o Meer inzicht biologische oorzaken fysieke aandoeningen
▪ Scheiding lichaam en geest
o Gedrag typisch voor PP als gevold medische aandoening
▪ Syfilis → gegeneraliseerde parese (spierverzwakking & dementie)
- Somatogene hypothese
o Hypothese dat oorzaken of verklaringen van psychologische problemen terug te vinden zijn in
fysieke of biologische defecten
- Probleem: negeert psychologische factoren: emotionele, cognitieve processen
- Voordelen
o Introductie wetenschappelijk denken
o Opkomst psychiatrie
- Nadelen
o Verklaart niet complexe psychologische en emotionele processen
o Houdt geen rekening met socio-economische status
o Focus op dysfunctie → fix what is broken
▪ PP vaak extreme vorm van normaal functioneren
▪ Stuurt stigma
- Belangrijk model, maar niet correct + onvolledig!
3. Van gestichten naar ambulante behandelingen
- 18e E: gestichten vnl privé-initatieven
o Mensonterend
o Veel bloedtrekken, warmte- koudenbaden, vastketenen, iedereen bij elkaar
o Bezoeken zoals je naar dierentuin gaat
- Vanaf 19e E: afwijkend gedrag = ziekte + verdient behandeling
o Krankzinnigengestichten
▪ Meer humaan naar PP te kijken
o Dr Guislain te Gent
- Jaren 50: behandelmethoden verbeteren
o Van residentieel (levenslang) naar meer ambulant
2
,Psychopathologie definiëren
1. Wanneer spreken van pathologie?
- Moeilijk: geen medium/ substraat → wel klinisch oordeel
- Weinig gekend over etiologie en beïnvloedende processen van PP
o Definitie onafh van etiologie → implicatie diagnostiek
- PP: studie van afwijkingen van normale of alledaagse psychologische of gedragsmatige functioneren
2. Wat wordt bedoelt met afwijkingen?
Niet zomaar afwijking van algemeen aanvaarde normen
- Afwijking van statistische norm
o Normaalverdeling IQ
o Zelden voorkomend ≠ PP (hoog IQ)
o Hokjesdenken = categorisch → moeilijk cut-off bepalen voor normaliteit
- Afwijking van sociale en politieke normen
o Sociaal aanvaard of normaal gedrag binnen bep context of cultuur
▪ In aula: sociaal aangepast gedrag: stilte, geconcentreerd
• Beginnen roepen → wil niet zeggen PP, wel afwijkend
o Assumptie
▪ Elk gedrag dat sociaal aanvaardbaar is, representeert adaptief gedrag
o Wat afwijkend is vaak cultuur- en tijdsgebonden
▪ Masturbatie, homoseksualiteit (PP benoemd), tegen sovjet = schizofreen
o Cultuur: beïnvloedende factor voor PP
o Invloed maatschappij en cultuur op verloop PP
- Maladaptief en gevaarlijk gedrag
o Functioneren: bedreiging voor zichzelf of anderen
▪ Psychose, ZM
▪ Niet alles gevaarlijk gedrag is PP
o Maar ≠ PP
- Emotioneel lijden en beperkt functioneren
o Overkoepelend criterium binnen DSM diagnostiek (volgende les)
o Vaak aanleiding tot aanmelding → voordeel: cliënt kan zelf nood aan hulpverlening bepalen
o Nadelen
▪ Vergt enig ziekte inzicht
▪ Niet bij alle PP aanwezig
PP niet altijd ‘verkeerd gelopen’ normale functioneren
- PP vaak extreme vormen van ‘normaal’ of ‘aangepast’ functioneren
Verklaringsmodellen psychopathologie
- Veel modellen → psychologie complex
- Elk individu = veelzijdig organisme bestaande uit
o Genen
o Biologisch substraat
o Gedrag
o Psychologische processen: waarnemen, leren, denken, herinneren, …
- Processen:
o Onderling afh
o Worden afzonderlijk bestudeert
o PP vaak beschreven vanuit verschillende paradigma’s
o Paradigma’s niet mutueel exclusief
▪ Sluiten elkaar niet uit
▪ Bestaan naast elkaar
3
, - Niveaus van functioneren
o Lichaam: biologisch perspectief
o Geest: cognitief perspectief
o Gedrag: gedragsperspectief
o Sociaal: interpersoonlijk
1. Biologische modellen
- 2 belangrijkste
o Genetica: erfelijkheid van PP
▪ Studie van erfelijkheid en variatie van kenmerken die worden overgeërfd
▪ Onderzoek genetische component geestelijke gezondheidsproblemen
• Grote verschillen
• Ziekte van Huntington: gemuteert gen dominant
▪ Concordantie studies:
• Onderzoeken de kans dat familieleden van zelfde familie een PP zullen ontwikkelen
op basis van gemeenschappelijk genetisch materiaal
▪ Tweelingstudies:
• Onderzoeken de kans dat 1 en 2-eiige tweelingen symptomen indicatief voor
bepaalde PP ontwikkelen om na te gaan wat genetische contributie is van
welbepaalde PP
▪ Adoptiestudies
▪ Studies bij nakomelingen
• Meer PP bij 1 eiige → genetische component aanwezig
• Aandeel omgeving en genetisch
• Als nakomelingen hebben: erfelijke factor
▪ Diathese- stress model:
• Model dat suggereert dat een PP zich ontwikkelt
o Door interactie
o Tussen genetische predispositie en onze omgeving
• Genetische kwetsbaarheid voor bep PP
• Erfelijkheidsfactoren (diathese) zorgen voor kwetsbaarheid voor symptomen
o Symptomen ontwikkelen enkel wanneer individu stresserende
gebeurtenissen meemaakt (stress)
o Depressie: bv veel aanleg → weinig stress nodig om PP te ontwikkelen
▪ Weinig aanleg → veel stress nodig
▪ Erfelijkheid:
• Mate waarin symptomen door genetische factoren kunnen worden verklaard (0 – 1)
o Neurowetenschappen: afwijkingen in hersenen of CZS
2 onderdelen
▪ Hersenstructuur en hersenfuncties
• Corpus calllosum
o Set zenuwvezels & verbindt de 2 hemisferen
• Cerebrale cortex: buitenste laag, bestaat uit 4 kwabben
o Occipitale kwab
▪ Visuele perceptie
o Temporale kwab
▪ Gehoor, geheugen, emotie, taal, illusies, smaak- en reukzin
o Pariëtale kwab
▪ Visuomotorische coördinatie
o Frontale kwab
▪ Willekeurige gedragingen, verbale expressie, probleemoplossing,
impulsbeheersing, planning
▪ Moeilijkheden vooruitplannen, aandachtstoornissen, …
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rosedeman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.82. You're not tied to anything after your purchase.