Class notes
Uitgebreide aantekeningen Systeemtheorie en gezinstherapie
- Course
- Institution
Dit document bevat uitgebreide aantekeningen van het vak Systeemtheorie en gezinstherapie. Alle colleges zijn er in opgenomen.
[Show more]
Seller
Follow
babettekuiper
Reviews received
Content preview
Aantekeningen Systeemtheorie en GezinstherapieCollege 1 – Inleiding Systeemtheorie & Gezin
20 april 2023
Inleiding Systeemtheorie
- Alles hangt met alles samen uitgangspunt systeemtheorie
Begin systeemtheorie in de hulpverlening Jaren 50; individueel georiënteerde (Freud) therapeuten
liepen tegen probleemverschuiving aan. Het oplossen van een probleem leidde tot het oppoppen van
een ander probleem. Voorbeelden hiervan zijn:
- Vrouw succesvol behandeld voor frigiditeit -> vervolgens blijkt echtgenoot impotent
- Driftbuien ene kind behandeld, ander kind gaat ze vertonen
De focus van hulpverlening ging van het individu naar interacties en patronen binnen gezinnen.
Circulaire causaliteit: voortdurende interactie tussen subsystemen. De interacties versterken elkaar.
Dus een verandering in 1 subsysteem beïnvloedt het hele systeem.
Voorbeeld van circulaire causaliteit: filmpje CATDROP in Borneo.
- Onze gevoelens en gedragingen vinden plaats in een (sociale) context
De context is van invloed voor hoe wij ons gedragen. Het hangt er vanaf met wie we zijn.
Gedrag komt voor een gedeelte uit de persoon, maar ook voor een deel uit de omgeving (voorbeeld
voorzitter zijn van de club van verlegen mensen. Het zijn van voorzitter zorgt ervoor dat jij de minst
verlegen lijkt en daar dwingt het systeem je ook toe, terwijl je in een andere omgeving juist weer de
meest verlegen persoon bent).
- Persoonlijkheid en systeemdwang
Persoonlijkheidsdenken zijn we al heel erg lang gewend. Vroeger (4 e eeuw voor christus) dachten ze
dat de balans van lichaamssappen invloed had op de persoonlijkheid. Hieronder staan de gedachten
die ze toen hadden.
In die tijd waren ze dus al geïnteresseerd in het classificeren van verschillende soorten
persoonlijkheden.
,Kantekening bij de big five: je bent niet dezelfde in verschillende situaties en je persoonlijkheid kan
ook veranderen.
IK
Je IK is veel kleiner dan je eigenlijk denkt.
Foto Hitlergroet uit college
Opvallend 1 man doet de groet niet mee. Nog interessanter: waarom doet de rest van de mannen de
groet wel?
Hoe komt het dan zo’n groot deel van de bevolking in WO II vermoord is onder het oog van heel veel
mensen. Hoe konden zij dit laten gebeuren?
Een foto gemaakt op 13 juni 1936 op een werf in Hamburg, waar de Führer een toespraak zou
hebben gehouden. Een menigte zingt het Horst Wessellied en brengt de Hitlergroet. Eén man houdt
demonstratief de armen over elkaar. In 1990 wordt hij herkend door zijn dochter. Hij heet August
Landmesser. Aanvankelijk net als iedereen lid van de NSDAP, maar uit de partij gezet omdat hij een
relatie kreeg met een Jodin. Ze kregen twee kinderen. In 1938 werd hij opgepakt door de Gestapo en
naar een concentratiekamp gebracht. Drie jaar later kwam hij vrij, om te gaan vechten aan het
oostfront. Na 1944 werd niets meer over hem gehoord en in 1949 is hij officieel dood verklaard. Zijn
vrouw was toen al lang geleden vermoord in Ravensbrück.
Verschillende onderzoeken zijn er gedaan naar groepsdruk
1951: Solomon Asch: Conformeren onder groepsdruk.
Onderzoek waar mensen overeenkomstige lengtes van een streep moesten
kiezen (zie afbeelding). 7 handlangers van de onderzoeker gaven structureel
(met opzet) het verkeerde antwoord op de vraag. Dit wisten de
proefpersonen niet. Uiteindelijk ging 33% van de proefpersonen mee in het
verkeerde antwoord.
Kanttekeningen bij dit onderzoek van Solomon Asch:
,- Ethische kant. Tegenwoordig zou deze test niet door de ethische commissie komen, want de
handlangers kunnen de proefpersonen laten denken dat ze gek zijn geworden en aan zichzelf
beginnen te twijfelen.
- Lage ecologische validiteit (ver af van dagelijks leven): Experiment in testsituatie die zomaar
conclusies genereert voor het dagelijks leven. Dat kan zomaar niet.
- Effect = childs of it’s time (conformisme werd in die tijd verwacht)
Onderzoek Stanley Milgram: systeemdwang
Gedragsbepalende invloed die van het systeem uit gaat persoonlijkheid; ‘ik’ is erg afhankelijk van
omgeving
Milgram riep mensen op om mee te doen aan een onderzoek over hoe mensen iets leren. Echter
draaide de proef ergens anders om (systeemdwang). Proefpersonen moesten mensen een elektrische
schok geven wanneer ze een fout antwoord gaven op een vraag. Elke keer dat het antwoord fout was
ging de voltage van de schok omhoog. De proefpersonen wisten niet dat de schokken niet echt
waren. De mensen die de zogenaamde schokken kregen waren acteurs.
