Summary
Nederlands literatuurgeschiedenis samenvatting
- Course
- Level
Goede samenvatting van de literatuurgeschiedenis van Nederlands voor VWO.
[Show more]
Seller
Follow
defnedeniz18
Content preview
Nederlands literatuurgeschiedenis TW BHoofdstuk 6
Historische achtergrond (1914-1945)
• Interbellum = periode tussen twee wereldoorlogen
• Einde ‘belle époque’/‘fin de siècle’
• Eerste Wereldoorlog (1914-1918)
• Roaring Twenties
• Eind jaren 20: Wall Street Crash (1929). Deze crash leidt tot de grootste depressie van de 20e
eeuw; de grote depressie.
• Jaren 30: politieke radicalisering; met aan de rechterkant het fascisme en aan de linkerkant
het communisme
• Tweede Wereldoorlog (1939-1945)
Modernisme
Het Modernisme is een cultuurbeweging die zich rond de Eerste Wereldoorlog ontwikkelde. Het
Modernisme wordt ook wel aangeduid met de term ‘historische avant-garde’ wat letterlijk betekent:
de voorhoede.
Binnen het Modernisme worden talkrijke stromingen onderscheiden
• Gemeenschappelijk kenmerk: radicaal nieuwe kunst
• Twee richtingen belangrijk voor zowel beeldende kunsten en literatuur: expressionisme en
het dadaïsme.
• Richtingen die enige invloed hebben gehad op de literatuur: kubisme, futurisme en het
constructivisme.
Expressionisme
Bij het expressionisme wordt geen indruk van iets beschreven, maar er wordt een gevoel uitgedrukt
met behulp van allerlei beelden.
Kenmerken van het expressionisme:
• Klassieke vers vrije verzen met strofen en versregels van ongelijke lengte, geen metrum
en geen rijmschema.
• Normale zinsbouw onvolledige en ongrammaticale zinnen, verdwijnen van hoofdletters en
interpunctie, bijzondere woordcombinaties (‘groen duister’, ‘blauw geluk’), minder
bijvoeglijke naamwoorden en meer zelfstandige naamwoorden en werkwoorden.
Poésie pure
Dat zijn gedichten waarin het niet zo zeer gaat om een concrete inhoud, maar gedichten waarin een
sfeer of een gevoel wordt opgeroepen.
• De schone klank en de symboliek zijn belangrijker dan de betekenis.
• Deze poëzie heeft vaak nauwelijks inhoud, het gaat slechts om de mooie klanken.
• Poésie pure is veel te vinden bij Herman Gorter en Paul van Ostaijen.
, Expressionisme: proza
• Veel expressionistische verhalen horen tot de groteske, een term die gebruikt wordt voor
verhalen waarin ongelijksoortige of tegengestelde elementen door elkaar lopen, zoals het
komische en het tragische.
• Leidt soms tot absurdisme: het consequent volhouden van een gedachtegang tot in het
waanzinnige.
Kubisme
• Rond 1910 ontstond er in Frankrijk een nieuwe stroming in de schilderkunst.
• Alle vormen in de natuur zijn gebaseerd op drie oervormen: bol, kegel en piramide.
• De kubisten gingen de realiteit herordenen in meetkundige figuren.
• Schoonheid van geometrische abstracties
• Nauwelijks terug te zien in de literatuur
Futurisme
Het Futurisme is een dynamische versie van het statische kubisme.
• Futurisme was vooral een Italiaanse aangelegenheid en speelt daar ook een rol in de
literatuur.
• Niet alleen een artistieke stroming, ook een ideologie.
• Het Futurisme heeft een zekere invloed gehad op Marsman.
H. Marsman (1899-1940)
• Vroege werk expressionistisch, maar inhoudelijk ook invloed van het futurisme (Verzen,
1923; Paradise regained, 1927)
• Hij noemde zijn eigen kunst vitalistisch: verzetten tegen de ‘wereldvlucht, vege tranen,
ruisende dromen en de rest’ van Fin de siècle en streven naar ‘realiteitsaanvaarding,
weerbaarheid, koelte, soepelheid, snelheid (volgens de stellingen van het futuristisch
manifest: liefde voor het gevaar, beweging, snelheid en oorlog)
• Jaren ’30: meer traditionele en realistische poëzie (Herinnering aan Holland, 1938)
Constructivisme
• Het kubisme en futurisme werden voortgezet in het constructivisme.
• Het herkenbare geheel wordt opgeofferd aan een hele strakke en eenvoudige geometrie.
Rol in Nederland
• Blad De Stijl (Theo van Doesburg en Piet Mondriaan)
• Kleine rol in de literatuur: herkenbaar door uiterst abstracte gedichten die uit alleen maar
losse woorden bestaan in een opvallende ‘beeldende’ typografie.
• In proza speelt het constructisme nauwelijks een rol, alleen de novelle Blokken van Bordewijk
kan tot het constructivisme gerekend worden.
F. Bordewijk (1884-1965)
• Fantastische vertellingen (tussen 1919 en 1924)
• Blokken (1931)
• Knorrende beesten (1933)
• Bint: roman van een zender (1934)
• Karakter: roman van zoon en vader (1938) Verhalen over macht (dictatuur) en utopie.
• Expressionisme en Nieuwe Zakelijkheid (vooral Blokken, Knorrende beesten en Bint) korte,
kernachtige, soms weglating van zinnen en weinig bijvoeglijke naamwoorden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller defnedeniz18. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.87. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51683 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now