10.1 Het taalsysteem.
Binnen de taalkunde worden de niveaus bestudeerd bij verschillende onderdelen. Hieronder
zullen alle zes niveaus van taal behandeld worden:
10.1.1 Fonologie
De fonologie is de klankleer. Als we de taal op het fonologisch niveau bekijken, dan letten we
op de uitspraak van woorden, de regels voor de volgorde van spraakklanken, de intonatie of
het woordaccent.
Een foneem is een klank die betekenisverschil tussen woorden veroorzaakt. We spreken van
twee verschillende fonemen als twee spraakklanken ook verschil in betekenis
teweegbrengen. In been en beer hoor je twee verschillende ee-klanken, maar het is één
foneem.
10.1.2 Morfologie
De morfologie is een onderdeel van de taalkunde waarin men onderzoekt hoe woorden zijn
opgebouwd uit betekeniselementen en op welke manier een taalgebruiker nieuwe woorden
vormt.
Een morfeem is het kleinste betekenisdragende element van een taal. Er zijn twee soorten
morfemen. Vrije morfemen en gebonden morfemen een vrij morfeem kan alleen
voorkomen en niet opgesplitst worden in meerdere morfemen (huis, paard, meel, klein). Een
gebonden morfeem komt altijd voor met een ander woord, eigenlijk is dit gewoon een
voegsel als –ig, -heid, ge-, be-.
Op het morfologisch niveau van taal kunnen we dus nagaan hoe woorden zijn opgebouwd
uit morfemen. We kennen vier verschillende morfologische principes:
1. Samenstelling, we spreken van een samenstelling als twee losse woorden worden
samengevoegd tot één woord. (fiets + bel = Fietsbel)
2. Afleiding, is een woord waarvan niet alle delen als zelfstandig woord kunnen
voorkomen. Bij een afleiding wordt een gebonden morfeem toegevoegd aan een
woord zodat er een nieuw woord ontstaat. (nat + ig = nattig)
3. Verbuiging, bij verbuiging is er ook sprake van het samenvoegen van een vrij en
gebonden morfeem maar er ontstaat niet een geheel nieuw woord. (groot wordt
grote , beest wordt beesten )
4. Vervoeging, we spreken van een vervoeging als een werkwoord wordt vervormd met
bijvoorbeeld –t, -en, -te, -ten, -de, of –den. (werk wordt werkte)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meestertjej. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.