Verwachting was dat 1% uiteindelijk door zo gaan tot het hoogste voltage. Uiteindelijk gaven 65% van
de mensen het hoogste voltage. De proefpersoenen werden beïnvloed door de autoriteit van de
mensen in witte jas. Mensen zijn geneigd de autoriteit te gehoorzamen, omdat ze geen eigen
verantwoordelijkheid voelen, omdat het voelt alsof het de verantwoordelijkheid van de autoriteit is.
Dit noem je systeemdwang. De dwang die het handelen zou bepalen.
Volgens Milgram verklaarde dit het handelen van mensen (bijv. Nazi’s) in de tweede wereldoorlog.
Toen dit onderzoek uitkwam was net de rechtszaak van Adolf Eichman erg actueel. Dit was gunstig
voor Milgram.
Adolf Eichman: één van de handlangers van Hilter en verantwoordelijk voor het transport van Joden
naar de gaskamers. Hij zei: ‘I was just obeying orders’ hij zei dat hij gewoon zijn autoriteit
gehoorzaamde.
Hanna Arendt volgde de terechtstelling van Adolf Eichman en schreef er een boek over.
Hanna Arendt: ‘Banaliteit van het Kwaad’. Goede mensen kunnen gehoorzamen aan een slechte
autoriteit. Zo werd het geïnterpreteerd. Rutger Bregman toonde later aan dat ze hier iets anders mee
bedoelde (zie hieronder).
Rutger Bregman laat iets anders zien.
- In de archieven van het experiment van Milgram staan andere dingen. Hij heeft 23 varianten van het
experiment uitgevoerd. Het percentage dat gehoorzaamde varieerde tussen de 0 en 92,5 procent.
als we de 23 varianten naast elkaar leggen, dan blijkt eerder het tegenovergestelde: 57 procent van
de bijna duizend deelnemers was uiteindelijk ongehoorzaam. Milgrams carrière hing af van de
gehoorzaamheid van zijn participanten! Milgram koos het experiment uit met de meest schokkende
resultaten uit om te publiceren. De conclusies zijn dus zwaar overdreven.
- Proefpersonen zeiden dat ze wilden bijdragen aan de wetenschap. Ze wilden met deze deelname
bijdragen aan een betere wereld. Ze dachten dat ze het goede deden. Niet perse het gehoorzamen
aan een autoriteit
- Hanna Arendt bedoelt eigenlijk met banaliteit van het kwaad het langzame proces van het kwaad
steeds normaler wordt. Marginaliteit van de Joden was een proces van een lange tijd. Het kwade
werd dus langzamer steeds normaler, mensen wenden er aan. Daarom moeten we met zijn allen heel
alert zijn. Kleine dingen kunnen steeds groter worden.
, George Duckwitz: In Denemarken. De Duitsers waren van plan om in 1 nacht van plan om alle Joodse
Denen op te pakken. In Denemarken had de marginalisatie nog niet plaats gevonden. In Denemarken
vonden ze het afvoeren van Joden totaal niet normaal. Daarom kwamen de Denen bij het horen van
dit nieuws gelijk in actie. In 1 dag zijn alle Joodse Denen met hulp van de andere bevolking naar
Zweden gevlucht. Maar 1% van de Joodse Denen zijn in de tweede wereldoorlog omgekomen.
We kunnen er niet omheen dat systemen invloed hebben. Verandering kunnen heel langzaam gaan,
maar op het moment dat je er inzit zie je de verandering helemaal niet.
Conclusies Bregman
De meeste participanten van Milgram gehoorzaamden niet
• Zij die het wel deden, deden het niet uit onderwerping aan autoriteit, maar omdat ze dachten dat
ze het goede deden (de wetenschap vooruit helpen).
• En Eichman was geen gedachteloze robot die alleen maar opdrachten uitvoerde, maar een
fanatieke ideoloog, die dacht dat hij het goede deed. Dit bevestigden beelden die later aan het licht
kwamen.
• In nazi Duitsland en in Nederland was het slechte langzaam maar zeker normaal geworden = de
banaliteit van het kwaad
Het kwade wordt langzaam normaal de banaliteit van het kwaad
Er waren ook opnames gevonden van het interview waaruit blijkt dat Adolf Eichman geen
gehoorzamer van Hilter was, maar een fanatieke ideoloog. Hij stond achter zijn keuzes. Hij dacht dat
hij goed bezig was.
Systeemdwang: systeem bepaalt deels gedrag
Systeemdwang zien we ook in gezinnen. Probleemgedrag binnen een gezin kan ook een functie
hebben.
Wat betekent dat voor de hulpverlening aan gezinnen?
oog voor functie van het gedrag binnen het systeem
- Anorexia als machtsmiddel in strijd om autonomie (aandacht gaat naar het kind met anorexia i.p.v.
andere problematiek)
- Gedragsprobleem kind leidt af van huwelijksprobleem ouders (functie gedagsprobleem verschuift
aandacht van huwelijksprobleem naar kind)
- Innige band tussen moeder en dochter compenseert eenzaamheid moeder
Evenwicht / homeostase
Zo zijn er allemaal patronen die een gezin in balans houden maar dysfunctioneel zijn voor de
gezinsleden.
Werkterrein systeemgerichte professional
- Patronen in de tussenruimte: het gaat om wat er tussen mensen gebeurt in een gezin of een ander
systeem. Het gaat om de patronen: zich herhalende gedragingen en reacties op elkaar.
- In die tussenruimte ontstaan waarden en omgangscodes: bijv. niemand spreekt de moeder tegen,
als papa thuis komt is iedereen stil soort ongeschreven regels
- Verwikkeling van mensen en de geschiedenis die zijn: gaat om groepen en individuen die een
langere tijd met elkaar te maken hebben
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller babettekuiper. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.39. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now