Summary
Bondige en complete samenvatting thema 4, evolutie, 4VWO
- Course
- Level
- Book
Dit document bevat alle informatie van thema 4 evolutie die je nodig hebt om een fantastisch cijfer te halen op de biologie toets.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
crzijlstra
Content preview
Biologie Samenvatting H41. Ontwikkeling van het leven
De volgorde van de ontwikkeling van het leven op aarde gaat als volgt:
Eencellige vormen van leven -> meercellige -> gepantserde dieren, geleedpotigen en
stekelhuiden, vissen -> landplanten en landdieren (voornamelijk geleedpotigen) ->
gewervelden, amfibieën -> grotere planten (varens), insecten en zaadplanten -> reptielen
(eerste gewervelde landdieren) -> zoogdieren en vogels.
De oer-atmosfeer bevatte geen zuurstof, waardoor een chemische evolutie nodig was om
leven mogelijk te maken. Uit anorganische stoffen, kleine eenvoudige moleculen, ontstaan
door ionisatie complexere moleculen, organische stoffen. Door het samensmelten van een
oersoep van organische moleculen ontstonden de eerste cellen, een voorbeeld van
zelforganisatie (ontstaan van eenheden met nieuwe eigenschappen op een hoger
organisatieniveau). Dit gebeurde bij black smokers, vulkanische schoorstenen op de
oceaanbodem.
De eerste levensvormen waren prokaryoten (eencelligen zonder celkern, zichtbare
organellen en DNA dat los in het cytoplasma ligt). Ze waren anaeroob en heterotroof
(energie uit opname en afbraak van organische stoffen uit de oersoep). Vervolgens kwamen
cyanobacteriën (blauwalg), autotrofe organismen die zelf organische stoffen en zuurstof
konden produceren. Daardoor konden aerobe heterotrofe bacteriën ontstaan.
Eukaryoten (celkern, dubbele membranen en organellen) ontstonden uit prokaryoten
volgens de endosymbiosetheorie, waarin prokaryoten met andere eukaryoten en
heterotrofe bacteriën samen de verschillende organellen vormden.
De ontwikkeling van levensvormen gedurende miljarden jaren leidde tot een enorme
biodiversiteit. Deze zijn in te delen in drie domeinen:
- Bacteriën en archaea (eencelligen zonder celkern of ander organel beschermend
membraan). Archaea kunnen overleven onder extreme omstandigheden.
- Eukaryoten (schimmels, planten en dieren). Complexere meercelligen met
mitochondriën en/of chloroplasten. Dierlijke cellen (heterotroof) hebben geen
celwanden, schimmels (heterotroof) en planten (autotroof) wel.
Taxonomie is het indelen van soorten in kleinere groepen: rijken -> stammen -> klassen ->
orden -> families -> geslachten -> soorten (species). Wetenschappelijke benaming (binaire
naamgeving) bestaat uit de geslachtsnaam en soortaanduiding met mogelijk de naam van
de ontdekker: Bellis perennis L.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller crzijlstra. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now